فیاض لاهیجیشمارهٔ ۲۲۱
گهی ملال مّورث گهی غم ورّاث
قیاس کن که ازین‌ها چه می‌بری میراث
همیشه صرف کنی عمر در اثاث‌البیت
چرا به خانة دین تو نیست هیچ اثاث؟
ترا نشاط و مرا رنج و غیر را حسرت
کسی نکرد بدین‌گونه قسمت اثلاث
کلاه، سه سه، قبا، چارچار می‌خواهد
کسی که فرق نداند رباع را ز ثلاث
درین بساطت و ترکیب چیست سرّ یارب؟
که والدات شدند اربع و بنات ثلاث
مدام خون دلم صرف دیده می‌گردد
بلی همیشه پسر از پدر برد میراث
به درگه که کنم استغاثه چون فیّاض
چو نیست در همه عالم مرا به جز تو غیاث
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گهی ملال مّورث گهی غم ورّاث
قیاس کن که ازین‌ها چه می‌بری میراث
هوش مصنوعی: گاهی انسان دچار نگرانی‌ها و ناراحتی‌های خانوادگی است و گاهی هم غم و اندوه فراق عزیزان را تجربه می‌کند. باید اندیشید که از این تجربیات و دردها چه چیزی را به ارث می‌برم.
همیشه صرف کنی عمر در اثاث‌البیت
چرا به خانة دین تو نیست هیچ اثاث؟
هوش مصنوعی: چرا عمرت را همیشه صرف تزیین و تجملات خانه می‌کنی، در حالی که در خانه‌ات متعلقاتی برای دین و معنا وجود ندارد؟
ترا نشاط و مرا رنج و غیر را حسرت
کسی نکرد بدین‌گونه قسمت اثلاث
هوش مصنوعی: تو خوشحالی و من در عذابم و دیگران حسرت می‌خورند، این طور شده که سرنوشت ما تقسیم شده است.
کلاه، سه سه، قبا، چارچار می‌خواهد
کسی که فرق نداند رباع را ز ثلاث
هوش مصنوعی: کسی که نتواند تفاوت بین رباعی و شعر سه‌تایی را تشخیص دهد، باید لباس و پوشش‌های خاصی بپوشد. این جمله اشاره به این دارد که شناخت و درک درست از هنر و ادبیات نیاز به آگاهی و دانش دارد.
درین بساطت و ترکیب چیست سرّ یارب؟
که والدات شدند اربع و بنات ثلاث
هوش مصنوعی: در این سادگی و ترکیب زندگی چه رازی وجود دارد، ای خدای من؟ که والدین من چهار و خواهرانم سه نفر شدند.
مدام خون دلم صرف دیده می‌گردد
بلی همیشه پسر از پدر برد میراث
هوش مصنوعی: دائماً قلبم از درد می‌سوزد، آری، هرگز پسر بدون ارثی از پدر نخواهد بود.
به درگه که کنم استغاثه چون فیّاض
چو نیست در همه عالم مرا به جز تو غیاث
هوش مصنوعی: به کجا پناه ببرم وقتی هیچ کس در دنیا جز تو یاری دهنده‌ای ندارم؟ تو مانند چشمه‌ای پرخیر و برکت هستی و من به کمک تو نیاز دارم.