گنجور

شمارهٔ ۴۳

دیده خون‌بار ما چون گشت گریان مفت ماست
دانه‌ای افشانده در خاکیم باران مفت ماست
نشکفد تا غنچه در گلزار نتوان برد فیض
هرکه چون گل پاره می‌سازد گریبان مفت ماست
نیست نفعی جز ضرر در آشنایی‌های خلق
رو ز ما هرچند گردانند یاران مفت ماست
ما که تن دادیم در صحرا دگر معموره چیست
گر شود آفاق سرتاسر بیابان مفت ماست
تیغ برکش تا گلو از آب گوهر تر کنیم
چون صدف لب‌تشنه در بحریم تا جان مفت ماست
می‌شود روشن قفس را خانه از روزن مدام
زخم دل چون بیشتر باشد نمایان مفت ماست
می‌توان قصاب کردن خویش را قربان دوست
در تمام سال روز عید قربان مفت ماست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سعید محمدی

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دیده خون‌بار ما چون گشت گریان مفت ماست
دانه‌ای افشانده در خاکیم باران مفت ماست
هوش مصنوعی: چشم گریان ما مانند باران، نشان از درد و رنجی دارد که چنان بی‌قیمت و ناچیز است که گویا دانه‌ای در خاک پراکنده شده باشد. این باران، نشانه‌ای از احساسات عمیق و دلتنگی ماست که بی‌فایده به نظر می‌رسد.
نشکفد تا غنچه در گلزار نتوان برد فیض
هرکه چون گل پاره می‌سازد گریبان مفت ماست
هوش مصنوعی: اگر غنچه نشکفد، نمی‌توان از گلزار بهره‌ای برد. هر کسی که مانند گل برشکافت، چیزی را که بی‌هزینه به دست آمده، نمی‌تواند به راحتی به دست آورد.
نیست نفعی جز ضرر در آشنایی‌های خلق
رو ز ما هرچند گردانند یاران مفت ماست
هوش مصنوعی: در ارتباط با مردم، جز ضرر چیزی نصیب نمی‌شود؛ هرچند دوستان به ظاهر دلسوزی داشته باشند.
ما که تن دادیم در صحرا دگر معموره چیست
گر شود آفاق سرتاسر بیابان مفت ماست
هوش مصنوعی: ما که زندگی‌امان را در بیابان و دور از تمدن سپری کرده‌ایم، دیگر چه جایگاهی برای شهرها و آبادانی‌ها وجود دارد؟ اگر تمام جهان به بیابان تبدیل شود، برای ما ارزشی ندارد و ما به راحتی آن را می‌پذیریم.
تیغ برکش تا گلو از آب گوهر تر کنیم
چون صدف لب‌تشنه در بحریم تا جان مفت ماست
هوش مصنوعی: تیغ را از غلاف بیرون بیاور تا گلو را از آب گوهر سیراب کنیم، مثل صدفی که در دریا منتظر لب تشنه است، زیرا جان ما بی‌برای ماست.
می‌شود روشن قفس را خانه از روزن مدام
زخم دل چون بیشتر باشد نمایان مفت ماست
هوش مصنوعی: هرچقدر که زخم دل بیشتر شود، روشن شدن قفس و نمایان شدن دردها نیز بیشتر خواهد بود. در این حالت، می‌توان گفت که این دردها به نوعی به ما و زندگی‌مان تعلق دارند و به جای اینکه ضعف محسوب شوند، به نوعی ارزشمند و طبیعی به نظر می‌رسند.
می‌توان قصاب کردن خویش را قربان دوست
در تمام سال روز عید قربان مفت ماست
هوش مصنوعی: انسان می‌تواند در تمام طول سال به خاطر دوستی و محبت، خود را فدای دیگران کند و این عمل ارزشمند و بی‌هزینه است.