گنجور

شمارهٔ ۳ - تتبع خواجه حافظ

رُموز العشق کانت مشکلا بالکاس حللها
که آن یاقوت محلولت نماید حل مشکل‌ها
سوی دیر مغان بخرام تا بینی دوصد محفل
سراسر ز آفتاب می فروزان شمع محفل‌ها
دل و می هردو روشن شد نمی‌دانم که تاب می
زد آتش‌ها به دل یا تاب می شد ز آتش دل‌ها
به مقصد گرچه ره دورست اگر آتش رسد از عشق
چون برق‌آسا توان کردن به گامی قطع منزل‌ها
من و بی‌حاصلی کاز علم و زهدم آنچه حاصل شد
یکایک در سر معشوق و می شد جمله حاصل‌ها
بود چون ابر سیر ناقه لیلی که در وادی
فغان از چاک دل مجنون کشد نی زنگ محمل‌ها
چو در دشت فنا منزل کنی یک روز ای فانی
ز من آن جانفزا اطلال را فابجدو قتلها

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رُموز العشق کانت مشکلا بالکاس حللها
که آن یاقوت محلولت نماید حل مشکل‌ها
هوش مصنوعی: رازهای عشق به مانند مسکلی است که در جامی وجود دارد و یاقوت می‌تواند آن را حل کند و مشکلات را برطرف سازد.
سوی دیر مغان بخرام تا بینی دوصد محفل
سراسر ز آفتاب می فروزان شمع محفل‌ها
هوش مصنوعی: به سمت میخانه برو و بگرد، تا ببینی که دو صد مجلس پرنور از شعله‌های می، فضا را روشن کرده‌اند و هر محفل شمعی از نور دارد.
دل و می هردو روشن شد نمی‌دانم که تاب می
زد آتش‌ها به دل یا تاب می شد ز آتش دل‌ها
هوش مصنوعی: دل و می هر دو درخشان شدند، نمی‌دانم آیا شعله‌ها به دل تاب می‌زدند یا دل‌ها از شعله دل‌ها در حال تابش بودند.
به مقصد گرچه ره دورست اگر آتش رسد از عشق
چون برق‌آسا توان کردن به گامی قطع منزل‌ها
هوش مصنوعی: با وجود اینکه راه به مقصد ممکن است طولانی و دشوار باشد، اما اگر عشق به اندازه آتش در دل بجوشد، می‌توان به سرعت و در یک گام، مسیرهای طولانی را طی کرد و به هدف رسید.
من و بی‌حاصلی کاز علم و زهدم آنچه حاصل شد
یکایک در سر معشوق و می شد جمله حاصل‌ها
هوش مصنوعی: من و بی‌نتیجه بودن یادگیری و تلاش‌هایم، هر آنچه که به دست آوردم، تماماً در وجود معشوقم خلاصه می‌شود و به نوعی همه‌ی دستاوردهایم به او مرتبط است.
بود چون ابر سیر ناقه لیلی که در وادی
فغان از چاک دل مجنون کشد نی زنگ محمل‌ها
هوش مصنوعی: برای توصیف حالتی از دلتنگی و اشتیاق، به تصویری از ابر و سفر اشاره شده است. گویی که لیلی، دختری محبوب، مانند ابری در آسمان است و مجنون، عاشق او، در وادی غم و اندوه به سر می‌برد. زنگ‌های محمل، که معمولا صدای خوشی به همراه دارند، حالا به یاد لیلی و در پی عشق در دل مجنون به صدا در می‌آیند. این تصویر عمق احساسات و آرزوهای عاشقانه را به خوبی نشان می‌دهد.
چو در دشت فنا منزل کنی یک روز ای فانی
ز من آن جانفزا اطلال را فابجدو قتلها
هوش مصنوعی: وقتی در دشت فانی زندگی می‌کنی، یک روز به یاد من، آن نشانه‌های جان‌افزا و عشق را پیدا کن، هر چقدر که دل‌را می‌کشد.