گنجور

غزل شمارهٔ ۵۹

دلم به‌ زلف تو عهدی که بسته بود شکستی
میان ما و تو مویی علاقه بود گسستی
ز شکل آن لب و دندان توان شناخت که‌ یزدان
ز تنگنای عدم آفرید گوهر هستی
حدیث طول امل را نمود زلف تو کوته
که هرکه جست بلندی در اوفتاد به پستی
شراب‌ شوق ز لعلت چنان کشیده‌ام امشب
که صبح روز قیامت مراست اول مستی
نخست روز قیامت به عاشقان نظری کن
که پشت پای به دوزخ زنند از سر مستی
ز وصل طوبی و جنت جز این مراد ندارم
که قد و روی تو بینم به راستی و درستی
چگونه وصف جمالت توان نمود کز اول
دهان خلق گشودیّ و روی خویش ببستی
حدیث نکتهٔ توحید از زبان نگارین
هزار بار شنیدی دلا و هیچ نجستی
بیار باده که گبر و یهود و مومن و ترسا
ز عشق بهره ندارند جز خیال پرستی
اگر سجود کند بر رخ تو زلف تو شاید
که نیست مذهب هندو جز آفتاب پرستی
ندیده‌ایم که شاهین به کبک حمله نماید
چنان که‌ زلف‌ تو بر دل‌ به‌ چابکی و به چستی
ز سخت جانی قاآنیم بسی عجب آید
که‌ بار عشق تو بر دل کشد بدین‌ همه سستی

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دلم به‌ زلف تو عهدی که بسته بود شکستی
میان ما و تو مویی علاقه بود گسستی
هوش مصنوعی: دل من به زلف تو وعده‌ای داده بود که اکنون آن را شکستی. میان ما و تو تنها یک رشته مو بود که آن را هم پاره کردی.
ز شکل آن لب و دندان توان شناخت که‌ یزدان
ز تنگنای عدم آفرید گوهر هستی
هوش مصنوعی: از ظاهر لب‌ها و دندان‌ها می‌توان فهمید که خداوند از خلاء وجود، جواهر هستی را خلق کرده است.
حدیث طول امل را نمود زلف تو کوته
که هرکه جست بلندی در اوفتاد به پستی
هوش مصنوعی: بیان می‌کند که طولانی بودن آرزوها و خیال‌ها را به زلف‌های تو نسبت می‌دهد. در واقع، هرکسی که خواسته‌های بزرگ و بلندپروازانه داشته باشد، در نهایت به سرانجامی نامطلوب و ناامیدکننده خواهد رسید. کسانی که در پی بلندپروازی می‌روند، ممکن است با واقعیت‌های تلخ زندگی روبرو شوند.
شراب‌ شوق ز لعلت چنان کشیده‌ام امشب
که صبح روز قیامت مراست اول مستی
هوش مصنوعی: امشب به قدری از محبت و شوق تو پر شده‌ام که حالتی از خوشحالی و سرمستی را تجربه می‌کنم، طوری که احساس می‌کنم این حالتم در روز قیامت هم با من خواهد بود.
نخست روز قیامت به عاشقان نظری کن
که پشت پای به دوزخ زنند از سر مستی
هوش مصنوعی: در ابتدای روز قیامت، به عاشقان نگاهی بینداز که در حال شور و شوق هستند و از عشق و شوق خود، به سمت دوزخ نیز پا می‌گذارند.
ز وصل طوبی و جنت جز این مراد ندارم
که قد و روی تو بینم به راستی و درستی
هوش مصنوعی: من از بهشت و درخت طوبی چیزی نمی‌خواهم جز اینکه حقیقت و صداقت زیبایی و قامت تو را ببینم.
چگونه وصف جمالت توان نمود کز اول
دهان خلق گشودیّ و روی خویش ببستی
هوش مصنوعی: چطور می‌توان زیبایی تو را توصیف کرد در حالی که از ابتدای خلقت، دهان هر کسی به تعریف تو باز شده و خودت همیشه از بیان آن خودداری کرده‌ای؟
حدیث نکتهٔ توحید از زبان نگارین
هزار بار شنیدی دلا و هیچ نجستی
هوش مصنوعی: ای دل، تو بارها داستان توحید و یکتایی را از زبان زیبا شنیده‌ای، اما هیچ‌وقت به عمق آن پی نبردی و مفهوم واقعی‌اش را درک نکردی.
بیار باده که گبر و یهود و مومن و ترسا
ز عشق بهره ندارند جز خیال پرستی
هوش مصنوعی: باده بیاور چون انسان‌ها با عقاید مختلف، از عشق تنها در خیال خود بهره می‌برند و هیچ‌کدام به حقیقت عشق دست نمی‌یابند.
اگر سجود کند بر رخ تو زلف تو شاید
که نیست مذهب هندو جز آفتاب پرستی
هوش مصنوعی: اگر زلف‌های تو بر چهره‌ات سجده کنند، ممکن است مذهب هندو فقط پرستش آفتاب باشد.
ندیده‌ایم که شاهین به کبک حمله نماید
چنان که‌ زلف‌ تو بر دل‌ به‌ چابکی و به چستی
هوش مصنوعی: ما هرگز ندیده‌ایم که شاهینی به کبکی حمله کند، مانند نرمش و چابکی که زلف تو بر دل دارد.
ز سخت جانی قاآنیم بسی عجب آید
که‌ بار عشق تو بر دل کشد بدین‌ همه سستی
هوش مصنوعی: از استقامت و تحملی که داریم، حیرت‌انگیز است که با تمام ضعف و ناتوانی، عشق تو این‌قدر بر دل سنگینی می‌کند.

حاشیه ها

1402/04/12 05:07
فرشاد

نخست روز قیامت به عاشقان نظری کن

که پشت پای به دوزخ زنند از سر مستی

دیگه از این فوق العاده تر نمیشه بیان و وصفی گفت از شوق آدم عاشق