گنجور

شمارهٔ ۷

تا ز شاه این پنج بیت الحق شنیدم
طبع من مستغنی از در ثمین شد
«عید مولود امیر المؤمنین شد
عالم بالا و پایین عنبرین شد
از برای مژدهٔ این عید حیدر
جبرییل از آسمان اندر زمین شد
پنج عنصر حیدر کرار دارد
قدرت حق زان که با خاکش عجین شد
ذوالفقار کج چنین گوید به عالم
راست از دست خدا شرع مبین شد
ناظم خرگاه اسرافیل باشد
حاجب درگاه جبریل امین شد»
دست حق از پرده گردید آشکارا
تا علی دستش برون از آستین شد
تا عجایبها کند ظاهر ز باطن
در نظر گاهی چنان گاهی چنین شد
تا قدم زد در جهان آفرینش
آفرین بر جانش از جان آفرین شد
عقد آب و خاک را بر بست محکم
خرگه افلاک را حبل المتین شد
آفتاب از طلعت او شد منور
آسمان از خرمن وی خوشه‌چین شد
هم به صورت قبلهٔ ارباب معنی
هم به معنی کعبهٔ اهل یقین شد
هم ملایک را به هر جا کرد یاری
هم خلایق را به هر حالت معین شد
هم عدویش وارد قعر جهنم
هم محبش داخل خلد برین شد
بر خلیل از مهر آن خورشید رحمت
آتش نمرود باغ یاسمین شد
در شب معراج ذات عرش سیرش
با احد بود و به احمد هم نشین شد
کس علی را جز خدا نشناخت آری
قابل این نکته خیرالمرسلین شد
کی تواند عقل بشناسد کسی را
کز طفیلش خلقت آن ماء و طین شد
پیش بود از اول و آخر از آن رو
پیشوای اولین و آخرین شد
تا فروغی رکن دین گردید بر پا
ظل یزدان ناصر ارکان دین شد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا ز شاه این پنج بیت الحق شنیدم
طبع من مستغنی از در ثمین شد
هوش مصنوعی: وقتی از شاه این پنج بیت را شنیدم، احساس کردم که روح و تفکر من دیگر نیازی به گنج‌های پنهان ندارد.
«عید مولود امیر المؤمنین شد
عالم بالا و پایین عنبرین شد
هوش مصنوعی: روز تولد امیرالمؤمنین، جهان بالا و پایین را معطر و خوشبو کرد.
از برای مژدهٔ این عید حیدر
جبرییل از آسمان اندر زمین شد
هوش مصنوعی: برای بشارت دادن به عید حیدر، جبرئیل از آسمان به زمین فرود آمد.
پنج عنصر حیدر کرار دارد
قدرت حق زان که با خاکش عجین شد
هوش مصنوعی: حیدر کرار، به عنوان یک شخصیت قدرتمند، از پنج عنصر طبیعی بهره‌مند است و قدرت الهی او به دلیل پیوند عمیقش با خاک و زمین است.
ذوالفقار کج چنین گوید به عالم
راست از دست خدا شرع مبین شد
هوش مصنوعی: شمشیری به نام ذوالفقار به زبان می‌آید و می‌گوید که از جانب خداوند، قوانین روشنی برای بشر مقرر شده است.
ناظم خرگاه اسرافیل باشد
حاجب درگاه جبریل امین شد»
هوش مصنوعی: نگهبان خرگاه اسرافیل، در واقع همان دربان درگاه جبرئیل امین است.
دست حق از پرده گردید آشکارا
تا علی دستش برون از آستین شد
هوش مصنوعی: دست خداوند از پرده پنهانی بیرون آمد و نمایان شد، تا زمانی که علی دستش را از آستین بیرون آورد.
تا عجایبها کند ظاهر ز باطن
در نظر گاهی چنان گاهی چنین شد
هوش مصنوعی: گاهی چیزهایی که در باطن وجود دارند، به گونه‌ای عجیب و شگفت‌انگیز در نظر ظاهر می‌شوند. بعضی وقت‌ها به این صورت و در زمان‌های دیگر به آن شکل.
