گنجور

شمارهٔ ۲۱

«نون گفت » و «قلم » گفت تقدس و تعالا
اجمال ز تفصیل مبرهن شد و پیدا
تفصیل چه باشد؟ گذر قطره بهامون
اجمال چه باشد؟ صفت قطره بدریا
با قطره خطابی که: ز تفصیل برون شو
با بحر عتابی که: ز اجمال برون آ
با ابر خطابیست که: بر اوج سما شو
با قطره باران که: بر این اوج مکن جا
با باده خطاب «اسکر» و با جام «ادر» بود
با خم و صراحی سخن از عشق و تولا
با بحر دم از قطره زدن راه رشادست
با جام و صراحی سخن از مولی و مولا
رو دیده دل باز گشا، تا که ببینی
دل بیت حرام آمد و جان مقصد اقصا
از جام می عشق تو جان مست و خرابست
احسنت و زهی جام و زهی جودت صهبا
قاسم بشب و روز همه حیرت و عشقست
زان روی دل افروز و زان زلف سمن سا

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

«نون گفت » و «قلم » گفت تقدس و تعالا
اجمال ز تفصیل مبرهن شد و پیدا
هوش مصنوعی: "نان" با صدایی آرام و نازک به سخن آمد و "قلم" نیز با احترام و عظمت خود به بیان حقیقت پرداخت؛ در اینجا، حقیقتی که ابتدا نامشخص بود، به وضوح و روشنی در برابر دیدگان قرار گرفت.
تفصیل چه باشد؟ گذر قطره بهامون
اجمال چه باشد؟ صفت قطره بدریا
هوش مصنوعی: تفصیل یعنی شرح و توضیح یک موضوع، و اگر بخواهیم به صورت خلاصه بگوییم، تشبیه قطره به دریا است. در واقع، این بیت اشاره به این دارد که چگونه یک قطره از آب به دریا پیوند می‌خورد و چه تفاوتی بین یک قطره و وسعت بی‌پایان دریا وجود دارد.
با قطره خطابی که: ز تفصیل برون شو
با بحر عتابی که: ز اجمال برون آ
هوش مصنوعی: با یک حرف کوتاه از جزئیات بیرون بیایید و به عمق احساسات و عواطف بپردازید.
با ابر خطابیست که: بر اوج سما شو
با قطره باران که: بر این اوج مکن جا
هوش مصنوعی: این شعر به نوعی گفتگو و پیامی میان ابر و باران اشاره دارد. ابر از باران می‌خواهد که به اوج آسمان برود و جا نگیرد، گویا می‌گوید که باید به سمت بلندی‌ها و عرصه‌های بالاتر برود و در زمین نماند. باران به جای ماندن در مکان محدود، باید به ارتفاعات بیشتری دست یابد و به آسمان برود. این پیام می‌تواند نمادی از تلاش برای رسیدن به اهداف بلند و نرسیدن به محدودیت‌ها باشد.
با باده خطاب «اسکر» و با جام «ادر» بود
با خم و صراحی سخن از عشق و تولا
هوش مصنوعی: خود را در حال نوشیدن شراب و صحبت درباره عشق و محبت می‌بینی، با دیگ و جامی که در دست داری، در کنار دوستان و آشنایانی که نشانه‌های عشق را نشان می‌دهند.
با بحر دم از قطره زدن راه رشادست
با جام و صراحی سخن از مولی و مولا
هوش مصنوعی: گفتن از روح و معنای بزرگ به اندازه‌ای که ممکن است، حتی اگر در مقیاس کوچکی باشد، نشان‌دهنده هوشمندی و درایت است. این ارتباط با حقایق بزرگ‌تر و مهم‌تر، همچنان که در سخن‌وری و بیان غیبت از آن‌ها و نزدیکی به باطن قدرت وجود دارد، می‌تواند از طریق واژه‌ها و مثال‌های جالبی مانند جام و شراب، به ما منتقل شود.
رو دیده دل باز گشا، تا که ببینی
دل بیت حرام آمد و جان مقصد اقصا
هوش مصنوعی: چشمانت را به روی دل باز کن تا ببینی که دل به حرام تعبیر شده و جان به مقصد دوری رسیده است.
از جام می عشق تو جان مست و خرابست
احسنت و زهی جام و زهی جودت صهبا
هوش مصنوعی: از لیوان شراب عشق تو، جان من پر از شوق و ناامیدی است. چه خوب است این لیوان و چه زیباست سخاوت تو!
قاسم بشب و روز همه حیرت و عشقست
زان روی دل افروز و زان زلف سمن سا
هوش مصنوعی: قاسم در شب و روز در حیرت و عشق غرق است، به خاطر آن چهره‌ای که دل را روشن می‌کند و به خاطر آن موی خوشبو مانند گل سمن.