گنجور

شمارهٔ ۳۷۲

سروت که لاله رنگ شد از باده ی زلال
طوفان آتشست عیان در قبای آل
سر می کشد نهال قدت از دم مسیح
در بوستان کیست بدین نازکی نهال
خوش آهویست چشم شکار افگنت ولی
هرگز شکار کس نشد آن نازنین غزال
دُر در صدف اگر ز لطافت کند سخن
یابد ز لعل و گوهر لطف تو گوشمال
می سوزم از نظاره ی آن روی آتشین
از بس که سحر کرده بر آتش ز خط و خال
یاقوت لعل سای تو از عشوه در سخن
برگ گلبست جلوه کنان در قبای آل
بیند ز نور شمع تجلی شهید عشق
عکس مه جمال تو در دیده ی خیال
روی جهان فروز تو در جلوه ساخته ست
ذرات را بنور خود آیینه ی جمال
آشفته بلبلیست فغانی درین چمن
محروم مانده از حرم گلشن وصال

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سروت که لاله رنگ شد از باده ی زلال
طوفان آتشست عیان در قبای آل
هوش مصنوعی: وقتی که رنگ لاله‌ها به خاطر نوشیدن شراب زلال تغییر می‌کند، نشانه‌ای از آتش طوفانی است که به وضوح در لباس خاندان مشخص است.
سر می کشد نهال قدت از دم مسیح
در بوستان کیست بدین نازکی نهال
هوش مصنوعی: این شعر به زیبایی و لطافت انسانی اشاره دارد که با وجود آسیب‌پذیری، می‌تواند به رشد و شکوفایی بپردازد. با الهام از دم مسیح، نماد زندگی و قدرت، نهالی در بوستانی که به زیبایی وصف شده، سر برآورده است. این نهال که به لطافت خود می‌بالد، نشان‌دهنده روحی است که با نازکی و زیبایی خود توانسته است در دنیای سخت و چالش‌ها دوام بیاورد.
خوش آهویست چشم شکار افگنت ولی
هرگز شکار کس نشد آن نازنین غزال
هوش مصنوعی: چشمان زیبای او همچون آهوست که مناسب شکار است، اما هرگز هیچ‌کس نتوانسته است او را به تصرف درآورد. آن معشوق زیبا همیشه آزاد و دور از دسترس باقی مانده است.
دُر در صدف اگر ز لطافت کند سخن
یابد ز لعل و گوهر لطف تو گوشمال
هوش مصنوعی: اگر مروارید در صدف به دلیل نرمی‌اش صحبت کند، از زیبایی و مهربانی تو می‌تواند درس بگیرد.
می سوزم از نظاره ی آن روی آتشین
از بس که سحر کرده بر آتش ز خط و خال
هوش مصنوعی: به خاطر تماشای چهره‌ای زیبا و خیره‌کننده، به شدت دلم آتش می‌گیرد، زیرا آن زیبایی به اندازه‌ای دلربا است که دل را می‌سوزاند و مجذوب خود می‌کند.
یاقوت لعل سای تو از عشوه در سخن
برگ گلبست جلوه کنان در قبای آل
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به زیبایی و جذابیت چشمگیر محبوبش اشاره می‌کند. تصویر یاقوت و لعل نماد جواهرات گرانبهایی هستند که ناشی از زیبایی ظاهری و فریبندگی محبوب است. همچنین به گل و زیبایی‌های طبیعی اشاره می‌کند، که در نهایت نشان دهنده‌ی لطافت و جاذبه‌ای است که محبوب به آن‌ها می‌بخشد. یعنی، محبوب با سخن و رفتارش مانند گلی زیبا و گوهرین می‌درخشد و جلوه‌ای خاص به زندگی می‌بخشد.
بیند ز نور شمع تجلی شهید عشق
عکس مه جمال تو در دیده ی خیال
هوش مصنوعی: شمع روشن می‌تابد و نور آن تصویر زیبای محبوب را در خیال زنده می‌کند.
روی جهان فروز تو در جلوه ساخته ست
ذرات را بنور خود آیینه ی جمال
هوش مصنوعی: نور تو باعث روشنی و درخشندگی تمام ذرات جهان شده و به واسطه آن، زیبایی تو به صورت آیینه‌ای در آن‌ها نمایان است.
آشفته بلبلیست فغانی درین چمن
محروم مانده از حرم گلشن وصال
هوش مصنوعی: در این چمن، بلبل پر از اندوه و ناله‌ای سر داده است، چرا که از باغ خوشبختی و وصالِ معشوق، محروم مانده است.