گنجور

بخش ۲۳ - فی معرفة العشق و العقل و ادبارهما

حاکم مطلق،خدای ذوالجلال
قادر بی چون، قدیم بر کمال
کرد سلطان عشق را بر عالمی
کاهل معنی امر خوانندش همی
عقل را بر عالم خلق این چنین
کرد حاکم،حاکم دنیا و دین
هر دوراز آمد شد آن نظرتان
گشت اقبالی و ادباری عیان
روح پاک از نظرتین شد بهره مند
از محبت و ز معارف سر بلند
در روش اقبال و ادباریش نیز
هم عیان آمد بتقدیر عزیز
عقل را این هر دو حال از عکس اوست
در همه احوال، اگر بد، گر نکوست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حاکم مطلق،خدای ذوالجلال
قادر بی چون، قدیم بر کمال
هوش مصنوعی: حاکم بی‌چون و چرای جهان، خداوند بزرگ و توانای همیشه قائم که به اوجد کامل‌ترین کمالات رسیده است.
کرد سلطان عشق را بر عالمی
کاهل معنی امر خوانندش همی
هوش مصنوعی: سلطان عشق بر دنیای بی‌عملی حاکم شده و به همین دلیل، مردم برای او نام "امر" (دستور) را برگزیده‌اند.
عقل را بر عالم خلق این چنین
کرد حاکم،حاکم دنیا و دین
هوش مصنوعی: عقل بر همه انسان‌ها به این صورت سلطه پیدا کرد که هم دنیا و هم مسائل دینی را مدیریت کند.
هر دوراز آمد شد آن نظرتان
گشت اقبالی و ادباری عیان
هوش مصنوعی: هر گاه به سوی شما می‌آیم، توجه شما به من جلب می‌شود و این امر نشان‌دهنده‌ی خوش‌شانسی و رفتار نیکوی شماست.
روح پاک از نظرتین شد بهره مند
از محبت و ز معارف سر بلند
هوش مصنوعی: روح پاک از دید تو بهره‌مند از محبت و از دانش به مقام والایی دست یافته است.
در روش اقبال و ادباریش نیز
هم عیان آمد بتقدیر عزیز
هوش مصنوعی: در شیوه‌ای که اقبال و شخصیت او به وضوح نمایان است، این موضوع به خوبی در تقدیرش مشخص شده است.
عقل را این هر دو حال از عکس اوست
در همه احوال، اگر بد، گر نکوست
هوش مصنوعی: عقل انسان تحت تأثیر دو حالت مختلف قرار دارد که هر دو بازتابی از او هستند. در هر شرایط، چه خوب باشد و چه بد، این حالت‌ها نشان‌دهنده نگرش عقل به مسائل زندگی هستند.