گنجور

شمارهٔ ۳۰ - ماده تاریخ قصر گازرگاه هرات

منت خدای را که سپهر کمال شد
گازرگه آن طراوت فردوس را ضمان
در عهد شاه عادل عباس پادشاه
از سعی افتخار سلاطین حسین‌خان
گویی نسیم لطف مسیحا دمش سرشت
در خاک آن چو آب خضر عمر جاودان
دستور کاینات قواما محمدا
چون شد وزیر ملک خراسان به فر‌ و ‌شان
هم در نخست سال وزارت بنا نهاد
این قصر عرش اساس درین غیرت جنان
دلکش‌تر از صفا و مصفاتر از خرد
زیباتر از نکویی و نیکوتر از روان
اندر کنار طاقش گویی نهاده‌اند
از بهر زیب و زینت مینای آسمان
روزی شدم دچار خرد اندرین حریم
گفتم که ای چو خاطر دستور غیب‌دان
از کیست این بنا و چه تاریخ سال اوست
گفت آصف خرد ز وزیر حسین‌خان

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

منت خدای را که سپهر کمال شد
گازرگه آن طراوت فردوس را ضمان
هوش مصنوعی: باید شکرگزار خداوند باشیم که آسمانِ کمال، آنجا که زیبایی بهشتی را تضمین می‌کند، به مانند یک میدان گازر در آمده است.
در عهد شاه عادل عباس پادشاه
از سعی افتخار سلاطین حسین‌خان
هوش مصنوعی: در زمان پادشاهی شاه عباس، که حکومتی عادلانه داشت، جستجو برای افتخار در میان فرمانروایان تحت عنوان حسین‌خان به پایان رسید.
گویی نسیم لطف مسیحا دمش سرشت
در خاک آن چو آب خضر عمر جاودان
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که نسیم ملایم و خوشایند شبیه به نفخ روح مسیح است و در خاک آن سرزمین، مانند آب خضر، عمری جاودان و پایدار وجود دارد.
دستور کاینات قواما محمدا
چون شد وزیر ملک خراسان به فر‌ و ‌شان
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که محمّد، به عنوان یک وزیر برجسته، نقش مهمی در اداره و قدرت‌نمایی خراسان داشته و به خاطر ویژگی‌هایش، حکمتی و قوامی برای کائنات به شمار می‌رود.
هم در نخست سال وزارت بنا نهاد
این قصر عرش اساس درین غیرت جنان
هوش مصنوعی: در آغاز سال وزارت خود، این قصر را به گونه‌ای بنا کرد که مانند عرش آسمان باشد و نشان‌دهنده غیرت و شجاعت او باشد.
دلکش‌تر از صفا و مصفاتر از خرد
زیباتر از نکویی و نیکوتر از روان
هوش مصنوعی: دل‌انگیزتر از پاکی و خالص‌تر از عقل، زیباتر از خوبی و نیکوتر از جان.
اندر کنار طاقش گویی نهاده‌اند
از بهر زیب و زینت مینای آسمان
هوش مصنوعی: در کنار قوس و طاق آن، به نظر می‌رسد که برای زیبایی و زینت، شیشه‌ای آسمانی گذاشته‌اند.
روزی شدم دچار خرد اندرین حریم
گفتم که ای چو خاطر دستور غیب‌دان
هوش مصنوعی: روزی در جایی به فکر و اندیشه فرو رفتم و به خودم گفتم: ای عزیز و دانا که از رازها آگاه هستی، کمکم کن.
از کیست این بنا و چه تاریخ سال اوست
گفت آصف خرد ز وزیر حسین‌خان
هوش مصنوعی: این بنا متعلق به چه کسی است و متعلق به چه سالی می‌باشد؟ آصف خرد، وزیر حسین‌خان، به این پرسش پاسخ می‌دهد.