فضولیشمارهٔ ۱۶۹
دل که از نرگس او چشم نگاهی دارد
گر نیابد چه عجب بخت سیاهی دارد
جای آن هست که چشمم از همه عالم بندد
پاک چشمی که نظر بر رخ ماهی دارد
در ره عشق تو تا مرده نلافم ز وفا
بی طریقی نکنم عشق تو راهی دارد
چون نسوزد دل سودازده در آتش هجر
طلب وصل تو کردست و گناهی دارد
زنده آب حیات و دم عیسی سهل است
زنده آنست که او اشکی و آهی دارد
ملک دل نیست مناسب که بماند ویران
از چه معمور نباشد چو تو شاهی دارد
نیست بی درد غم و غصه فضولی نفسی
خسرو کشور عشق است سپاهی دارد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دل که از نرگس او چشم نگاهی دارد
گر نیابد چه عجب بخت سیاهی دارد
هوش مصنوعی: اگر دلی به چشم‌های نرگس‌اش نگاه کند و نتواند توجه او را جلب کند، جای تعجب ندارد که سرنوشتش تیره و تار باشد.
جای آن هست که چشمم از همه عالم بندد
پاک چشمی که نظر بر رخ ماهی دارد
هوش مصنوعی: جای آن است که چشمانم را از همه دنیا بپندارم، چون چشمی که به زیبایی صورت ماه نگاه می‌کند.
در ره عشق تو تا مرده نلافم ز وفا
بی طریقی نکنم عشق تو راهی دارد
هوش مصنوعی: در مسیر عشق تو، حتی اگر از وفاداری بگذرم و جان دهم، بی‌راهه نروم؛ زیرا عشق تو راه خاص خودش را دارد.
چون نسوزد دل سودازده در آتش هجر
طلب وصل تو کردست و گناهی دارد
هوش مصنوعی: دل عاشق که در آتش جدایی نمی‌سوزد، به خاطر اینکه به دنبال وصال توست، گناهی ندارد.
زنده آب حیات و دم عیسی سهل است
زنده آنست که او اشکی و آهی دارد
هوش مصنوعی: فردی که در این دنیا زندگی می‌کند و تنها نفس می‌کشد، به‌راستی زنده نیست. زندگی واقعی به داشتن احساسات و عواطفی مانند اشک و آه نیاز دارد؛ یعنی صرف وجود داشتن کافی نیست، بلکه باید شور و شوق و احساسات انسانی نیز در او وجود داشته باشد.
ملک دل نیست مناسب که بماند ویران
از چه معمور نباشد چو تو شاهی دارد
هوش مصنوعی: دل ویران نباید در انتظار بماند؛ زیرا وقتی تو هستی که دارای سلطنت و grandeur هستی، چرا خانه دل اینقدر خراب بماند؟
نیست بی درد غم و غصه فضولی نفسی
خسرو کشور عشق است سپاهی دارد
هوش مصنوعی: کسی در سرزمین عشق وجود ندارد که بدون احساس درد و غم باشد. این سرزمین عشق مانند پادشاهی است که لشکری از احساسات و مشکلات دارد.