گنجور

غزل شمارهٔ ۷۹۰

پیک صبا ز کوی او آمد و داد بوی او
گفت که ها بگیر هی‌ آیت رحمتی ز هو
از دم روح پرورش یافت حیات جان من
چون نفس مسیح کان یافت وفات را رفو
شد دم عنبرین او عطر مشام جان و دل
بود پیام دلبرش روح فزا و مشکبو
نامهٔ از حبیب داشت نسخهٔ از طبیب داشت
شد دل خسته را دوا رخنهٔ سینه را رفو
گشت معطر از دمش مغز دماغ سر بسر
چون دم ویس از یمن داد بمن نشان هو
دل ز سواد خط او سرمه کشید بی غبار
جان ز شراب معنیش باده کشید بی سبو
معنی نامه عکس رو لیک عیان بزیر خط
صنعت خانه عکس خط آینهٔ به پیش رو
داده نشان الفتی هر الفیش یک بیک
کرده بیان وحدتی هر رقمیش مو بمو
شهد گرفته در دهان نقطه بنقطه تا بتا
مهر نهفته در بیان نکته بنکته تو بتو
گشته درون سینه‌ام نخل امید جا بجا
کرده روان زهر سخن آب حیاه جو بجو
داده ز موی او نشان صورهٔ آن بحسن خط
کرده ز حسن او بیان معنی آن بچند رو
گشته بخویش رهنما داده نشان ما بما
کرده بیان رازها حرف بحرف مو بمو
دل ز صبا شگفته شد بیشتر از پیام او
داد پیام چون بدل گشت حیات دل دو تو
؟وی خوشی چو میوزد زخم زیاده میشود
طرفه که زخم جان فیض یافت ز بوی او رفو
راه خداست مستقیم نور هداست مستبین
بار کشیم و ره رویم ترک کنیم گفتگو

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیک صبا ز کوی او آمد و داد بوی او
گفت که ها بگیر هی‌ آیت رحمتی ز هو
هوش مصنوعی: بادی از سوی دوست به من رسید و عطر او را با خود آورد. گفت که این نشانه‌ای از رحمت الهی است که به تو می‌رسد.
از دم روح پرورش یافت حیات جان من
چون نفس مسیح کان یافت وفات را رفو
هوش مصنوعی: زندگی روح من از نفس حیات‌بخش به وجود آمده، مانند نفس مسیح که توانسته مرگ را دگرگون کند و از آن عبور کند.
شد دم عنبرین او عطر مشام جان و دل
بود پیام دلبرش روح فزا و مشکبو
هوش مصنوعی: عطر دلنشین او مانند عطر عطرین، جان و دل را تازه می‌کند و پیام‌هایش روح را شاداب و خوشبو می‌سازد.
نامهٔ از حبیب داشت نسخهٔ از طبیب داشت
شد دل خسته را دوا رخنهٔ سینه را رفو
هوش مصنوعی: دل خسته‌ام، نامه‌ای از محبوبم دریافت کردم؛ نسخه‌ای از درمانگر هم داشتم. حالا دلم درمان شده و زخمی که در سینه‌ام بود، ترمیم شده است.
گشت معطر از دمش مغز دماغ سر بسر
چون دم ویس از یمن داد بمن نشان هو
هوش مصنوعی: عطر وجودش تمام دنیا را پر کرده است و مانند عطر خوش ویس از یمن، نشانی از خود به من داده است.
دل ز سواد خط او سرمه کشید بی غبار
جان ز شراب معنیش باده کشید بی سبو
هوش مصنوعی: دل به خاطر خط زیبای او، سیاه و پرنشاط شد و بی‌هیچ کدری جان انسان از باده معنوی سیراب گشت، بدون نیاز به پیاله.
معنی نامه عکس رو لیک عیان بزیر خط
صنعت خانه عکس خط آینهٔ به پیش رو
هوش مصنوعی: در این بیت به زیبایی و وضوح تصویرگری اشاره دارد. به نوعی می‌گوید که نوشته‌های زیبا و هنری مانند آینه‌ای هستند که می‌توانند حقیقت و زیبایی را به روشنی نشان دهند. هر خطی که با هنر و دقت نوشته شده، نقش و تأثیر خاصی در انتقال معنا و زیبایی دارد.
داده نشان الفتی هر الفیش یک بیک
کرده بیان وحدتی هر رقمیش مو بمو
هوش مصنوعی: هر حرفی که نوشته شده، نشانه‌ای از دوستی و محبت است. هر کلمه‌ای که در این نوشته آمده، مانند بخشی از یک کل است که نشان‌دهنده‌ی یکپارچگی و هماهنگی است. هر جزئیات، با دقت و به صورت ظریف به هم متصل شده‌اند.
شهد گرفته در دهان نقطه بنقطه تا بتا
مهر نهفته در بیان نکته بنکته تو بتو
هوش مصنوعی: عسل به آرامی و به طور تدریجی در دهان ذره ذره می‌چرخد تا عشق و زیبایی پنهان در هر کلمه تو را روشن کند.
گشته درون سینه‌ام نخل امید جا بجا
کرده روان زهر سخن آب حیاه جو بجو
هوش مصنوعی: در دل من درخت امید ریشه دوانیده و زهر سخنان ناامیدکننده جریان یافته که به دنبال جانی تازه می‌گردد.
داده ز موی او نشان صورهٔ آن بحسن خط
کرده ز حسن او بیان معنی آن بچند رو
هوش مصنوعی: موی او نشان‌دهنده‌ی زیبایی‌اش است و چهره‌اش را به یاری هنر و خط زیبا توصیف کرده‌اند. زیبایی او به گونه‌ای است که در چندین وجه و از جنبه‌های مختلف قابل تفسیر و بیان است.
گشته بخویش رهنما داده نشان ما بما
کرده بیان رازها حرف بحرف مو بمو
هوش مصنوعی: راهنمایی از خودمان فراهم شده که راه را به ما نشان می‌دهد و رازها را به طور کامل و مشخص بیان کرده است.
دل ز صبا شگفته شد بیشتر از پیام او
داد پیام چون بدل گشت حیات دل دو تو
هوش مصنوعی: دل از نسیم صبحگاهی بیشتر شگفت‌زده شد، به گونه‌ای که پیام او را به خوبی دریافت کرد. پیام وقتی منتقل شد که زندگی دل، شبیه به تو شده بود.
؟وی خوشی چو میوزد زخم زیاده میشود
طرفه که زخم جان فیض یافت ز بوی او رفو
هوش مصنوعی: زمانی که خوشی و شادمانی به انسان روی می‌آورد، زخم‌ها و دردهای گذشته به‌طور عجیبی بیشتر می‌شوند، زیرا درد جان به خاطر عطر و درخشش آن خوشی، التیام می‌یابد.
راه خداست مستقیم نور هداست مستبین
بار کشیم و ره رویم ترک کنیم گفتگو
هوش مصنوعی: راه خدا مستقیم و روشن است. ما بار را بر دوش می‌کشیم و به سمت آن می‌رویم، گفت‌وگو را کنار می‌گذاریم.