امیرعلیشیر نواییشمارهٔ ۴۲ - در طور خواجه
شگفت چون گل رخسار ساقی از می ناب
بنای زهد من از سیل باده گشت خراب
مرا که نقد دل و دین برفت در سر می
ز نام و ننگ درین کهنه دیر خود چه حساب
بنوش باده و دیوانه باش در عالم
که بهر عالم دیوانگی است بزم شراب
جوانی است و خمار و بهار و آتش عشق
بیار می که جنون را تمام شد اسباب
چو امن خواهی ازین کارگاه پر آشوب
میا ز میکده بیرون و باش مست خراب
اگر خراب بود خانه جهان چه عجب
که دید خانه که آباد ماند بر سر آب!
بباید آخرش اندر سر قدح رفتن
هوای باده به سر هر که را بود ز احباب
اگر فنا شدنت میل هست چون فانی
برویت آنچه رسد از سپهر روی متاب
شمارهٔ ۴۱ - مخترع: ساقیا باده چو ریزی به قدح بهر طربشمارهٔ ۴۳ - مخترع: ز تب مباد صداعی بدان جوان یارب
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شگفت چون گل رخسار ساقی از می ناب
بنای زهد من از سیل باده گشت خراب
هوش مصنوعی: رنگ و روی زیبای ساقی مانند گل است و نوشیدن شراب ناب باعث شده تا بنیاد زهد و پارسایی من به کلی ویران شود.
مرا که نقد دل و دین برفت در سر می
ز نام و ننگ درین کهنه دیر خود چه حساب
هوش مصنوعی: من که عشق و ایمانم را از دست داده‌ام، در این دیر قدیمی که پر از نام و ننگ است، چه حسابی باقی مانده؟
بنوش باده و دیوانه باش در عالم
که بهر عالم دیوانگی است بزم شراب
هوش مصنوعی: باده بنوش و در این جهان مجنون و سرمست باش، زیرا که جشن و شادمانی برای همه موجودات به نوعی جنون و سرمستی است.
جوانی است و خمار و بهار و آتش عشق
بیار می که جنون را تمام شد اسباب
هوش مصنوعی: در جوانی، حالتی شاداب و سرشار از عشق و زیبایی وجود دارد. می‌گوید که حالا وقت جشن و سرور و شعله‌ور شدن عشق است، زیرا دیگر حالتی از جنون و دیوانگی در او وجود ندارد.
چو امن خواهی ازین کارگاه پر آشوب
میا ز میکده بیرون و باش مست خراب
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از این محیط پرهیاهو و بی‌ثبات در امان باشی، بهتر است از میکده بیرون نروی و در مستی و سرخوشی باقی بمانی.
اگر خراب بود خانه جهان چه عجب
که دید خانه که آباد ماند بر سر آب!
هوش مصنوعی: اگر دنیا در حال بی‌نظمی و ویرانی باشد، تعجبی ندارد که خانه‌هایی که در کنار آب بنا شده‌اند، در برابر این شرایط مقاوم بمانند.
بباید آخرش اندر سر قدح رفتن
هوای باده به سر هر که را بود ز احباب
هوش مصنوعی: در نهایت، همواره باید به نوشیدن مشروبات توجه کرد و هر کسی که از دوستان است، باید به آن میل داشتن یا شوق تکیه کند.
اگر فنا شدنت میل هست چون فانی
برویت آنچه رسد از سپهر روی متاب
هوش مصنوعی: اگر تمایل به فنا و از بین رفتن داری، به سوی آن برو و به هیچ وجه به آنچه که از آسمان بر تو نازل می‌شود، پشت نکن.