قصیدهٔ شمارهٔ ۵ - در وصف نامۀ پادشاهگیتی ستان محمدشاه غازی انارلله برهانهگوید
شکسته خامهٔ آذرگسسته نامهٔ قسطا
چه خامه خامهٔ خسرو چه نامه نامهٔ دارا
گسسته دفتر شاپور و خسته خاطر آزر
شکسته رونق ارژنگ و بسته بازوی مانا
به سعی خامهٔ ماهر به فرق نامهٔ طاهر
فشانده خسرو قاهر چه مایه لؤلؤ لالا
سدید و محکمو ساطعفصیحو واضح و لامع
بلیغ و روشن و رایع رشیق و ظاهر و شیوا
جمیلو درخور و لایق رزین و راتب و رایق
گزین و لایح و بارق جزیل و سخته و غرا
شگرفو بیغشکافیسلیسو دلکش و صافی
پسند و ویژه و وافی بلند و شارق و بیضا
همال سبعهٔ وارون ز بسکه دلکش و موزون
مثال فکرت هرون ز بسکه روشن و عذرا
ز نظمگفت شه الحق نمانده زینت و رونق
بگفتهمگر و عمعق به شعر خسرو بیضا
چه نامه قطعه و چامه به سعی خامه و آمه
بطی دفتر و نامه نهفته فکرت والا
سطور او همه تابان چو دست موسی عمران
نقوش او همه رخشان چو صدر صفهٔ سینا
نهالگلشن فکرت لآل مخزن حکمت
زلال چشمهٔ خبرت سواد دیدهٔ بینا
به آب چشمهٔ حیوان به تابکوکب تابان
به رنگگوهر عمان به بوی عنبر سارا
نباشد اینقدر انور نه مه نه مهر نه اختر
ندارد این همگوهر نهکان نهگنج نه دریا
سپاس خامهٔ خسرو مدیح چامهٔ خسرو
ثنای نامهٔ خسرو ز حد فکرت دانا
ز دورگنبدگردون ز جور اختر وارون
همارهفارغو مأمونوجود حضرت دارا
قصیدهٔ شمارهٔ ۴ - در مدح نواب شاهزاده فریدون میرزا فرمانفرما: ای رفته پی صید غزالان سوی صحراقصیدهٔ شمارهٔ ۶ - در مدح ابوالمظفر محمدشاه غازی طابلله ثراه گوید: گسترد بهار در زمین دیبا
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شکسته خامهٔ آذرگسسته نامهٔ قسطا
چه خامه خامهٔ خسرو چه نامه نامهٔ دارا
هوش مصنوعی: دوات شکسته و نامهای که به آتش افتاده، چه فرقی دارد اگر نوشتهای از خسرو باشد یا نامهای از دارا؟
گسسته دفتر شاپور و خسته خاطر آزر
شکسته رونق ارژنگ و بسته بازوی مانا
هوش مصنوعی: شاپور، دفتری که نامش را بر دوش دارد، به هم ریخته و آزر، که خود را خسته حس میکند، رونق ارژنگ به استحکام نرسیده و بازوی مانا، که نشانه قدرت و پایداری است، به حالت بسته درآمده است.
به سعی خامهٔ ماهر به فرق نامهٔ طاهر
فشانده خسرو قاهر چه مایه لؤلؤ لالا
هوش مصنوعی: با تلاش و مهارت نویسنده، در نوشتار دربارهٔ طاهر، گنجینهای از زیباییها و ارزشها به تصویر کشیده شده است. این نوشتار به اندازهای درخشان و ارزشمند است که همچون مرواریدی زیباست.
سدید و محکمو ساطعفصیحو واضح و لامع
بلیغ و روشن و رایع رشیق و ظاهر و شیوا
هوش مصنوعی: محکم و قوی، با زبان روشن و گویا، درخشان و واضح، با بلاغت و زیبایی، و به طور همواره و شفاف بیان شده است.
جمیلو درخور و لایق رزین و راتب و رایق
گزین و لایح و بارق جزیل و سخته و غرا
هوش مصنوعی: زیبایی و شایستگی او مانند رزین و عسل است و همواره انتخابهای نیکویی دارد. او درخشان و با کمال به نظر میرسد و از همه نظر برجسته و فوقالعاده است.
