فیض کاشانیغزل شمارهٔ ۳۶۲
اهل معنی همه جان هم و جانان همند
عین هم قبله هم دین هم ایمان همند
در ره حق همگی هم سفر و همراهمند
زاد هم مرکب هم آب هم و نان همند
همه بگذشته ز دنیا به خدا رو کرده
هم عنان در ره فردوس رفیقان همند
همه از ظاهر و از باطن هم آگاهند
آشکارای هم و واقف اسرار همند
عقل کلشان پدر و مادرشان نفس کلست
همه ماننده بهم نادر و اخوان همند
همه آئینهٔ هم صورت هم معنی هم
همه هم آینه هم آینهداران همند
مرهم زخم همند و غم هم را غمخوار
چارهٔ درد هم و مایهٔ درمان همند
یکدیگر را همه آگاهی و نیکوخواهی
در ره صدق و صفا قوت ایمان همند
همه چون حلقهٔ زنجیر بهم پیوسته
دم بدم در ره حق سلسله جنبان همند
بر کسی بار نه و بارکش یکدیگرند
خار جان و دل خویشند و گلستان همند
یکدیگر را سپرند و جگر خود را تیر
بدل خوش همه دشوار خود آسان همند
همه بر خویش ستادند و ستاد اخوان را
ماتم خویش و خرمی جان همند
دل هم دلبر هم یار وفا پیشه هم
چشم و گوش هم و دلدار و نگهبان همند
گر بصورت نگری بیسر و بیسامانند
ور بمعنی نظر آری سر و سامان همند
هریکی در دگری روی خدا میبیند
همچو آئینه همه واله و حیران همند
حسن و احسان یکی از دیگری بتوان دید
مظهر حسن هم و مشهد احسان همند
همه در روی هم آیات الهی خوانند
همه قرآن هم و قاری قرآن همند
طرب افزای هم و چاره هم در هر گاه
مایهٔ شادی هم کلبهٔ احزان همند
غزل دیگر اگر فیض بگوید بد نیست
شرح حال دگران را که غم جان همند
غزل شمارهٔ ۳۶۱: این دل سرگشته خود را جستجو کی میکندغزل شمارهٔ ۳۶۳: این فقیهان که بظاهر همه اخوان همند
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
اهل معنی همه جان هم و جانان همند
عین هم قبله هم دین هم ایمان همند
هوش مصنوعی: افراد آگاه و با فهم عمیق، جان و دلشان یکسان و محبوبشان نیز یکی است. آنها در ایمان و اعتقادات، به لحاظ ماهوی هیچ تفاوتی ندارند و همه به یک سمت و مقصود معنوی حرکت میکنند.
در ره حق همگی هم سفر و همراهمند
زاد هم مرکب هم آب هم و نان همند
هوش مصنوعی: در مسیر حقیقت همه ما همسفر و همراه هستیم. در این راه، همه چیزهایی که نیاز داریم، از جمله وسیله سفر، آب و نان، با هم وجود دارد.
همه بگذشته ز دنیا به خدا رو کرده
هم عنان در ره فردوس رفیقان همند
هوش مصنوعی: همه از دنیا رفتهاند و به سوی خدا بازگشتهاند، در حالی که دوستان و همراهان نیز در مسیر بهشت هستند.
همه از ظاهر و از باطن هم آگاهند
آشکارای هم و واقف اسرار همند
هوش مصنوعی: همه افراد از ویژگیهای ظاهری و درونی یکدیگر باخبر هستند و همگی به خوبی از رازها و ناگفتههای یکدیگر آگاهی دارند.
عقل کلشان پدر و مادرشان نفس کلست
همه ماننده بهم نادر و اخوان همند
هوش مصنوعی: عقل همه انسانها در واقع ریشهاش از یک نفس واحد است. همه ما با هم نسبت خویشاوندی داریم و به نوعی برادر و خواهر هستیم، هرچند که ممکن است در ظاهر و ویژگیها متفاوت باشیم.
همه آئینهٔ هم صورت هم معنی هم
همه هم آینه هم آینهداران همند
هوش مصنوعی: همه افراد در واقع آئینههای یکدیگر هستند؛ نه تنها از نظر ظاهری، بلکه از نظر درونی و معنایی نیز. هر کسی میتواند نمایانگر دیگری باشد و این پیوند معنایی میان آنها وجود دارد.
