گنجور

شمارهٔ ۳۹۰

فکر عقل از حد گذشت ای عشق، آتش برفروز
هر کجا یابی نشانی هستی ما را بسوز
با وجود آنکه دریا جرعه جام منست
بر لب دریای حیرت با لب خشکم هنوز
با خیال زلف و رویت مست و حیران مانده‌ام
هیچ می‌پرسی که چون می‌آوری شبها به روز؟
مصلحت بینست عقل و خانه پردازست عشق
بس عجب افتاده است این خرقه دوز، آن خرقه سوز!
زود ساکت گشت واعظ، «خفف الله » گفتمش
گرچه داند عقل کان رعنا نمی‌داند رموز
عزت هر کس به قدر همت والای اوست
زاهدان را سایه طوبی و ما را دلفروز
عشق ورزیدن بدین قاسمی در شرع عشق
عاشقان را جایز آمد، زاهدان را لایجوز

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فکر عقل از حد گذشت ای عشق، آتش برفروز
هر کجا یابی نشانی هستی ما را بسوز
هوش مصنوعی: ای عشق، عقل و تفکر فراتر از حد خود رفته‌اند، هر جا که نشانه‌ای از وجود ما پیدا کنی، آتش محبت را برپا کن و ما را بسوزان.
با وجود آنکه دریا جرعه جام منست
بر لب دریای حیرت با لب خشکم هنوز
هوش مصنوعی: با اینکه دریا مانند یک جرعه از جام من است، اما در کنار دریای حیرت و با لبانی خشک همچنان منتظر مانده‌ام.
با خیال زلف و رویت مست و حیران مانده‌ام
هیچ می‌پرسی که چون می‌آوری شبها به روز؟
هوش مصنوعی: من به خاطر فکر و یاد تو به شدت شگفت‌زده و سرمست هستم و هیچ نمی‌پرسی که چرا شب‌ها به روز می‌رسم.
مصلحت بینست عقل و خانه پردازست عشق
بس عجب افتاده است این خرقه دوز، آن خرقه سوز!
هوش مصنوعی: در این شعر به تضاد میان عقل و عشق پرداخته شده است. عقل به مسائلی می‌پردازد که به مصلحت و منافع عمومی مربوط می‌شوند، در حالی که عشق احساساتی عمیق و شخصی را به تصویر می‌کشد. بیان این نکته که برخی افراد به دوخت لباس‌های معنوی و دینی (خرقه) مشغول هستند و در عین حال به سوزاندن آنها نیز می‌پردازند، نشان‌دهنده تناقضات و رفتارهای غیراخلاقی در جامعه است. این وضعیت تعجب‌آور است که افراد به ظاهر مذهبی، در عمل رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که با اصول اخلاقی در تضاد است.
زود ساکت گشت واعظ، «خفف الله » گفتمش
گرچه داند عقل کان رعنا نمی‌داند رموز
هوش مصنوعی: واعظ به سرعت سکوت کرد، من به او گفتم: "خداوند تو را بیامرزد"، هرچند که می‌دانم عقل نمی‌تواند رازهای زیبای آن معشوق را درک کند.
عزت هر کس به قدر همت والای اوست
زاهدان را سایه طوبی و ما را دلفروز
هوش مصنوعی: وقتی که می‌گوییم ارزش هر کس به اندازه تلاش و اراده بلندپرواز اوست، به این معناست که افراد باهمت و با اراده بیشتر، جایگاه و احترام بیشتری دارند. برای زاهدان، سایه‌ای از آسایش و خوشبختی ایجاد می‌شود، در حالی که ما نیز به نوعی به موقعیت‌های زیبا و دلپذیر دست می‌یابیم.
عشق ورزیدن بدین قاسمی در شرع عشق
عاشقان را جایز آمد، زاهدان را لایجوز
هوش مصنوعی: عشق ورزیدن به این شیوه مورد تأیید عاشقان است، اما برای زاهدان مجاز نیست.