گنجور

شمارهٔ ۳۰ - شیخ سعدی فرماید

کس بچشمم در نمیآید که گویم مثل اوست
خود بچشم عاشقان صورت نبندد غیر دوست
در جواب او
جز قبا و پیرهن نبود بعالم یارو دوست
تن درون پوستین باشد بسان مغزو پوست
با وجود دگمه در در گریبان هر که او
وصف گوی ریسمانی میکند بیهوده گوست
یک سر سوزن ندارد فکر رخت مردمان
آبروی رختها نزدیک گازر آب جوست
از شمیم جیب صوف و روی اطلس در جهان
شیوه و نازگلستان هر بهار ازرنگ و بوست
زیج مخفی و سطرلاب غلاف آینه
بایدت تا جامه پوشیدن بدانی کی نکوست
هم بدان آینه پشمان توان دیدن عیان
تاجل خر را چه مظهر یاعبائی را چه روست
زاستین و دامن آن کودست و لب را پاک کرد
نی زبی دسمالیست ایخواجه اینش طبع و خوست
کی ببخشش پوستین از سر برآرد هر تنی
اولش مغزی بباید تا برون آید ز پوست
(قاری) از جنس دگر هر روز رخت آرد ببر
هر که بیند گویدش این اوست یارب یا نه اوست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کس بچشمم در نمیآید که گویم مثل اوست
خود بچشم عاشقان صورت نبندد غیر دوست
هوش مصنوعی: کسی در نظر من نمی‌آید که بتوانم بگویم مثل اوست؛ چرا که فقط چهرهٔ معشوق در دل عاشقان جلوه می‌کند و جز او هیچ‌کس برایشان قابل دیدن نیست.
جز قبا و پیرهن نبود بعالم یارو دوست
تن درون پوستین باشد بسان مغزو پوست
هوش مصنوعی: در این دنیا فقط لباس و پوشش ظاهر است و حقیقت انسان در درون اوست. همان‌طور که مغز درون پوست است، وجود واقعی انسان نیز در باطن او قرار دارد.
با وجود دگمه در در گریبان هر که او
وصف گوی ریسمانی میکند بیهوده گوست
هوش مصنوعی: در وجود دگمه بر در گریبان، هر کسی که درباره‌ی ریسمان صحبت می‌کند، بی‌جهت و بی‌فایده است.
یک سر سوزن ندارد فکر رخت مردمان
آبروی رختها نزدیک گازر آب جوست
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که نگرانی و دغدغه‌های انسان‌ها به اندازه یک سر سوزن هم اهمیت ندارد، چرا که آبروی انسان‌ها در معرض خطر و در نزدیکی یک چالش بزرگ قرار دارد. به عبارت دیگر، مشکلات و موقعیت‌های حساس باعث می‌شود که مسائل جزئی دیگر کمتر اهمیت پیدا کنند.
از شمیم جیب صوف و روی اطلس در جهان
شیوه و نازگلستان هر بهار ازرنگ و بوست
هوش مصنوعی: از عطر و بوی لباس صوفی و زیبایی پارچه‌های گرانبها در دنیا، هر سال بهاری نو با رنگ و بوی خاصی همچون گلستان در می‌چرخد.
زیج مخفی و سطرلاب غلاف آینه
بایدت تا جامه پوشیدن بدانی کی نکوست
هوش مصنوعی: برای اینکه بتوانی لباس مناسب بپوشی، باید از رازها و نشانه‌های پنهان آگاه باشی.
هم بدان آینه پشمان توان دیدن عیان
تاجل خر را چه مظهر یاعبائی را چه روست
هوش مصنوعی: در آن آینه می‌توان دید که چگونه تاج و تخت به شکل ظاهری خرس درآمده و چه نشانه‌ها و ویژگی‌هایی از راهبان و عابدان را به تصویر می‌کشد.
زاستین و دامن آن کودست و لب را پاک کرد
نی زبی دسمالیست ایخواجه اینش طبع و خوست
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که به خاطر پاکی و نیکی، دامن انس و محبت به خوشی سرشار است و این رفتار شایسته و زیباست. این نشان‌دهنده طبیعی بودن خوبی و لطافت در وجود انسان‌هاست و به ما یادآوری می‌کند که سرشت خوب و سلیم می‌تواند در روابط و رفتارهای ما ظاهر شود.
کی ببخشش پوستین از سر برآرد هر تنی
اولش مغزی بباید تا برون آید ز پوست
هوش مصنوعی: هر کسی که بخواهد از زیر پوست خود آزاد شود و تغییر کند، باید در ابتدا دارای معرفتی عمیق و فهمی باشد. برای اینکه از قید و بندهای ظاهری رها شود، نیاز است که درونش پر از آگاهی و بینش باشد تا بتواند به سطح جدیدی برسد.
(قاری) از جنس دگر هر روز رخت آرد ببر
هر که بیند گویدش این اوست یارب یا نه اوست
هوش مصنوعی: هر روز شخصی از نوعی دیگر به میدان می‌آید و لباس جدیدی به تن می‌کند، و هر کسی که او را می‌بیند از خود می‌پرسد آیا واقعاً همان شخص قبلی است یا نه.