گنجور

غزل شمارهٔ ۲۰۴

در تنم دل خون شد از دلهای کج
سینه ام بریان شد از آرای کج
میکند هر لحظه چندین فتنه راست
این فسون دیو در دلهای کج
از زبان این ، سخن در گوش آن
میرود چون کفش کج در پای کج
در بدن از دل سرایت می کند
قوم کج دلراست سرتاپای کج
چشمشان کج گوششان کج کج زبان
فعلشان کج قولشان کج رای کج
کج برآید بر زبان و چشم و گوش
چون بود در سینها دلهای کج
پیشوا چون کج بود پیرو کج است
کج سرانرا نیست جز دمهای کج
سوختم تاچند بینم زین خران
انتصاب قامت دلهای کج
از کجیهای کجان افلاک راست
کجروی آئین و سر تا پای کج
راستی خواهی نیارم دید فیض
بیش ازین دلهای کج آرای کج

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در تنم دل خون شد از دلهای کج
سینه ام بریان شد از آرای کج
هوش مصنوعی: در من احساس عمیق درد و رنجی به وجود آمده است و دل من به خاطر نادرستی‌ها و بداندیشی‌های دیگران به شدت آسیب دیده و متلاشی شده است.
میکند هر لحظه چندین فتنه راست
این فسون دیو در دلهای کج
هوش مصنوعی: این شعر بیان می‌کند که هر لحظه، فتنه‌ها و آشوب‌های زیادی در دل‌های مردم به وجود می‌آید که ناشی از فریب و نیرنگ دیوان و خیالات شیطانی است. این تاثیرات منفی باعث منحرف شدن و کج‌روی انسان‌ها می‌شود.
از زبان این ، سخن در گوش آن
میرود چون کفش کج در پای کج
هوش مصنوعی: سخنان هر فرد به طور مستقیم به گوش دیگری نمی‌رسد، همان‌طور که یک کفش نامناسب به خوبی بر پای کسی جا نمی‌شود.
در بدن از دل سرایت می کند
قوم کج دلراست سرتاپای کج
هوش مصنوعی: در وجود انسان، احساسات و افکار از دل به دیگر اعضای بدن نفوذ می‌کند. افرادی که دلِ درست و صاف ندارند، به طور کامل و در همه جوانب، دچار انحراف و کجی هستند.
چشمشان کج گوششان کج کج زبان
فعلشان کج قولشان کج رای کج
هوش مصنوعی: آنها در تمام ویژگی‌ها و رفتارهایشان نقص و کجی دارند؛ چشمانشان، گوش‌هایشان، زبانشان، عملشان، قولشان و همچنین افکارشان همگی دچار پریشانی و ناپایداری هستند.
کج برآید بر زبان و چشم و گوش
چون بود در سینها دلهای کج
هوش مصنوعی: اگر دل‌ها درون خود کج و ناکارآمد باشند، لب و چشم و گوش هم نمی‌توانند درست و صاف سخن بگویند و ببینند و بشنوند.
پیشوا چون کج بود پیرو کج است
کج سرانرا نیست جز دمهای کج
هوش مصنوعی: اگر رهبری به سمت نادرستی برود، پیروان او نیز دچار انحراف می‌شوند. افرادی که در رأس امور هستند، وقتی به اشتباه می‌روند، دیگران هم تحت تأثیر قرار می‌گیرند و راه نادرست را می‌پیمایند.
سوختم تاچند بینم زین خران
انتصاب قامت دلهای کج
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به سوز و گداز خود اشاره می‌کند و می‌گوید که تا چه زمانی باید بسوزد تا بتواند ناهنجاری‌های در قلب‌های انسان‌ها را مشاهده کند. در واقع، شاعر از وضعیت دشوار خود و نارسایی اخلاقی انسان‌ها ناراحت است و شکایت می‌کند.
از کجیهای کجان افلاک راست
کجروی آئین و سر تا پای کج
هوش مصنوعی: برخی از ناهنجاری‌ها و انحرافات در آسمان‌ها به طرز نادرستی بر زندگی انسان‌ها تأثیر می‌گذارد، در حالی که رفتار و سیرت انسان‌ها نیز تحت تأثیر همین انحرافات قرار دارد.
راستی خواهی نیارم دید فیض
بیش ازین دلهای کج آرای کج
هوش مصنوعی: اگر راست بگویی، دیگر نمی‌توانم فیضی بیش از این ایجاد کنم؛ زیرا این دل‌های ناپاک و نادرست، کج و معوج هستند.