گنجور

فصل ۵

عشق چو از عاشق هر چیز که جز معشوق بود محو کرد او را فرمود که اکنون روی بدل بیجهت خود آر و مرا هزار قبله پندار زیرا که چون فراش لاساحت دل از غبار اغیار پاک کند سلطان الا در وی بی کیفیتی نزول کند.

اَتانی هَواها قَبْلَ اَنْ اَعْرِفَ الْهَوی
فَصادَفَ قَلْبی خالیا فَتَمکَّنا

و این سرّآن معنی است که گفته‌اند که عاشق چون در خود نگرد معشوق را بیند و چون در معشوق نگرد خود را بیند اَلمؤمِنُ مِراةُ المُؤمِنِ. لعمری در دل چو او را یابی زود دل را مسجود خود ساز و سرپیش او فرود آر و از کس باک مدار نه بینی که ملائکهُ معصوم چون سرّ خَلَقَ اللّهُ ادَمَ عَلی صُورَتِهِ در آدم بدیدند بی اختیار در روی افتادند فَفَعُوالَهُ ساجِدینَ.

خود راز برای خویش غمناک مدار
بردار نظر ز خاک و بر خاک مدار
چون قبلۀ تو جمال معشوقۀ تست
رو سجده کن وز هیچکس باک مدار
فصل ۴: اگر این معنی در بتکده روی نماید روی به بت باید آورد و زنّار گاه‌گاه بر میانِ وقت باید بست و از غم برست و به یقین باید دانست که عاشقِ گرانمایهٔ سبک‌رو را هر چیز که جز معشوقست حجاب راه معشوقست:فصل ۶: قبلۀ ملائکه عرش بود تا آدم محرم آن دم نبود، چون سر وَنَفَخْتُ فیهِ مِنْ روُحی ظاهر شد ملک از عالم خود بدو ناظر شد و در تحیر افتاد یعنی عرش از عالم بی نشان نشانی داشت ثَمَّ اسْتَوی عَلَی العَرْشِ.. چون تابش نور خَلَقَ اللّهُ آدَمَ عَلی صوُرَتِهِ پدید آمد روی بدو آورد و سر پیش او بر زمین نهاد زیرا که درین وجود هم نشانی دید از عالم بی نشانی، اما آن نشان از عالم بیان بود و این نشان از عالم عیان و بیان در مقام عیان مضمحل شود بل ندر شود. آن یکی که در آن دم سِرّآن دم ندید روی بعرش نماند داغ فراق وَاِنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتی... بر جبین وقتش نهادند اگر درین وقت هزار هزار بار سر بر خاک پاک او نهند قبول نکند زیرا که آن دم که آن دم بدو پیوست بکاری دیگر بود بواسطۀ علم بر سر این سر نتوانست شد دلیل بر صحت این سخن آنست که ملائکه را بعد از آن فرمان نبود به سجده کردن آدم و اگر بودی قبلۀ ایشان آدم بودی وَذلِکَ سِرٌ عَجیبٌ.

اطلاعات

قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عشق چو از عاشق هر چیز که جز معشوق بود محو کرد او را فرمود که اکنون روی بدل بیجهت خود آر و مرا هزار قبله پندار زیرا که چون فراش لاساحت دل از غبار اغیار پاک کند سلطان الا در وی بی کیفیتی نزول کند.
هوش مصنوعی: عشق وقتی که دل عاشق را از هر چیز غیر از محبوب خالی می‌کند، به او می‌گوید که حالا بی‌دلیل روی به خود بیاور و مرا هزار بار قبله‌گیره‌ فرض کن. زیرا زمانی که دل را از آلودگی‌های دیگران پاک کند، ذات الهی با بی‌کیفیت و به طور ویژه در آن دل حضور پیدا می‌کند.
اَتانی هَواها قَبْلَ اَنْ اَعْرِفَ الْهَوی
فَصادَفَ قَلْبی خالیا فَتَمکَّنا
هوش مصنوعی: نسیم عشق پیش از آنکه به عشق آشنا شوم، به سراغم آمد و قلبی که خالی بود را پیدا کرد و در آن جا گرفت.
و این سرّآن معنی است که گفته‌اند که عاشق چون در خود نگرد معشوق را بیند و چون در معشوق نگرد خود را بیند اَلمؤمِنُ مِراةُ المُؤمِنِ. لعمری در دل چو او را یابی زود دل را مسجود خود ساز و سرپیش او فرود آر و از کس باک مدار نه بینی که ملائکهُ معصوم چون سرّ خَلَقَ اللّهُ ادَمَ عَلی صُورَتِهِ در آدم بدیدند بی اختیار در روی افتادند فَفَعُوالَهُ ساجِدینَ.
هوش مصنوعی: عاشق وقتی به درون خود نگاه می‌کند، معشوق را می‌بیند و زمانی که به معشوق نگاه می‌کند، خود را مشاهده می‌کند. در حقیقت، مؤمن آئینه مؤمن است. هرگاه که معشوقی را در دل یافتی، قلبت را به او سجده کن و خودت را در برابر او humble (خاضع) کن و از هیچ کس نترس. بدان که فرشتگان معصوم هم وقتی به سرّ خلقت آدم و شباهتش با خداوند توجه کردند، به طور ناخواسته به سجده افتادند و در برابر او خاضع شدند.
خود راز برای خویش غمناک مدار
بردار نظر ز خاک و بر خاک مدار
هوش مصنوعی: خودت را غمگین نکن و رازهای درونت را برای خود نگه‌دار، به جای آنکه به زمین و مشکلات آن توجه کنی، نگاهت را به آسمان و چیزهای بالاتر معطوف کن.
چون قبلۀ تو جمال معشوقۀ تست
رو سجده کن وز هیچکس باک مدار
هوش مصنوعی: زمانی که محبوب تو در زیبایی‌اش به مثل قبله می‌ماند، باید فقط به او سجده کنی و از هیچ کس نگرانی نداشته باشی.