گنجور

شمارهٔ ۵۷

ای کرده سرمه از ناز چشم غزاله‌ها را
عکست برشته در حسن رخسار لاله‌ها را
مهر بتان نوشته در سینه‌های عشّاق
وز داغ عشق کرده مُهر این قباله‌ها را
از درد کرده درمان دل‌های دردمندان
وز ضعف داده قوّت پرواز ناله‌ها را
هنگامه‌ساز عشقست هر جا که مجلس آراست
کرد از نگاه ساقی پر می پیاله‌ها را
تا از کتاب عشقت کردم سواد روشن
هم در خوی خجالت شستم رساله‌ها را
در مغز سنبلستان پیچیده دود سودا
یارب که شانه کرده مشکین کلاله‌ها را؟
تا چهره‌های سبزان خوی کرده دید از شرم
نیلوفر فلک ریخت بر خاک ژاله‌ها را
حسن از که نشئه دارد یارب که دست پیچد
یک طفل هفت ساله هفتاد ساله‌ها را
با بوی دوست فیّاض امشب به باغ و صحرا
از رشک داغ کردم گل‌ها و لاله‌ها را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای کرده سرمه از ناز چشم غزاله‌ها را
عکست برشته در حسن رخسار لاله‌ها را
هوش مصنوعی: ای کسی که با ناز چشمان غزاله‌ها سرمه می‌کشی، تصویر تو در زیبایی بر چهره لاله‌ها نقش بسته است.
مهر بتان نوشته در سینه‌های عشّاق
وز داغ عشق کرده مُهر این قباله‌ها را
هوش مصنوعی: عشق و محبت به محبوبان در دل عاشقان نقش بسته است و زخم‌های عشق، نشان‌هایی چون مهر بر روی این نامه‌ها به جا گذاشته است.
از درد کرده درمان دل‌های دردمندان
وز ضعف داده قوّت پرواز ناله‌ها را
هوش مصنوعی: به خاطر درد و رنجی که در دل دردمندان وجود دارد، درمانی پیدا کرده‌اند و به آن‌ها نیرویی داده شده تا بتوانند ناله‌ها و فریادهای خود را به آسمان برسانند.
هنگامه‌ساز عشقست هر جا که مجلس آراست
کرد از نگاه ساقی پر می پیاله‌ها را
هوش مصنوعی: هر جا که جشن و شادمانی برقرار باشد، عشق در آنجا حضوری پررنگ دارد و این حالت از چشمان ساقی و نوشیدنی‌های پر از می نشأت می‌گیرد.
تا از کتاب عشقت کردم سواد روشن
هم در خوی خجالت شستم رساله‌ها را
هوش مصنوعی: به واسطه یادگیری عشق تو، به دانشی روشن دست یافتم و در عین حال، از خجالت خود را پاک کرده‌ام و هر آنچه را که نوشته بودند، دور انداختم.
در مغز سنبلستان پیچیده دود سودا
یارب که شانه کرده مشکین کلاله‌ها را؟
هوش مصنوعی: دود غم در محیط گلستان پیچیده، ای دوست، که چه کسی موهای مشکین را به خوبی شانه زده است؟
تا چهره‌های سبزان خوی کرده دید از شرم
نیلوفر فلک ریخت بر خاک ژاله‌ها را
هوش مصنوعی: زمانی که چهره‌های سبز زمین را دید، از شرم نیلوفر آسمان بر خاک، قطرات شبنمی ریخت.
حسن از که نشئه دارد یارب که دست پیچد
یک طفل هفت ساله هفتاد ساله‌ها را
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جاذبه‌ای اشاره دارد که از یک شخص یا موجودی سرچشمه می‌گیرد. شاعر به قدرت و قوه تأثیرگذاری این زیبایی اشاره می‌کند و می‌گوید که حتی یک کودک هفت ساله با ویژگی‌های خود می‌تواند آثار عمیقی بر بزرگ‌ترها بگذارد، به گونه‌ای که گویی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در تسخیر خود می‌آورد. این مطلب به نوعی به جذابیت و دلبستگی‌های عاطفی اشاره دارد که می‌تواند از سنین کم شکل بگیرد.
با بوی دوست فیّاض امشب به باغ و صحرا
از رشک داغ کردم گل‌ها و لاله‌ها را
هوش مصنوعی: امشب با عطر دوستی، به باغ و صحرا آمده‌ام و از شوق و حسادت، گل‌ها و لاله‌ها را سرشار از زیبایی کرده‌ام.