خیلی خوب بود

بر و کتف و یالش همانند من تو گویی که داننده برزد رسن
یعنی چنین کتف و قامت رستم مانند من است گویی با ریسمان اندازه گیری کرده اند و او را ساخته اند

با درود
به مهر بِویرایید
بیت 33 پاره ی یکم
مرا آرزو بُد که در بسترت
به جای
مرا آرزو بُد که در بسترست
با پاس

روایتی دیگر از بیت 9:
بَر و کتف و یالش همانند من
تو گویی نگارنده برزد رَسَن

روایتی دیگر از بیت 10:
نشانهای مادر بیابم همی
به دل نیز لختی بتابم همی
واژه نامه دهخدا زیر مدخل «لختی»

سلام بر خردمندان.
ای کاش دوستانی که دانش تلفظ صحیح و خوانش صحیح این ابیات را دارند، صدایشان را می گذاشتند و ما را از این لحن زیبا و از دانش خود بهره مند می کردند. متشکرم.

بزد دست سهراب چون پیل مست چو شیر دمنده زجا در بجست
کمربند رستم گرفت و کشید زبس زورگفتی زمین بر درید
به رستم درآویخت چون پیل مست برآوردش از جای و بنهاد پست
یکی نعره برزد پر از خشم و کین بزد رستم شیر را برزمین

لطفا تصحیح شود:
مرا آرزو بد که در بسترست
به
مرا آرزو بد که در بسترت

در تصحیح ژول مل (و ریاحی) بیت اول اینگونه است: چو خورشید رخشان برآورد سر/سیه زاغ پران فروبرد پر.

رستم در هیچ جنگی اینطور تحقیر نشده بود....

در نبرد میان رستم و سهراب ابتدا سهراب پشت رستم را به خاک می‌مالد ولی رستم حیله ای در کار میکند و میگوید در شهر ما رسم است که اگر پهلوانی در نبرد برای بار اول پشت حریف را به خاک مالید از جان او درگذرد و به او مهلت بدهد و با این سخن سهراب را فریب میدهد وجان خود را حفظ می‌کند.این برای بار چندم است که سهراب فریب میخورد.او پیش ازین فریب افراسیاب و سپس گردآفرید را خورده بود.درینجا میتوانیم جوانی و خامی و بی‌تجربگی بسیار سهراب را مشاهده کنیم .البته نباید از احساسات پاک او که نشان جوانی است هم به آسانی گذشت زیرا سهراب همچنان احتمال میدهد که شاید هم نبردش پدرش باشد.
اما هومان به عنوان پهلوانی باتجربه و میدان دیده وقتی ازین ماجرا (مهلت دادن سهراب به رستم)آگاه میشود درمی‌یابد که کار سهراب تمام است و این رستم است که در نهایت جنگ را پیروز میگردد و به سهراب میگوید:
نگه کن کزین بیهده کارکرد
چه آرد به پیشت به دیگر نبرد
اما چرا هومان به چنین نتیجه ای میرسد؟!
چرا هومان دیگر از سهراب ناامید شده و رستم را پیروز قطعی جنگ میداند؟!
هومان مانند سهراب جوانی خام و بی تجربه نیست و خوب درمیابد که در نبرد تن به تن و برابر اگر پهلوانی را یکبار بر زمین زدی برای بار دوم نمی‌توانی به روش بار اول  چنین کاری بکنی،زیرا حریف به اصطلاح از فوت و فن و شگردهای تو آگاه شده و دیگر دستت را خوانده است .

