گنجور

شمارهٔ ۳۱ - من نوادر افکاره

عقلم بخیاط میکرد کنگاج
در رخت صوفی دامانش قیغاج
بند قبا تیر پیکانست دگمه
سوزن چو ناوک رختست آماج
از پادر آمد از دست شد دل
زان موزهای صغری و تیماج
از جبیبها کرد افشاندنت هست
چون دفع پنبه از ریش حلاج
از رخت حبری نبود گزیرم
نتوان گذشتن از بحر مواج
برگرد قاقم تسمه زقنه ز
چون آبنوس است بر تخته عاج
مدح عمامه میگوی (قاری)
تا بر سرآئی از خلق چون تاج

اطلاعات

وزن: مستفعلن فع مستفعلن فع (متقارب مثمن اثلم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عقلم بخیاط میکرد کنگاج
در رخت صوفی دامانش قیغاج
هوش مصنوعی: عقالم در حال فکر کردن بود و به دنیای معنوی و روحانی مشغول بود، در حالی که لباسی بلند و خاص به تن داشت.
بند قبا تیر پیکانست دگمه
سوزن چو ناوک رختست آماج
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده که به عنوان مثال، بند قبا مانند تیر پیکان است و دگمه مانند سوزن می‌باشد که به رخت مانند ناوک تعلق دارد. به عبارت دیگر، این اجزاء به هم پیوند دارند و نقش مهمی در پیوند لباس و زیبایی آن ایفا می‌کنند.
از پادر آمد از دست شد دل
زان موزهای صغری و تیماج
هوش مصنوعی: دل از شدت زیبایی‌های کوچک و جالبی که وجود دارد، به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و به طور کامل درگیر آن‌ها شده است.
از جبیبها کرد افشاندنت هست
چون دفع پنبه از ریش حلاج
هوش مصنوعی: چون باران درختان را آبیاری می‌کند، تو هم از دل‌های پاک، محبت را پخش کن. مثل اینکه پنبه را از ریش حلاج برمی‌دارند، به آرامی و با دقت، وابستگی‌ها را از دل‌های دیگران جدا کن.
از رخت حبری نبود گزیرم
نتوان گذشتن از بحر مواج
هوش مصنوعی: از زیبایی تو نمی‌توانم فرار کنم و نمی‌توانم از این دریا یا موج‌های آن دور شوم.
برگرد قاقم تسمه زقنه ز
چون آبنوس است بر تخته عاج
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و شفافیت یک چیز بسیار قیمتی و زیبا اشاره دارد. قاقم (قاقم نام یک پرنده است) و تسمه زقنه (سمت و سوی زیبایی) به نوعی بیانگر ظرافت و ویژگی‌های خاص هستند. آبنوس، چوبی با ارزش و تیره رنگ، در کنار تخته عاج که نشان‌دهنده لطافت و زیبایی است، تنوع و درخشش خاصی را به تصویر می‌کشد. در کل، می‌توان گفت این بیت به تجلی زیبایی‌ها و ارزش‌های قیمتی می‌پردازد.
مدح عمامه میگوی (قاری)
تا بر سرآئی از خلق چون تاج
هوش مصنوعی: بگوید در ستایش عمامه، ای قاری، تا اینکه مانند تاج بر سرت بگذاری و از میان مردم درآیی.