شمارهٔ ۱۸۰
در شب غم همدمم جز آه بیتأثیر نیست
همزبانی بیتوام جز نالة شبگیر نیست
مو به مو پیغام مژگان ترا گوید به دل
از تو ما را قاصدی دلسوزتر از تیر نیست
کوهکن سنگ مزاری میتراشد بهر خود
ورنه زخم تیشه را در بیستون تأثیر نیست
نالة ما بیقراران در تو تأثیری نکرد
این دل ار سنگست اما سنگ آتشگیر نیست
دشت اقلیم جنون در زیر فرمان منست
چون دلم دیوانهای در حلقة زنجیر نیست
دامن صبری اگر در دست افتد شوق را
وعدة وصل تو تا روز قیامت دیر نیست
عشق را افسرده بیپروایی معشوق کرد
ناز یوسف گر جوان باشد زلیخا پیر نیست
از نگاهی میتوان صد داستان را شرح داد
پیش خوبان در دل را حاجت تقریر نیست
کلک ما از یک قلم تسخیر عالم میکند
کار ما فیّاض هرگز بستة تدبیر نیست
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در شب غم همدمم جز آه بیتأثیر نیست
همزبانی بیتوام جز نالة شبگیر نیست
هوش مصنوعی: در شبهای غم، تنها چیزی که همراه من است، آه بیاثر است و هیچ همزبانی برای من نیست که جز نالههای نیمهشب چیزی دیگری بگوید.
مو به مو پیغام مژگان ترا گوید به دل
از تو ما را قاصدی دلسوزتر از تیر نیست
هوش مصنوعی: مو به مو از حال و احساسات مژههای تو برای دل من خبر میدهد و هیچ کسی به اندازه تیر، که به هدف میزند، نمیتواند احساس ما را به تو منتقل کند.
کوهکن سنگ مزاری میتراشد بهر خود
ورنه زخم تیشه را در بیستون تأثیر نیست
هوش مصنوعی: سنگتراش بر روی کوه مشغول کار است تا سنگی برای خود بسازد. ولی در حقیقت زخمهایی که بر روی صخرهها ایجاد میشود، تاثیری در عظمت کوهستان ندارد.
نالة ما بیقراران در تو تأثیری نکرد
این دل ار سنگست اما سنگ آتشگیر نیست
هوش مصنوعی: نالهها و گریههای ما که بیصبر و آرامیم، هیچ تأثیری بر تو نداشت. این دل اگرچه مانند سنگ سخت است، اما همچون سنگی که در آتش میسوزد، نیست.
دشت اقلیم جنون در زیر فرمان منست
چون دلم دیوانهای در حلقة زنجیر نیست
هوش مصنوعی: دشت وسیع و جنونآمیز تحت کنترل من است، همانطور که دل دیوانهام هیچگاه در زنجیری محدود نیست.
دامن صبری اگر در دست افتد شوق را
وعدة وصل تو تا روز قیامت دیر نیست
هوش مصنوعی: اگر صبر من به پایان برسد و از دستم خارج شود، آرزوی وصال تو تا روز قیامت همچنان دور از دسترس نخواهد بود.
عشق را افسرده بیپروایی معشوق کرد
ناز یوسف گر جوان باشد زلیخا پیر نیست
هوش مصنوعی: عشق باعث شد که معشوق، بدون نگرانی و با بیخیالی، خود را نشان دهد. اگر ناز یوسف را در نظر بگیریم، نمیتوانیم فراموش کنیم که زلیخا که عشقش به یوسف بسیار قوی بود، هنوز هم جوانی عاطفی و روحانی در دلش دارد، در حالی که ظاهرش پیر شده است. این نشان میدهد که عشق میتواند انسانها را از قید و بندهای سنی و ظاهری آزاد کند.
از نگاهی میتوان صد داستان را شرح داد
پیش خوبان در دل را حاجت تقریر نیست
هوش مصنوعی: با یک نگاه میتوانیم هزاران داستان را روایت کنیم، چون در دل خوبان نیازی به توضیح و تشریح نیست.
کلک ما از یک قلم تسخیر عالم میکند
کار ما فیّاض هرگز بستة تدبیر نیست
هوش مصنوعی: هنر و قلم ما به قدری تأثیرگذار است که میتواند دنیا را تحت تأثیر قرار دهد و کار ما از سرچشمهای تمامنشدنی سرچشمه میگیرد و هیچگاه محدود به نقشه و تدبیر قبلی نیست.

فیاض لاهیجی