گنجور

شمارهٔ ۲۴ - خواجه حافظ فرماید

اگر چه عرض هنر پیش یاربی ادبیست
زبان خموش ولیکن دهان پر از عربیست
در جواب او
ز اطلس فلکم پرده در طنبیست
بطاقچه مه و خور جام و کاسه حلبیست
بپرده شاهد کمخاو جلوه کرمیخک
بهم برآمده دستارکین چه بوالعجبیست
بصوف ازان جهت انگوره لقب کردند
که گه گهی لکه بروی زباده عنبیست
درین که صندلی بقچه کش بپایه رسید
سبب مپرس که آنرا دلیل بی سببیست
بر آمدن بهمه رنگ شرب و والا را
زعین قجه نمائی و غایت جلبیست
وجب وجب همه شب چارشب بپیمایم
چه صرفها که مرا در نهالی عزیست
بکیش کلکنه و دین فوطه حمام
که بقچه کردن سجاده عین بی ادبیست
برختخانه قاری خرام و زینت بین
که متکای مهش گردبالش طنبیست
ز نظم البسه قاری به فارسی گویان
زبان خموش ولیکن دهان پر از عربیست

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اگر چه عرض هنر پیش یاربی ادبیست
زبان خموش ولیکن دهان پر از عربیست
هوش مصنوعی: هرچند که در برابر دوست، هنر و هنرمندی بی‌ادبی به نظر می‌رسد و زبان به سکوت می‌افتد، اما در دل و ذهن، سخنان و معانی عربی و عمیق پر از احساس و تفکر وجود دارد.
ز اطلس فلکم پرده در طنبیست
بطاقچه مه و خور جام و کاسه حلبیست
هوش مصنوعی: از آسمان، مانند پرده‌ای با زرق و برق، ستاره‌ها به چشم می‌آیند و در این فضای زیبا، ماه و خورشید همچون لیوان و کاسه‌ای از جنس حلب به نمایش گذاشته شده‌اند.
بپرده شاهد کمخاو جلوه کرمیخک
بهم برآمده دستارکین چه بوالعجبیست
هوش مصنوعی: این عبارت به توصیف زیبایی و جذابیت یک شاهدخت می‌پردازد که همچون گل و زیبا ظاهر شده است. اشاره به چهره‌ای دلنشین و دلربا دارد که توجه همگان را به خود جلب کرده و نماد نیکی و لطافت است. در واقع، شاعر از این طریق به تجلی تماشایی و شگفت‌انگیز شخصیت می‌پردازد.
بصوف ازان جهت انگوره لقب کردند
که گه گهی لکه بروی زباده عنبیست
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه گاهی اوقات لکه‌هایی بر روی آن به رنگ عنابی دیده می‌شود، به آن انگور لقب داده‌اند.
درین که صندلی بقچه کش بپایه رسید
سبب مپرس که آنرا دلیل بی سببیست
هوش مصنوعی: وقتی که کسی با زحمت و تلاش به یک هدف می‌رسد، نیازی نیست از او بپرسی که دلیل موفقیتش چیست، زیرا ممکن است دلیل خاصی نداشته باشد و فقط تصادفی پیش آمده باشد.
بر آمدن بهمه رنگ شرب و والا را
زعین قجه نمائی و غایت جلبیست
هوش مصنوعی: ظهور همه رنگ‌های نوشیدنی و دل‌انگیز به گونه‌ای است که از چهره‌ی زیبا نمایان می‌شود و این نشان دهنده‌ی اوج جذابیت آن است.
وجب وجب همه شب چارشب بپیمایم
چه صرفها که مرا در نهالی عزیست
هوش مصنوعی: من هر شب را به قدم قدم می‌گذرانم، چه هزینه‌هایی که برای من در این زندگی رقم خورده است.
بکیش کلکنه و دین فوطه حمام
که بقچه کردن سجاده عین بی ادبیست
هوش مصنوعی: باید به او احترام گذاشت و دین و ایمان را از بی‌احترامی دور نگه داشت؛ همچون آنکه سجاده را به حالتی نامناسب جمع کردن، نشانی از بی‌ادبی است.
برختخانه قاری خرام و زینت بین
که متکای مهش گردبالش طنبیست
هوش مصنوعی: به محل استراحت قاری برو و زیبایی‌های آنجا را تماشا کن، زیرا بالش او از گردن‌بند زیبا و ارزشمندی تشکیل شده است.
ز نظم البسه قاری به فارسی گویان
زبان خموش ولیکن دهان پر از عربیست
هوش مصنوعی: قاریان قرآن که به نظم و ترتیب لباس می‌پوشند به زبان فارسی سکوت می‌کنند، اما در عوض، دهانشان پر از کلمات عربی است.