شاید هم خوب میداند که پهلوانی مثل رستم را نمیتوان دوبار بر زمین زد

نکته دیگر یک مسئله اعتقادی است و آن رسیدن و یا نرسیدن زمان مرگ است .هومان درمیابد که اگر رستم از چنگ سهراب رهایی یافته پس زمان مرگش نرسیده و زمان سهراب سرآمده است.
رسیدن یا نرسیدن زمان (مرگ) یکی از اعتقادات پایه ای میان شخصیتهای شاهنامه است
در ادامه ابیات مربوط به گفتگوی سهراب و هومان را میخوانیم:
همی دیر شد تا که هومان چو گرد
بیامد بپرسیدش از هم نبرد

به هومان بگفت آن کجا رفته بود
سخن هرچه رستم بدو گفته بود

بدو گفت هومان گرد ای جوان
به سیری رسیدی همانا ز جان

دریغ این بر و بازو و یال تو
میان یلی چنگ و گوپال تو

هژبری که آورده بودی بدام
رها کردی از دام و شد کار خام

نگه کن کزین بیهده کارکرد
چه آرد به پیشت به دیگر نبرد

بگفت و دل از جان او برگرفت
پر انده همی ماند ازو در شگفت

به لشکرگه خویش بنهاد روی
به خشم و دل از غم پر از کار اوی

درود و آفرین بر روان پاک فردوسی  هربار شاهنامه میخوانم سرشک ار دو چشمم  رواند فرو . این را بنگرید
ز رستم بپرسید خندان دو لب
 تو گویی که با او بهم بود شب

--

بپوشید سهراب خفتان رزم

سرش پر ز رزم و دلش پر ز بزم

بیامد خروشان بران دشت جنگ

به چنگ اندرون گُرزهٔ گاورنگ

ز رستم بپرسید خندان دو لب

تو گفتی که با او به هم بود شب

که شب چون بدت روز چون خاستی

ز پیگار بر دل چه آراستی

ز کف بفگن این گُرز و شمشیر کین

بزن جنگ و بیداد را بر زمین

نشینیم هر دو پیاده به هم

به می تازه داریم روی دژم

بدینگونه است

بر و کتف و یالش همانند من

تو گویی  نگارنده برزد رسن

نشان‌های مادر بیابم همی

بدل نیز لختی بتابم همی

گمانی برم من که او رستمست

که چون او بگیتی نبرده کمست

گوید «تو گویی نگارنده برزد رسن» 
رسن برزدن= اندازه گیری
رسن=رسمان (برای اندازه گیری رسمانی نشاندار بکار برند)

گوید این همرزم همه چیزش مانند من است و  نشانهایی که مادر به من گفته در او مییابم  دلم نیر جنگ کردن با او را  نمیتابد  میترسم رستم باشد.
 
 اند = قد / حالت / وضع/چند ( چند = چه + اند )



پر=شعاع/پرتو

ژنده/گنده/زنده= گنده

ژیان در پارسی از چند ریشه و  به چند چم است
۱-ژگان/ژیان= از ژکیدن = خشمگین
۲-ژیان/ژیدان / گیدان / گیودان / زیدان= زندگی/ زنده و سرزنده 
۳-ژیان/ژیوان / گیوان / جیوان = زنده و سرزنده ، جوان / جانور

