گنجور

بخش ۳۱

جلایر بر دعا کن ختم این عرض
دعای ذات پاکش مر ترا فرض
ولیکن رفته در فکر و خیالی
که آیا چیست این غوغای حالی!
یکی زآغاز دانم تا به آخر
نکردی عرض حق بر شاه ظاهر
خداوندا جزای مفسدان چیست
مخالفگوی دربار شهان کیست؟
گر ابلیس لعین گردید ملعون
ولی این نوع آدم یا ازو دون
دهی مزدش خداوندا به دارین
سیه رو سازی این کس را به دارین
غرض‌الصلح خیر بهر هر کار
خدا فرمود در قرآن به تکرار
ولیعهد از پی تدبیر و فرهنگ
به سوی صلح عزمش کرد آهنگ
به هنگامی اساس ملک چیده
که هر دانا ز سر هوشش پریده
میان خصم چون سد سکندر
بماند و بست نیکو سدی از سر
به تدبیر و صلاح و ملک‌داری
به دشمن دوست شد داده قراری
صلاح مملکت، خیر خلایق
نموده طرح صلحی با دقایق
چو رفت این صلح خیر اندیش از پیش
که دولت امن گشت از هول و تشویش
بشد مقبول شاه نیک اقبال
که از دربار اعلی رفت اهمال
که هر کاری ولیعهدش نمودی
در آن سودا هزاران سود بودی
به گاه رزم عزمش بود محکم
به هنگام صلاح او هست اعلم
همه کارش قبول شاه گردید
بحمدالله خوش و دلخواه گردید
خلایق در رفاه و ملک آباد
بگفتند هست این دولت خداداد
خداوندا به حق ذات پاکان
به سوز سینه هر دردناکان
به معصومان و مظلومان سراسر
به حق شافع صحرای محشر
فزون کن عمر و مال و جاه او را
ز کیوان بر کُنی خرگاه او را
بداری خصم او را خوار و مسکین
به حق مصطفی ختم النبییین

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جلایر بر دعا کن ختم این عرض
دعای ذات پاکش مر ترا فرض
هوش مصنوعی: به دعا کردن برای جلایر بپرداز، زیرا ختم این دعا از ذات پاکش بر تو واجب است.
ولیکن رفته در فکر و خیالی
که آیا چیست این غوغای حالی!
هوش مصنوعی: اما در فکر و خیالی فرورفته‌ام که این هیاهوی فعلی چیست؟
یکی زآغاز دانم تا به آخر
نکردی عرض حق بر شاه ظاهر
هوش مصنوعی: من از ابتدا می‌دانم که تو تا پایان، اجازه ندادی که حق را بر شاه آشکار کنم.
خداوندا جزای مفسدان چیست
مخالفگوی دربار شهان کیست؟
هوش مصنوعی: پروردگارا، مجازات کسانی که فساد می‌کنند چیست؟ و چه کسی می‌تواند به مخالفت با درباریان و قدرت‌های بزرگ بپردازد؟
گر ابلیس لعین گردید ملعون
ولی این نوع آدم یا ازو دون
هوش مصنوعی: اگر ابلیس به خاطر گناهانش ملعون و طرد شده است، اما انسان هایی هستند که از او بدترند.
دهی مزدش خداوندا به دارین
سیه رو سازی این کس را به دارین
هوش مصنوعی: خداوند در این دنیا به این فرد پاداشی بده، تا در زندگی بعدی‌اش از بدی و سیاهی رهایی یابد.
غرض‌الصلح خیر بهر هر کار
خدا فرمود در قرآن به تکرار
هوش مصنوعی: هدف از صلح، خیر و نیکوکاری است و خداوند در قرآن به تکرار به این موضوع اشاره کرده است.
ولیعهد از پی تدبیر و فرهنگ
به سوی صلح عزمش کرد آهنگ
هوش مصنوعی: ولیعهد با برنامه‌ریزی و توجه به فرهنگ، به سمت صلح گام برداشت.
به هنگامی اساس ملک چیده
که هر دانا ز سر هوشش پریده
هوش مصنوعی: در زمانی که پایه‌های کشور شکل گرفته است، همه افراد با هوش و دانا از عقل و فهم خود ناتوان شده‌اند.
میان خصم چون سد سکندر
بماند و بست نیکو سدی از سر
هوش مصنوعی: در برابر دشمان، مانند سدی محکم و استوار بمان و از خود دفاع کن؛ زیرا در این مقاومت و ایستادگی، پیروزی به دست می‌آید.
به تدبیر و صلاح و ملک‌داری
به دشمن دوست شد داده قراری
هوش مصنوعی: با تیزبینی و تدبیر در مدیریت و حکومت، تصمیمی گرفته شده که دشمنان نیز به دوستان تبدیل شوند.
صلاح مملکت، خیر خلایق
نموده طرح صلحی با دقایق
هوش مصنوعی: برای بهبود وضعیت کشور، به نفع مردم برنامه‌ای برای صلح و آرامش تهیه شده است که در آن به جزئیات و نکات مهم توجه شده است.
چو رفت این صلح خیر اندیش از پیش
که دولت امن گشت از هول و تشویش
هوش مصنوعی: زمانی که این صلح نیکو از میان رفت، آرامش و امنیتی که از ترس و اضطراب حاصل شده بود، از دست رفت.
بشد مقبول شاه نیک اقبال
که از دربار اعلی رفت اهمال
هوش مصنوعی: شاهی که خوشبخت و با اقبال است، به خاطر بی‌توجهی از دربار بالا بیرون رفت.
که هر کاری ولیعهدش نمودی
در آن سودا هزاران سود بودی
هوش مصنوعی: هرکاری که در آن موفق می‌شوی، اگر ولیعهدی در آن نشان دهی، هزاران منفعت در آن نهفته است.
به گاه رزم عزمش بود محکم
به هنگام صلاح او هست اعلم
هوش مصنوعی: در زمان جنگ او اراده‌ای قوی دارد و هنگام صلح نیز از خرد و دانایی بالایی برخوردار است.
همه کارش قبول شاه گردید
بحمدالله خوش و دلخواه گردید
هوش مصنوعی: کار همگی مورد تایید شاه قرار گرفت و به لطف خداوند، هم خوشایند و هم مطلوب شد.
خلایق در رفاه و ملک آباد
بگفتند هست این دولت خداداد
هوش مصنوعی: مردم در آسایش و زندگی راحتی به سر می‌برند و کشور در امنیت و آبادانی به سر می‌برد. آن‌ها بر این باورند که این نعمت‌ها نتیجه لطف و اراده خداوند است.
خداوندا به حق ذات پاکان
به سوز سینه هر دردناکان
هوش مصنوعی: ای خدا، به حق وجود پاکان، به خاطر غم و رنج دل همه دردِ دل‌داران.
به معصومان و مظلومان سراسر
به حق شافع صحرای محشر
هوش مصنوعی: در روز قیامت، شفاعت‌کننده‌ی حق، معصومان و مظلومان خواهند بود.
فزون کن عمر و مال و جاه او را
ز کیوان بر کُنی خرگاه او را
هوش مصنوعی: خود را از کیوان بالاتر ببر و بر عمر،财富 و مقام او بیافزا، تا زندگی‌اش را آباد کنی.
بداری خصم او را خوار و مسکین
به حق مصطفی ختم النبییین
هوش مصنوعی: اگر خصم و دشمن او را خوار و ذلیل کنی، به حق پیامبر اسلام، خاتم پیامبران، خواهد بود.