غالب دهلویشمارهٔ ۱۷۳
به عشق از دو جهان بی نیاز باید بود
مجاز سوز حقیقت گداز باید بود
به جیب حوصله نقد نشاط باید ریخت
به جان شکوه تغافل طراز باید بود
چو لب ز هرزه نوایان شوق نتوان شد
چو دل ز پرده سرایان راز باید بود
چو بزم عشرتیان تازه رو توان جوشید
چو شمع خلوتیان جان گداز باید بود
کمر نهفته به تاراج خویش باید بست
شریک مصلحت سعی ناز باید بود
چو شوق بال گشاید توان به خود بالید
چو ناز جلوه گر آید نیاز باید بود
به صحن میکده سرمست می توان گردید
به کنج صومعه وقت نماز باید بود
به خون تپیده ذوق نگاه نتوان زیست
شهید آن مژه های دراز باید بود
نگه ز دیده بیدار جو که سائل را
به کدیه طالب درهای باز باید بود
چه بر ز راحت آزادگی خوری غالب؟
ترا که این همه با برگ و ساز باید بود
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به عشق از دو جهان بی نیاز باید بود
مجاز سوز حقیقت گداز باید بود
هوش مصنوعی: انسان باید به عشق و محبت آن‌قدر وابسته باشد که از هر دو جهان بی‌نیاز شود. برای درک حقیقت، لازم است که در دل خود احساسات واقعی را بسوزاند و از ظواهر فریبنده بگذرد.
به جیب حوصله نقد نشاط باید ریخت
به جان شکوه تغافل طراز باید بود
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن شادی و نشاط، باید در دل خود حوصله و آرامش داشته باشیم و همچنین باید در برابر نادیده‌گرفتن‌ها و مشکلات زندگی صبر و تحمل به خرج دهیم.
چو لب ز هرزه نوایان شوق نتوان شد
چو دل ز پرده سرایان راز باید بود
هوش مصنوعی: اگر انسان به زیبایی‌های بی‌قید و بند دل ببندد، نمی‌تواند از لذت‌های واقعی زندگی بهره‌مند شود. برای درک عمیق‌تر و کشف رازهای دل، باید از ظواهر فریبنده دوری کرد و به باطن و حقیقت زندگی توجه داشت.
چو بزم عشرتیان تازه رو توان جوشید
چو شمع خلوتیان جان گداز باید بود
هوش مصنوعی: وقتی که جشن و شادی در جمع عاشق‌ها تازه و پرشور است، باید مانند شمعی که در خلوت می‌سوزد و جان می‌دهد، جانفشانی کرد و احساسات عمیق را ابراز نمود.
کمر نهفته به تاراج خویش باید بست
شریک مصلحت سعی ناز باید بود
هوش مصنوعی: انسان باید آن دسته از تلاش‌ها و زحمت‌های خود را که به نفع دیگران است، در نظر بگیرد و بی‌کار نباشد. در زندگی، باید با دقت و ملاحظه عمل کرد و به فکر صلاح و مصلحت جمع بود.
چو شوق بال گشاید توان به خود بالید
چو ناز جلوه گر آید نیاز باید بود
هوش مصنوعی: وقتی شور و شوق در دل انسان بیدار می‌شود، می‌تواند به او قدرتی بدهد تا به خودافتادگی ببالد. همچنین وقتی زیبایی و ناز جلوه می‌کند، انسان باید نیازها و خواسته‌های خود را بشناسد و داشته باشد.
به صحن میکده سرمست می توان گردید
به کنج صومعه وقت نماز باید بود
هوش مصنوعی: در میکده می‌توان با خوشحالی و شور و شوق زندگی را تجربه کرد، اما در گوشه‌ای از صومعه در زمان نماز باید به عبادت و توجه به خدا پرداخت.
به خون تپیده ذوق نگاه نتوان زیست
شهید آن مژه های دراز باید بود
هوش مصنوعی: در نگاه پرعشق و احساس، نمی‌توان زندگی کرد چرا که به شدت دلتنگی و درد وجود دارد. کسی که جانش را فدای عشق کرده، باید از زیبایی‌ها و جاذبه‌های دنیا دل بکند.
نگه ز دیده بیدار جو که سائل را
به کدیه طالب درهای باز باید بود
هوش مصنوعی: به دقت و مراقبت توجه کن که برای دریافت چیزهایی که می‌خواهی، باید با اراده و تلاش، در کنار درهای باز و فرصت‌ها قرار بگیری.
چه بر ز راحت آزادگی خوری غالب؟
ترا که این همه با برگ و ساز باید بود
هوش مصنوعی: چرا از راحت و آزادی خود بینی می‌کنی ای غالب؟ تو باید با این همه زیبایی و سازگار بودن خودت را بسازی.