شگرفو بیغشکافیسلیسو دلکش و صافی
پسند و ویژه و وافی بلند و شارق و بیضا
هوش مصنوعی: این جمله توصیفی از یک چیز بسیار زیبا و خالص است که ویژگیهایی مانند دلنشینی، جذابیت و فوقالعادگی دارد. این چیز نه تنها خاص و منحصر به فرد است، بلکه همچنین روشن و شفاف به نظر میرسد و در مجموع تا حد زیادی رضایتبخش محسوب میشود.
همال سبعهٔ وارون ز بسکه دلکش و موزون
مثال فکرت هرون ز بسکه روشن و عذرا
هوش مصنوعی: از بس که زیبایی و هماهنگی این هفت چیز بینظیر است، مانند فکر هرون، روشن و دلفریب به نظر میرسند.
ز نظمگفت شه الحق نمانده زینت و رونق
بگفتهمگر و عمعق به شعر خسرو بیضا
هوش مصنوعی: از نظم سخن گفتن از حقیقت، زینت و زیبایی را از میان برده است. گرچه شعری عمیق و زیبا، همچون شعر خسرو بیضا، وجود دارد.
چه نامه قطعه و چامه به سعی خامه و آمه
بطی دفتر و نامه نهفته فکرت والا
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی به تلاش و کوشش در نوشتن و نگارش اشاره دارد. شاعر از طریق کلمات و جملات، احساسات و تفکرات عمیق خود را بر روی کاغذ میآورد. او این اقدام را با اهمیت و ارزش بالا میبیند و به نوعی، به عمق تفکرات و خلاقیتهای انسانی اشاره میکند که در پشت هر نوشته نهفته است.
سطور او همه تابان چو دست موسی عمران
نقوش او همه رخشان چو صدر صفهٔ سینا
هوش مصنوعی: عبارت به زیبایی توصیف میکند که نوشتههای او مانند دست موسی درخشان و تابان است و طرحهایش نیز مانند برآمدگیهای کوه سینا روشن و دلربا هستند.
نهالگلشن فکرت لآل مخزن حکمت
زلال چشمهٔ خبرت سواد دیدهٔ بینا
هوش مصنوعی: درخت گلشن اندیشهات، جواهری پاک از دانش و بصیرت است که مانند چشمهای زلال، آگاهی و خبر را به تو میدهد.
به آب چشمهٔ حیوان به تابکوکب تابان
به رنگگوهر عمان به بوی عنبر سارا
هوش مصنوعی: در این متن به زیباییهای طبیعت و جذابیتهای آن اشاره شده است. آب چشمهای پاک و زلال، ستارهای درخشان، رنگهای دلپذیر و خاص از گوهرهایی چون عقیق، و عطر خوش و ملایم مانند عنبر که فضای دلنشینی را ایجاد میکند. این توصیفها نمایانگر لذتها و زیباییهای طبیعی هستند که انسان را مجذوب خود میکنند.
نباشد اینقدر انور نه مه نه مهر نه اختر
ندارد این همگوهر نهکان نهگنج نه دریا
هوش مصنوعی: این دنیا آنقدر ارزشمند نیست که کسی به خاطرش سختی بکشد؛ نه محبتی در آن هست، نه نوری، نه ستارهای. هیچ چیزی در آن نیست که به آن بها بدهیم، نه معادن ارزشمند، نه گنجها، و نه دریاهایی از riches.
سپاس خامهٔ خسرو مدیح چامهٔ خسرو
ثنای نامهٔ خسرو ز حد فکرت دانا
هوش مصنوعی: این بیت به تقدیر و احترام به تواناییهای یک شاعر بزرگ و آثار او اشاره دارد. شاعر به نوعی از هنر و کلام فرحانگیز او که واجد ارزش و عظمت است، ستایش میکند. همچنین نشاندهندهٔ تاثیر عمیق این کلام بر ذهن و فکر انسانهاست. شاعر به اهمیت و ارزش آنچه که به توصیف و مدح بزرگمردان پرداخته است، اشاره میکند.
ز دورگنبدگردون ز جور اختر وارون
همارهفارغو مأمونوجود حضرت دارا
هوش مصنوعی: از دور آسمان و ستارههای نامساعد، همیشه در آرامش و امنیت وجود حضرت دارا.