چو خورشید تابان برآورد پر

سیه زاغ پران فرو برد سر

تهمتن بپوشید ببربیان

نشست از بر ژنده پیل ژیان

کمندی به فتراک بر بست شست

یکی تیغ هندی گرفته بدست

بیامد بران دشت آوردگاه

نهاده به سر بر ز آهن کلاه

همه تلخی از بهر بیشی بود

مبادا که با آز خویشی بود

وزان روی سهراب با انجمن

همی می گسارید با رودزن

به هومان چنین گفت کاین شیرمرد

که با من همی‌گردد اندر نبرد

ز بالای من نیست بالاش کم

برزم اندرون دل ندارد دژم

بر و کفت و یالش همانند من

تو گویی  نگارنده بر زد رسن

نشان‌های مادر بیابم همی

بدل نیز لختی بتابم همی

گمانی برم من که او رستمست

که چون او بگیتی نبرده کمست

نباید که من با پدر جنگجوی

شوم خیره‌روی اندر آرم بروی

بدو گفت هومان که در کارزار

رسیدست رستم به من اند بار

شنیدم که در جنگ مازندران

چه کرد آن دلاور به گُرز گران

بدین رخش ماند همی رخش اوی

ولیکن ندارد پی و پخش اوی

نشان‌های مادر بیابم همی
به دل نیز لختی بتابم همی
گمانی برم من که او رستمست
که چون او بگیتی نبرده کمست
آیا سهراب دریافته بود که حریفش همان پدرش،رستم دستان است؟!
با نگاهی به این ابیات میفهمیم که او هم از نشانی‌ها و هم از گواهی دل خویش به این موضوع پی برده بود.
در این قضیه سهراب از  رستم جلو تر است.شگفتا که رستم هیچ واکنش و احساسی نسبت به سهراب ندارد.
برای رستم ،سهراب دشمن است . شاید چنین نگاهی اساسا مانع  نگرش درست و احساسی و پدرانه  تهمتن شده است.
جالب است که چند صحنه پیش تر گرد آفرید به سهراب میگوید:
که ترکان ز ایران نیابند جفت
در مرام نامه ایرانیان ، تورانیان دشمن هستند و رستم سخت به این مرام نامه نانوشته پایبند است تا آنجا که خون پسرش را ناخواسته پای این موضوع می‌ریزد.
اما سهراب جوان است،بسیار جوان و روزگار نادیده .
بدون شک او چیزهایی از کینه ایران و توران و علل و عوامل آن میداند .
اما او در سمنگان که گویا یک شهر مرزی است به دنیا آمده و نه کاملا تورانی است و در خدمت افراسیاب و نه مهر تمام و کمالی به ایران و ایرانیان دارد.
مسئله مهم برای سهراب اینست که با وجود او و پدرش چرا کسان دیگری باید حکومت کنند؟!
سهراب نه کاووس را قبول دارد و نه افراسیاب را.
او آمده است که رستم را بیابد و به همراه او ابتدا کاووس و سپس افراسیاب را سرنگون کند :
برانگیزم از گاه کاووس را
از ایران ببرم پی طوس را
به رستم دهم تخت و گرز و کلاه
نشانمش بر گاه کاووس شاه
از ایران به توران شوم جنگ‌جوی
ابا شاه روی اندر آرم بروی
بگیرم سر تخت افراسیاب
سر نیزه بگذارم از آفتاب
او نمی‌داند که اگر دودمان رستم می‌خواستند براحتی تخت پادشاهی ایران را صاحب میشدند و نیازی هم به کمک سهراب نبود.
سهراب نمی‌داند که یکبار در زمان نوذر پادشاهی ایران به سام پیشنهاد شده بود:
چه باشد اگر سام یل پهلوان
نشیند برین تخت روشن روان
و او چنین پاسخ داده تا وفاداری خود را به نوذر و پادشاهی ایران ثابت کند:
بدیشان چنین گفت سام سوار
که این کی پسندد ز من کردگار
که چون نوذری از نژاد کیان
به تخت کیی بر کمر بر میان
به شاهی مرا تاج باید بسود
محالست و این کس نیارد شنود
سهراب تا جایی جنگاوری و دلیری فراوانی از خویش نشان میدهد و تصور میکند همه چیز را با زور بازو میتوان به دست آورد.
اما در لحظه مرگ و زمانی که متوجه بسیاری از حقایق شده است درمیابد که با همه زور و بازو و جوانی اسیر دست گوژپشت روزگار شده است .
چقدر فردوسی درینجا واژه گوژپشت را بجا و صحیح به عنوان دست روزگار و چرخ فلک استفاده کرده است.
تو زین بی‌گناهی که این گوژپشت
مرا برکشید و به زودی بکشت
آری....سهراب با همه زور و جوانی و مردانگی حریف گوژپشت روزگار نمیشود.