گنجور

غزل شمارهٔ ۳۷۹

زنده‌دل از چه رو بدن عالم نور می‌رود
جاهل مرده‌دل ز گور هم سوی گور می‌رود
طالب نشئهٔ بقا سوی خدا روان شود
دستهٔ نشئهٔ فنا سوی ثبور می‌رود
هرکه درین سرا بدید نشئه آخرت، بدید
در ره او ز پیش و پس رایت نور می‌رود
وان که ز نشئهٔ دگر کور بود درین سرا
چون برود ازین سرا هم کر و کور می‌رود
هرکه ز تقویش لباس افسر علم بر سرش
وان که به معصیت تنید ناقص و عور می‌رود
هرکه ز کینه و حسد آتش خشم برفروخت
او ز تنور آتشی سوی تنور می‌رود
سوی بهشتی میرود هرکه به اختیار مرد
قعر جحیم جا کند آن که به زور می‌رود
هرکه بخشم مبتلا راست چو مار می‌شود
وآن که اسیر حرص شد خوار چو مور می‌رود
غفلت فیض بین که چون غره گفتگو شده
ماتم خود گذاشته در پی سور می‌رود

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زنده‌دل از چه رو بدن عالم نور می‌رود
جاهل مرده‌دل ز گور هم سوی گور می‌رود
هوش مصنوعی: انسان‌های باجان و خوش‌دل، به دلیل شناخت و آگاهی‌شان، به سوی روشنایی و زندگی می‌روند. اما کسانی که ناآگاه و بی‌روح هستند، حتی از گور هم به سوی تاریکی و مرگ می‌روند.
طالب نشئهٔ بقا سوی خدا روان شود
دستهٔ نشئهٔ فنا سوی ثبور می‌رود
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال زندگی ابدی و جاویدان است، به سوی خداوند حرکت می‌کند، در حالی که آنهایی که به دنبال زوال و فنا هستند، به سوی نابودی و ویرانی می‌روند.
هرکه درین سرا بدید نشئه آخرت، بدید
در ره او ز پیش و پس رایت نور می‌رود
هوش مصنوعی: هرکس که در این دنیا به نشانه‌ها و آثار آخرت نگاهی بیفکند، می‌تواند در مسیر خود از جلو و عقب نور امید و روشنایی را ببیند.
وان که ز نشئهٔ دگر کور بود درین سرا
چون برود ازین سرا هم کر و کور می‌رود
هوش مصنوعی: کسی که در دنیای دیگر ناآگاه و کور است، وقتی به این دنیا می‌آید، پس از خروج از این دنیا نیز همچنان ناتوان و نادان خواهد بود.
هرکه ز تقویش لباس افسر علم بر سرش
وان که به معصیت تنید ناقص و عور می‌رود
هوش مصنوعی: هر کسی که با تقوا باشد و لباس علم و دانش بر سر دارد، در چشم دیگران محترم و بزرگوار است. اما کسی که به گناه روی می‌آورد و خود را به آن می‌آلاید، ناقص و ناتوان در مسیر زندگی‌اش پیش می‌رود.
هرکه ز کینه و حسد آتش خشم برفروخت
او ز تنور آتشی سوی تنور می‌رود
هوش مصنوعی: هر کسی که با کینه و حسد، آتش خشم خود را مشتعل کند، به سمت تنوری می‌رود که آتش آن به خود او برمی‌گردد.
سوی بهشتی میرود هرکه به اختیار مرد
قعر جحیم جا کند آن که به زور می‌رود
هوش مصنوعی: هر کس با اراده و انتخاب خود به سوی بهشت می‌رود، اما کسی که به زور و اجبار به جایی می‌رود، در قعر جهنم جا می‌گیرد.
هرکه بخشم مبتلا راست چو مار می‌شود
وآن که اسیر حرص شد خوار چو مور می‌رود
هوش مصنوعی: هر کسی که به بخشش و سخاوت گرایش پیدا کند، به مانند ماری دچار درد و رنج می‌شود، و کسی که در دام حرص و طمع بیفتد، مانند یک مور که خوار و ذلیل است، از زندگی سرخورده می‌شود.
غفلت فیض بین که چون غره گفتگو شده
ماتم خود گذاشته در پی سور می‌رود
هوش مصنوعی: در اینجا به کنایه به کسی اشاره شده است که در غفلت و سرگرمی‌های خود غرق شده و به دنبال شادی و لذت می‌گردد، در حالی که متوجه غم و اندوهی که در زندگی‌اش وجود دارد نیست. او به‌جای توجه به مشکلات، تلاش می‌کند از خوشی‌ها و خوش‌گذرانی‌ها بهره‌مند شود.

حاشیه ها

1396/07/10 21:10
ر.غ

با سلام لطفا تصحیح شود:
زنده دل از چه رو بدن عالم نور میرود
زنده دل از چه رو بدان عالم نور می رود