قاسم انوارشمارهٔ ۶۳۳
دلا، ز باده و خُم‌خانهٔ که می‌پرسی؟
ز چشم و غمزهٔ مستانهٔ که می‌پرسی؟
هزار خانه برانداخت عشق عالم‌سوز
درین خرابه تو از خانهٔ که می‌پرسی؟
گذشت نوبت کیخسرو و فریدون شد
درین دیار تو افسانهٔ که می‌پرسی؟
تو جان جمله جهانی و شاه موجودات
به جان تو که ز جانانهٔ که می‌پرسی؟
هزار بحر پر از موج درناب خوشاب
گدای تست، ز دردانهٔ که می‌پرسی؟
تراست رُتبَتِ «سبحانی اعظم الشانی»
ز جعد گیسو و از شانهٔ که می‌پرسی؟
گذشت قصر جلالت ز سقف عرش مجید
زهی کمال! ز کاشانهٔ که می‌پرسی؟
تو شمع جانی و جان جهان چو پروانه
درین میانه ز پروانهٔ که می‌پرسی؟
به پیش قاسم بی‌دل، که بحر جرعه اوست
ز جام باده و پیمانهٔ که می‌پرسی؟
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دلا، ز باده و خُم‌خانهٔ که می‌پرسی؟
ز چشم و غمزهٔ مستانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: ای دل، از شراب و میخانه می‌پرسی؟ یا از طرز نگاه و اشاره‌های عاشقانه می‌پرسی؟
هزار خانه برانداخت عشق عالم‌سوز
درین خرابه تو از خانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: عشق عظیم و پرحرارت باعث شده است تا هزاران خانه و کانون را ویران کند. حالا در این ویرانی، تو از کدام خانه و مکان صحبت می‌کنی؟
گذشت نوبت کیخسرو و فریدون شد
درین دیار تو افسانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: زمانهٔ کیخسرو و فریدون سپری شده و حالا در این سرزمین تو تنها افسانهٔ آن‌ها را می‌پرسی؟
تو جان جمله جهانی و شاه موجودات
به جان تو که ز جانانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: تو روح همه جهان هستی و پادشاه موجودات هستی. اکنون از تو می‌پرسم که از کدام جان یافته شده می‌پرسی؟
هزار بحر پر از موج درناب خوشاب
گدای تست، ز دردانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که در دنیای پر از چالش‌ها و سختی‌ها، شخصی که در جستجوی یک چیز با ارزش و دلپذیر است، با احساساتی از جمله درد و اشتیاق مواجه است. از طرفی اشاره به وجود مرواریدی نادر و ارزشمند دارد که می‌تواند همگان را جذب کند و گویندۀ شعر به جستجوگری که در پی آن است، اشاره می‌کند.
تراست رُتبَتِ «سبحانی اعظم الشانی»
ز جعد گیسو و از شانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: تو برتری خود را از عظمت صفات خداوند و زیبایی‌های خلقت نشان می‌دهی، نه از طریق حالت گیسوان و شانه‌ات.
گذشت قصر جلالت ز سقف عرش مجید
زهی کمال! ز کاشانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: عظمت و جلالتو از بالاترین عرش آسمان هم عبور کرده است و این نشان از کمال تو دارد. حالا از چه جایگاهی دربارهٔ خانهٔ تو صحبت می‌کنی؟
تو شمع جانی و جان جهان چو پروانه
درین میانه ز پروانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: تو همچون شمعی هستی که جان را روشن می‌کند و جان جهانی مانند پروانه‌ای در این میان است. حالا از چه پروانه‌ای در این موقعیت صحبت می‌کنی؟
به پیش قاسم بی‌دل، که بحر جرعه اوست
ز جام باده و پیمانهٔ که می‌پرسی؟
هوش مصنوعی: به پیش قاسم بی‌دل برو، چرا که او دریایی از عشق و احساس است، و اگر از او دربارهٔ شراب و نوشیدنی می‌پرسی، باید بدانی که او خود سرچشمهٔ این لذت‌هاست.