گنجور

بخش ۱۹

بفرمود تا موبدان و ردان
ستاره‌شناسان و هم بخردان
کنند انجمن پیش تخت بلند
به کار سپهری پژوهش کنند
برفتند و بردند رنج دراز
که تا با ستاره چه دارند راز
سه روز اندران کارشان شد درنگ
برفتند با زیج رومی به چنگ
زبان بر گشادند بر شهریار
که کردیم با چرخ گردان شمار
چنین آمد از داد اختر پدید
که این آب روشن بخواهد دوید
ازین دخت مهراب و از پور سام
گوی پر منش زاید و نیک نام
بود زندگانیش بسیار مر
همش زور باشد هم آیین و فر
همش برز باشد همش شاخ و یال
به رزم و به بزمش نباشد همال
کجا بارهٔ او کند موی تر
شود خشک همرزم او را جگر
عقاب از بر ترگ او نگذرد
سران جهان را بکس نشمرد
یکی برز بالا بود فرمند
همه شیر گیرد به خم کمند
هوا را به شمشیر گریان کند
بر آتش یکی گور بریان کند
کمر بستهٔ شهریاران بود
به ایران پناه سواران بود

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بفرمود تا موبدان و ردان
ستاره‌شناسان و هم بخردان
هوش مصنوعی: فرمان داد تا دانشمندان، نجوم‌دانان و همچنین خردمندان جمع شوند و او را یاری کنند.
کنند انجمن پیش تخت بلند
به کار سپهری پژوهش کنند
هوش مصنوعی: در مجلسی بزرگ و در جلوی یک تخت سلطنتی، به بررسی و تحقیق در امور آسمانی و طبیعی مشغولند.
برفتند و بردند رنج دراز
که تا با ستاره چه دارند راز
هوش مصنوعی: رفتند و دردی بزرگ را با خود بردند تا ببینند ستاره‌ها چه رازی دارند.
سه روز اندران کارشان شد درنگ
برفتند با زیج رومی به چنگ
هوش مصنوعی: سه روز در کار خود تعلل کردند و در نهایت با استفاده از گنجینه‌های رومی به هدف خود رسیدند.
زبان بر گشادند بر شهریار
که کردیم با چرخ گردان شمار
هوش مصنوعی: به فرمانروای خود گفتند که ما با سرنوشت و زمانه، شمار بسیاری از مسائل و داستان‌ها را سپری کرده‌ایم.
چنین آمد از داد اختر پدید
که این آب روشن بخواهد دوید
هوش مصنوعی: از تقدیر ستاره‌ها چنین پیداست که این آب زلال باید به حرکت درآید.
ازین دخت مهراب و از پور سام
گوی پر منش زاید و نیک نام
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که از دختری به نام مهراب و پسری به نام سام، انسانی با ویژگی‌های نیک و نامی خوب به وجود می‌آید.
بود زندگانیش بسیار مر
همش زور باشد هم آیین و فر
هوش مصنوعی: زندگی او پر از قدرت و توانایی است، به گونه‌ای که همواره طبق اصول و قوانین خود پیش می‌رود.
همش برز باشد همش شاخ و یال
به رزم و به بزمش نباشد همال
هوش مصنوعی: همیشه او برتر و برجسته است، چه در میدان جنگ و چه در مجالس عیش و شادی، هیچ کس همتایش نیست.
کجا بارهٔ او کند موی تر
شود خشک همرزم او را جگر
هوش مصنوعی: کجا می‌تواند کسی که همواره در کنار اوست، قلبش خشک شود وقتی که او در حال گذر از مراحل سخت و طاقت‌فرسا است؟
عقاب از بر ترگ او نگذرد
سران جهان را بکس نشمرد
هوش مصنوعی: عقاب، پرنده‌ای قوی و سرسخت است که هیچ‌گاه از بلندی‌های خود پایین نمی‌آید و در بین افراد قدرتمند، هیچ‌کس ارزش او را نادیده نمی‌گیرد.
یکی برز بالا بود فرمند
همه شیر گیرد به خم کمند
هوش مصنوعی: در بالای تپه، فردی با ظاهر جذاب و دلربا قرار دارد که مانند شیر، همه را به دام می‌اندازد.
هوا را به شمشیر گریان کند
بر آتش یکی گور بریان کند
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر کشیده شده که چگونه می‌توان با شدت و قدرت احساسات، حتی جسم و طبیعت را تحت تأثیر قرار داد. به طوری که اشک‌ها می‌توانند همچون شمشیری باشند که آسمان را می‌شکافند و ایجاد تغییراتی اساسی در جهان اطراف ما کنند. همچنین، از توانایی انسان برای ایجاد تأثیرات عمیق، حتی بر آتش و مرگ، سخن گفته می‌شود. این بیانگر عمق احساسات و تأثیر آن‌ها بر هستی است.
کمر بستهٔ شهریاران بود
به ایران پناه سواران بود
هوش مصنوعی: پادشاهان قدرتمند و جنگجو به ایران آمدند و آماده دفاع از سرزمین خود بودند.

خوانش ها

بخش ۱۹ به خوانش فرشید ربانی
بخش ۱۹ به خوانش محمدیزدانی جوینده

حاشیه ها

1393/11/28 17:01
یکی

راستی این موبدان قدیم با ماوراءالطبیعه چه طوری مرتبط بودن؟ کرامت یا اجنه؟
(چیزایی که ما تو دینمون کرامت بهش می گیم مثل طی الارض و این جور چیزا)

1401/08/11 23:11
فرزند

کجا باره‌ی او کند موی تر یعنی چه؟

1401/09/04 20:12
جهن یزداد

هرجا باره اش (اسبش) را بتازاند و باره  اش را در خوی و اب و عرق اندازد  جگر مردمان و دلاوران از ترس او خشک خواهد شد

1401/09/04 20:12
جهن یزداد

جهان را به شمشیر گریان کند
بر اتش یکی گور بریان کند