غالب دهلویشمارهٔ ۱۵۱
تا چند بلهوس می و عاشق ستم کشد
کو فتنه تا به داوری هم علم کشد
دل را به کار ناز چه سرگرم کرده ای؟
یعنی به خویش هم کند و از تو هم کشد
رشک ست و دفع دخل مقدر عتاب چیست؟
بگذار در دلم مژه چندان که نم کشد
صیدت ز بیم جان نرمد بلکه می رود
تا دشت را ز شوق در آغوش رم کشد
دشوار نیست چاره عیش گریزپای
دور قدح چو سلسله گر سر به هم کشد
آنی که تاب جذبه ذوق نگاه تو
رنگ از گل و می از رز و صید از حرم کشد
شوقم که روشناس دل نازنین تست
کی منت نوشتن و ناز قلم کشد
زشت آن که تا ز زحمت پشت و شکم رهد
هم رنج کارسازی پشت و شکم کشد
صهبا حلال زاهد شب زنده دار را
اما به شرط آن که همان صبحدم کشد
از تازگی به دهر مکرر نمی شود
نقشی که کلک غالب خونین رقم کشد
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تا چند بلهوس می و عاشق ستم کشد
کو فتنه تا به داوری هم علم کشد
هوش مصنوعی: تا کی باید طمع‌کاران به عشق و شراب بیفتند و زجر بکشند؟ آیا روزی نخواهد آمد که این فتنه‌گری‌ها به پای میز قضاوت کشیده شود؟
دل را به کار ناز چه سرگرم کرده ای؟
یعنی به خویش هم کند و از تو هم کشد
هوش مصنوعی: دل را به چه کارهای نرم و دلنشین مشغول کرده‌ای که هم خود را به زحمت انداخته‌ای و هم بر دیگری تاثیر می‌گذاری؟
رشک ست و دفع دخل مقدر عتاب چیست؟
بگذار در دلم مژه چندان که نم کشد
هوش مصنوعی: غبطه و حسد چه دلیلی برای عتاب و سرزنش دارند؟ بگذار در دلم اشکی بماند که به اندازه‌ای که نمی‌چکد.
صیدت ز بیم جان نرمد بلکه می رود
تا دشت را ز شوق در آغوش رم کشد
هوش مصنوعی: تو از ترس جان خودت، نه به نرمی بلکه با قدرت می‌روی و دشت را به آغوش می‌کشی، چون شوق و عشق تو به آنجا تو را می‌کشاند.
دشوار نیست چاره عیش گریزپای
دور قدح چو سلسله گر سر به هم کشد
هوش مصنوعی: نادیده گرفتن لذت‌ها کار سختی نیست، به شرطی که گروهی با هم جمع شوند و تصمیم بگیرند که از آن بهره ببرند.
آنی که تاب جذبه ذوق نگاه تو
رنگ از گل و می از رز و صید از حرم کشد
هوش مصنوعی: زمانی که جاذبه و زیبایی نگاه تو باعث می‌شود رنگها از گل‌ها گرفته شود و شراب خوش طعم و زیبایی از باغ‌ها به دست آید.
شوقم که روشناس دل نازنین تست
کی منت نوشتن و ناز قلم کشد
هوش مصنوعی: علاقه و اشتیاق من به تو، که دلی زیبا و نازک داری، به قدری زیاد است که منتظر نیستم کسی چیزی برای من بنویسد یا قلمی برای تو بچرخاند.
زشت آن که تا ز زحمت پشت و شکم رهد
هم رنج کارسازی پشت و شکم کشد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که بد است کسی که از کار و تلاش فرار کند و بخواهد از زحمت دیگران بهره‌مند شود؛ چون در نهایت، برای تأمین نیازهای خود باید به نوعی دیگر زحمت بکشد. به عبارت دیگر، هر کس که از کار و رنج دوری کند، در نهایت مجبور است بهای آن را پرداخت کند.
صهبا حلال زاهد شب زنده دار را
اما به شرط آن که همان صبحدم کشد
هوش مصنوعی: شراب تازه برای زاهدانی که شب را بیدار می‌مانند، مجاز است، به شرط آنکه این نوشیدنی فقط در صبح شفاف و روشن خدمت شود.
از تازگی به دهر مکرر نمی شود
نقشی که کلک غالب خونین رقم کشد
هوش مصنوعی: در این دنیا، نقش‌هایی که به تازگی ایجاد می‌شوند، همیشه تکرار نمی‌شوند؛ چرا که تنها یک قلم خاص و خونی می‌تواند تأثیری عمیق و فراموش‌نشدنی بر جای بگذارد.