گنجور

شمارهٔ ۱۳

چو باد خزان بگذرد بر درخت
کند پرنیان بر تنش لخت لخت
از آن پس که در باغ بلبل بساخت
ز بیجاده تاج و ز پیروزه تخت
در او تخت زرین نهاده است زاغ
بشد بلبل از باغ و بربست رخت
بکهسار کافور بیزد هوا
بپالیز دینار ریزد درخت
یکی چون خوی شاه آزاده خوی
یکی چون کف شاه پیروز بخت
ملک لشگری کو بشاهین عقل
همه علمهای جهان را بسخت
بر اعدای او ورد چون خار باد
بر او باد چون موم پولاد سخت

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چو باد خزان بگذرد بر درخت
کند پرنیان بر تنش لخت لخت
هوش مصنوعی: وقتی که باد پاییزی می‌وزد، پارچه‌ای زیبا و نرم مانند پرنیان بر تن درخت انداخته می‌شود و آن را لخت لخت می‌کند.
از آن پس که در باغ بلبل بساخت
ز بیجاده تاج و ز پیروزه تخت
هوش مصنوعی: پس از آنکه بلبل در باغ خانه‌ای برای خود ساخت و با تاجی از گل‌ها و تختی از سنگ‌های درخشان زینت یافت، زندگی جدیدی آغاز کرد.
در او تخت زرین نهاده است زاغ
بشد بلبل از باغ و بربست رخت
هوش مصنوعی: زاغی بر تخت زرینی نشسته است و بلبل، به خاطر این وضعیت، از باغ بیرون رفته و وسایلش را جمع کرده است.
بکهسار کافور بیزد هوا
بپالیز دینار ریزد درخت
هوش مصنوعی: در اینجا صحبت از زیبایی‌های طبیعت و آرامش روحی است. درختانی که در باغی پر از کافور قرار دارند، بویی خوش منتشر می‌کنند و در کنار آن‌ها، درختی که حتی با ریزش دانه‌هایش، حالتی دل‌نشین را به وجود می‌آورد. این تصویر به نوعی حاکی از صفا و لطافت محیط است.
یکی چون خوی شاه آزاده خوی
یکی چون کف شاه پیروز بخت
هوش مصنوعی: کسی که مانند شاهزادگان آزاد و با صفحه ای از پر درخشان، با لطافت و زیبایی خاصی می‌درخشد. مانند کسی که از بخت خوب و پیروزی برخوردار است.
ملک لشگری کو بشاهین عقل
همه علمهای جهان را بسخت
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصیتی می‌پردازد که دارای عقل و درک بسیار بالایی است و به نوعی رهبری و تسلط بر دانش و علم‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. او مانند یک شاهین قوی و ماهر در میدان جنگ است که می‌تواند بر علم و دانش جهان تسلط پیدا کند. این فرد به نوعی نماد قدرت عقل و درایت است.
بر اعدای او ورد چون خار باد
بر او باد چون موم پولاد سخت
هوش مصنوعی: به دشمنان او مانند خار آسیب برسان و همچون باد بر او بوز، اما مانند موم نرم و قابل تغییر باش تا به سختی و استحکام آهن تبدیل شوی.