گنجور

شمارهٔ ۱۵۹

مردم ز عیش گلشن دنیا چه دیده اند
این بیغمان ز باغ و تماشا چه دیده اند
امروز چون مراد هم اینجا میسرست
اصحاب در بشارت فردا چه دیده اند
احبابرا حیات ز اصحاب عشرتست
اندیشه کن که از گل و صهبا چه دیده اند
خصمانه در ملامت رندان نهند روی
این خلق بی ملاحظه از ما چه دیده اند
خاصان بزم وصل بجویند نوبهار
مقصود صحبست ز صحرا چه دیده اند
نقد روان دهند و ستانند آب تلخ
مستان درین معامله آیا چه دیده اند
از باده منع خلق نه قانون حکمتست
تا مردم دقیق درینجا چه دیده اند
ترسم که خودپرست شوی آفتاب من
گر گویمت کزان رخ زیبا چه دیده اند
جایی که همچو آب رود خون عاشقان
در بودن فغانی شیدا چه دیده اند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مردم ز عیش گلشن دنیا چه دیده اند
این بیغمان ز باغ و تماشا چه دیده اند
هوش مصنوعی: مردم از لذت‌های زندگی در این دنیا چه چیزهایی دیده‌اند؟ این غم‌زده‌ها از باغ‌ها و زیبایی‌ها چه تجربه‌ای داشته‌اند؟
امروز چون مراد هم اینجا میسرست
اصحاب در بشارت فردا چه دیده اند
هوش مصنوعی: امروز که خواسته‌ام به آسانی محقق شده، دوستان برای فردای خود چه خوش‌بینی‌هایی دارند!
احبابرا حیات ز اصحاب عشرتست
اندیشه کن که از گل و صهبا چه دیده اند
هوش مصنوعی: دوستان را به یاد زندگی شاد و خوش بگذرانید. اندیشه کنید که آن‌ها از زیبایی‌ها و لذت‌های زندگی چه تجربیاتی داشته‌اند.
خصمانه در ملامت رندان نهند روی
این خلق بی ملاحظه از ما چه دیده اند
هوش مصنوعی: افراد بدخواه به زبان سرزنش به رندان (هنرمندان و اهل معرفت) نگاه می‌کنند و نمی‌دانند که این مردم از ما چه دیده‌اند که این‌گونه قضاوت می‌کنند.
خاصان بزم وصل بجویند نوبهار
مقصود صحبست ز صحرا چه دیده اند
هوش مصنوعی: مهمانان ویژه در مهمانی اتحاد، به دنبال زیبایی‌های بهار هستند؛ اما کسانی که در بیابان بوده‌اند، چه چیزی از این لحظه‌ها درک کرده‌اند؟
نقد روان دهند و ستانند آب تلخ
مستان درین معامله آیا چه دیده اند
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره شده به اینکه در یک معامله، افرادی با استفاده از زرنگی و زیرکی، مالی را که ارزش ندارد به دیگران می‌فروشند و در عوض چیزی باارزش مثل آب تلخ (که به معنای جریانات و مشکلاتی است که بر سر راه شخص می‌آید) دریافت می‌کنند. سوال مطرح شده این است که این افراد چه تجربه‌ای کرده‌اند که دست به چنین عملی می‌زنند.
از باده منع خلق نه قانون حکمتست
تا مردم دقیق درینجا چه دیده اند
هوش مصنوعی: باده‌نوشی و میگساری از نظر حکمت و عقل یک محدودیت نیست، بلکه برخی افراد به دلایل خاصی خود را از آن منع کرده‌اند. در اینجا به نکته‌ای اشاره می‌شود که هر کس بر وفق تجربه خود به نوعی درک می‌کند.
ترسم که خودپرست شوی آفتاب من
گر گویمت کزان رخ زیبا چه دیده اند
هوش مصنوعی: نگرانم که تو به خودپسندی مبتلا شوی، ای آفتاب من، اگر بگویم که دیگران از چهره زیبایت چه چیزهایی دیده‌اند.
جایی که همچو آب رود خون عاشقان
در بودن فغانی شیدا چه دیده اند
هوش مصنوعی: جایی که خون عاشقان به مانند آب در حال در جریان است، چه چیزی دیده و چه فریاد شگفت‌انگیزی به وجود آورده‌اند.