گنجور

غزل شمارهٔ ۷۸۰

شور دریای حقایق ز آب چشم ما ببین
درّ و لعل خون دل درقعر این دریا به بین
دیده دریا سینه صحرا کرده‌ام از فیض عشق
سوی من افکن نظر دریا ببین صحرا ببین
شورش دریا نه بینی تا نظر بر گل کنی
روی در صحرای دل کن شورش صحرا به‌بین
ایکه میخواهی بدانی شور مجنون از کجاست
جانب حی رو نمکدان لب لیلا ببین
عشق اگر پیدا شود معشوق سازد رو نهان
عشق را پنهان بود زو حسن را پیدا به‌بین
ای که می‌خواهی بهشت عدن در دنیا به نقد
عاشقی کن خویشتن را جنت‌الماوا به‌بین
گر تو میخواهی که واقف گردی از اسرار غیب
لوح دل را صیقلی کن پس عجایبها به‌بین
گر تو خواهی معنی ایمان به بینی عشق ورز
یا بیا سیمای ایمان بر جبین ما به‌بین
سالها خون خورده‌ام تا دین بدست آورده‌ام
از فروغ نور دینم سر ما اوحی به‌بین
چشم دل بگشا و بنگر سوی آیات خدا
شرکها در پیروی ملت آبا به‌بین
سر معراج نبی خواهی که بینی آشکار
صورت صوه علی در لیله الاسری به‌بین
فیض روح القدس اگر خواهی بیابی در سخن
شعر فیض از بر بخوان خورشید در شبها به‌بین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شور دریای حقایق ز آب چشم ما ببین
درّ و لعل خون دل درقعر این دریا به بین
هوش مصنوعی: شور و حماسه واقعیاتی که در زندگی وجود دارد را می‌توان از اشک‌های ما دریافت کرد؛ در عمق این دریا، گوهرها و جواهراتی از غم و احساسات ما نهفته است.
دیده دریا سینه صحرا کرده‌ام از فیض عشق
سوی من افکن نظر دریا ببین صحرا ببین
هوش مصنوعی: چشمانم مانند دریا هستند و دلم همچون صحرا. از برکت عشق، به من نگاه کن تا زیبایی دریا و صحرا را ببینی.
شورش دریا نه بینی تا نظر بر گل کنی
روی در صحرای دل کن شورش صحرا به‌بین
هوش مصنوعی: وقتی تو به زیبایی‌های دل و گل‌ها توجه می‌کنی، نباید از بلایای دریا غافل شوی. در واقع، باید به تلاطم و هیجان دشت و صحرا توجه کنی، چون آنجا نیز شور و شوق خاص خود را دارد.
ایکه میخواهی بدانی شور مجنون از کجاست
جانب حی رو نمکدان لب لیلا ببین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی بفهمی که عشق دیوانه‌کننده مجنون از کجا ناشی می‌شود، به چهره خندان و دوست‌داشتنی لیلا نگاه کن و بفهم که این عشق، از محبت و زیبایی او سرچشمه می‌گیرد.
عشق اگر پیدا شود معشوق سازد رو نهان
عشق را پنهان بود زو حسن را پیدا به‌بین
هوش مصنوعی: اگر عشق بروز کند، محبوب را به ظهور می‌آورد، اما عشق در خود رازی پنهان دارد. زیبایی و جلوه عشق را در ظاهری که این محبوب دارد، می‌توان مشاهده کرد.
ای که می‌خواهی بهشت عدن در دنیا به نقد
عاشقی کن خویشتن را جنت‌الماوا به‌بین
هوش مصنوعی: اگر تو می‌خواهی بهشت گناهی و دنیایی را در این دنیا به دست آوری، باید با عشق به خودت اهمیت بدهی و آن‌گاه می‌توانی جنتی را در درون خودت ببینی.
گر تو میخواهی که واقف گردی از اسرار غیب
لوح دل را صیقلی کن پس عجایبها به‌بین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از رازهای پنهان آگاه شوی، باید دل خود را پاک و صاف کنی تا بتوانی شگفتی‌ها را مشاهده کنی.
گر تو خواهی معنی ایمان به بینی عشق ورز
یا بیا سیمای ایمان بر جبین ما به‌بین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی معنا و مفهوم ایمان را درک کنی، یا عشق ورزیدن را بیاموز و یا اینکه به چهره ما نگاه کن که نشانه‌های ایمان بر آن نقش بسته است.
سالها خون خورده‌ام تا دین بدست آورده‌ام
از فروغ نور دینم سر ما اوحی به‌بین
هوش مصنوعی: مدت‌هاست که برای رسیدن به ایمان و دینم زحمت کشیده‌ام و رنج‌ها را تحمل کرده‌ام. اکنون با روشنایی ایمانم، نور معنویتی را که دارم می‌بینم.
چشم دل بگشا و بنگر سوی آیات خدا
شرکها در پیروی ملت آبا به‌بین
هوش مصنوعی: چشم دل را باز کن و به نشانه‌های خدا نگاه کن. در پیروی از سنت‌های نیاکان، به شرک‌ها توجه کن.
سر معراج نبی خواهی که بینی آشکار
صورت صوه علی در لیله الاسری به‌بین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در شب معراج پیامبر، به وضوح چهره علی را ببینی، باید در آنجا حضور پیدا کنی.
فیض روح القدس اگر خواهی بیابی در سخن
شعر فیض از بر بخوان خورشید در شبها به‌بین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به فیض معنوی دست یابی، در اشعار و سخنان الهام‌بخش غوطه‌ور شو. مانند اینکه در شب‌ها، نور خورشید را ببینی و از آن روشنی بگیری.