مرهم زخم همند و غم هم را غمخوار
چارهٔ درد هم و مایهٔ درمان همند
هوش مصنوعی: محبوب و عشق همواره تسلیدهنده دردها و غمها هستند و میتوانند راه چارهای برای درمان مشکلات و ناراحتیها باشند.
یکدیگر را همه آگاهی و نیکوخواهی
در ره صدق و صفا قوت ایمان همند
هوش مصنوعی: همه در تلاش برای شناخت یکدیگر و خواهان خوبی برای هم هستند و در مسیر راستگویی و پاکی، ایمانشان را تقویت میکنند.
همه چون حلقهٔ زنجیر بهم پیوسته
دم بدم در ره حق سلسله جنبان همند
هوش مصنوعی: همه ی افراد مانند حلقههای زنجیر به هم متصل هستند و به طور مداوم در مسیر حقیقت، به حرکت و گردیدن میپردازند.
بر کسی بار نه و بارکش یکدیگرند
خار جان و دل خویشند و گلستان همند
هوش مصنوعی: انسانها باید یکدیگر را تحمل کنند و بار همدیگر را به دوش بکشند، زیرا در عین سختیها و مشکلات (خار جان و دل)، در کنار هم میتوانند لحظات زیبا و خوشی (گلستان) را تجربه کنند.
یکدیگر را سپرند و جگر خود را تیر
بدل خوش همه دشوار خود آسان همند
هوش مصنوعی: همه با هم در سختیها و مشکلات، از یکدیگر حمایت میکنند و خود را به خطر میاندازند تا آنچه برایشان دشوار است، برای دیگران آسان کنند.
همه بر خویش ستادند و ستاد اخوان را
ماتم خویش و خرمی جان همند
هوش مصنوعی: همه به خودشان رسیدند و عزاداری برادرانشان را در سوگ خود و شادی روحشان به خاطر میآورند.
دل هم دلبر هم یار وفا پیشه هم
چشم و گوش هم و دلدار و نگهبان همند
هوش مصنوعی: دل، هم عاشق است و هم محبوب وفادار، همچنین هم چشم و گوش است و هم نگهبان و حافظ.
گر بصورت نگری بیسر و بیسامانند
ور بمعنی نظر آری سر و سامان همند
هوش مصنوعی: اگر به ظواهر نگاه کنی، بینظم و بیسر و سامان به نظر میرسند، اما اگر به عمق موضوع توجه کنی، در حقیقت منظم و مرتب هستند.
هریکی در دگری روی خدا میبیند
همچو آئینه همه واله و حیران همند
هوش مصنوعی: هر کس در چهره دیگری خدا را میبیند، مانند آئینهای که همه را منعکس میکند. همه آنها مجذوب و شگفتزدهاند.
حسن و احسان یکی از دیگری بتوان دید
مظهر حسن هم و مشهد احسان همند
هوش مصنوعی: حسن و نیکی دو ویژگی هستند که میتوان در یکدیگر تجلی آنها را مشاهده کرد؛ زیبایی و نیکی هر دو در یک جا نمایان میشوند.
همه در روی هم آیات الهی خوانند
همه قرآن هم و قاری قرآن همند
هوش مصنوعی: همه افراد به نوعی نشانههای الهی را در زندگی خود مشاهده میکنند و همگی به تلاوت قرآن مشغولند، چراکه هم خود قرآن و هم کسانی که آن را میخوانند، به معنای واحد و یگانی اشاره دارند.
طرب افزای هم و چاره هم در هر گاه
مایهٔ شادی هم کلبهٔ احزان همند
هوش مصنوعی: شادی و خوشحالی همیشه وجود دارد و میتواند در هر لحظه به ما انرژی و نشاط ببخشد، همچنین غم و اندوه نیز در زندگی ما حضور دارد و گاه به ما یادآوری میکند که باید برای خوشحالی تلاش کنیم. این دو حالت در کنار هم هستند و زندگی را شکل میدهند.
غزل دیگر اگر فیض بگوید بد نیست
شرح حال دگران را که غم جان همند
هوش مصنوعی: اگر فیض غزلی دیگر بگوید، اشکالی ندارد که در آن ماجرای دیگران را بگوید، زیرا درد و غم زندگی آنها نیز به اندازه درد جان خود ما اهمیت دارد.