فیض کاشانیغزل شمارهٔ ۳۷۲
تا چند بزنجیر خرد بند توان بود
بی بال و پر شور جنون چند توان بود
با بیخبران بیبصران چند توان زیست
در زمرهٔ کوران و کران چند توان بود
گر چشم تماشای جمال تو نداریم
با حسرت دیدار تو خرسند توان بود
گر نیست بدان زلف دو تا دست رس ما
خود موی توان گشت و در آن بند توان بود
با عشق رخت هر چه بخواهی بتوان کرد
دیوانه توان ز بست خردمند توان بود
ما طایر قدسیم و ز خلوتگه انسیم
پا بستهٔ این کهنه قفس چند توان بود
حیفست که جز بندگی نفس کند کس
چون بر سر ارواح خداوند توان بود
گر فیض جنون شامل حال تو شود فیض
با عیب سرا پای هنرمند توان بود
با موج محیط غمش آرام توان داشت
با شورش سوداش خردمند توان بود
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تا چند بزنجیر خرد بند توان بود
بی بال و پر شور جنون چند توان بود
هوش مصنوعی: تا کی میتوان با بند و زنجیر به حیات ادامه داد؟ چقدر میتوان بدون قدرت پرواز و آزادی، با شور و شوق زندگی کرد؟
با بیخبران بیبصران چند توان زیست
در زمرهٔ کوران و کران چند توان بود
هوش مصنوعی: با افرادی که از حقیقت بیخبرند و نتوانند ببینند چه اندازه میتوان زندگی کرد؟ چقدر میتوان در میان کسانی که نمیشنوند و نمیبینند، دوام آورد؟
گر چشم تماشای جمال تو نداریم
با حسرت دیدار تو خرسند توان بود
هوش مصنوعی: اگر نتوانیم جمال تو را ببینیم، باز هم میتوانیم با حسرت یاد تو را در دل داشته باشیم و از آن خوشنود باشیم.
گر نیست بدان زلف دو تا دست رس ما
خود موی توان گشت و در آن بند توان بود
هوش مصنوعی: اگر به آن زلف دو طرف دسترسی نداریم، میتوانیم با خود موهایمان را به بند درآوریم و در آن گرفتار شویم.
با عشق رخت هر چه بخواهی بتوان کرد
دیوانه توان ز بست خردمند توان بود
هوش مصنوعی: با عشق، میتوان هر کاری انجام داد؛ اما دیوانه میتواند به هر خواستهای برسد، در حالی که خردمند فقط به آنچه که ممکن است، توجه دارد.
ما طایر قدسیم و ز خلوتگه انسیم
پا بستهٔ این کهنه قفس چند توان بود
هوش مصنوعی: ما پرندهای از دیار قدس هستیم و در مکانی دور از شلوغی و معاشرت زندگی میکنیم. در این قفس قدیمی که محدودمان کرده، چه مدت میتوانیم بمانیم؟
حیفست که جز بندگی نفس کند کس
چون بر سر ارواح خداوند توان بود
هوش مصنوعی: خالی از لطف نیست که انسان فقط به خواهشهای نفسانی خود بپردازد. در حالی که میتواند به مقام والای روح خداوند نزدیک شود و از بندگی او بهرهمند گردد.
گر فیض جنون شامل حال تو شود فیض
با عیب سرا پای هنرمند توان بود
هوش مصنوعی: اگر نعمت دیوانگی شامل حال تو شود، آنگاه نعمت حتی با نقصها میتواند تمام وجود هنرمند را در بر بگیرد.
با موج محیط غمش آرام توان داشت
با شورش سوداش خردمند توان بود
هوش مصنوعی: انسان میتواند با غم و مشکلات خود کنار بیاید و در مواجهه با سختیها آرامش داشته باشد. همچنین، در شرایط پرهیجان و ناآرام، میتوان با دانش و خرد خود بر آن مسائل غلبه کرد.