تا قدم زد در جهان آفرینش
آفرین بر جانش از جان آفرین شد
هوش مصنوعی: زمانی که او در دنیا و آفرینش گام نهاد، بر جانش و زندگی‌اش درود باد. او از جوهر جان، جان آفرین شد.
عقد آب و خاک را بر بست محکم
خرگه افلاک را حبل المتین شد
هوش مصنوعی: عقد آب و خاک به معنای پیوند و ارتباطی است که میان عناصر طبیعی و جهان هستی وجود دارد. این پیوند به‌طور محکم برقرار شده و تأثیری بزرگ بر ساختار و نظم عالم دارد. به‌نوعی، این ارتباط به عنوان رشته‌ای محکم در ساختار کیهان عمل می‌کند.
آفتاب از طلعت او شد منور
آسمان از خرمن وی خوشه‌چین شد
هوش مصنوعی: چهره او مانند خورشید درخشان است و به خاطر حضور او، آسمان روشن و زنده شده است، چنان که زمین نیز از محصول وجود او پر برکت و خرمایی شده است.
هم به صورت قبلهٔ ارباب معنی
هم به معنی کعبهٔ اهل یقین شد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که هم ظاهراً به عنوان یک الگو و معبود برای پیروان خود شناخته می‌شود، و هم از جنبه باطنی و معنوی، مورد قبول و اطمینان کسانی است که به حقیقت ایمان دارند.
هم ملایک را به هر جا کرد یاری
هم خلایق را به هر حالت معین شد
هوش مصنوعی: ملائکه در هر مکان به یاری می‌شتابند و برای انسان‌ها نیز در هر شرایطی دست یاری دراز می‌کنند.
هم عدویش وارد قعر جهنم
هم محبش داخل خلد برین شد
هوش مصنوعی: هم دشمن او به عمیق‌ترین نقطه جهنم می‌رود و هم دوست او به بهشت برین می‌رسد.
بر خلیل از مهر آن خورشید رحمت
آتش نمرود باغ یاسمین شد
هوش مصنوعی: به خاطر محبت خدای مهربان، آتش نمرود که قرار بود ابراهیم (خلیل) را بسوزاند، به باغ یاسمن تبدیل شد و او را نجات داد.
در شب معراج ذات عرش سیرش
با احد بود و به احمد هم نشین شد
هوش مصنوعی: در شب معراج، ذات الهی با وجودی یگانه و حقیقی به سیر و سفر پرداخت و در کنار پیامبر احمد قرار گرفت.
کس علی را جز خدا نشناخت آری
قابل این نکته خیرالمرسلین شد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز خدا علی را نشناخت و این نشان‌دهنده‌ی بزرگی اوست که حتی بهترین فرستاده‌ها نیز به عظمت او پی نبردند.
کی تواند عقل بشناسد کسی را
کز طفیلش خلقت آن ماء و طین شد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نمی‌تواند به درستی آگاهی یابد که چگونه کسی می‌تواند باعث شود وجود انسان و سرزمین از او سرچشمه بگیرد.
پیش بود از اول و آخر از آن رو
پیشوای اولین و آخرین شد
هوش مصنوعی: از همان ابتدا وجود داشت و به همین دلیل، رهبر نخستین و آخرین شد.
تا فروغی رکن دین گردید بر پا
ظل یزدان ناصر ارکان دین شد
هوش مصنوعی: تا وقتی که نور خداوند به عنوان پایه‌گذار دین بر پا شد، حمایت یزدان موجب استواری ارکان دین گشت.

حاشیه ها

1386/12/06 07:03

آسمان از خرمنوی خوشه‌چین شد
به نظر می رسد یک فاصله بین خرمن - وی جا مانده است
---
پاسخ: با تشکر از شما، در بیت مذکور «خرمنوی» با «خرمن وی» جایگزین شد.