عین‌القضات همدانیفصل ۲۸
عقل کدخدای سرای دنیا و آخرتست و روی دل در عشق بدین هر دو آوردن از معشوقی که این هر دو بنده دران راه اویند حجاب بود و آنچه آن گرم رو بگوشه چشم بهر دو باز ندید که ما زاغَ الْبَصَر وَ مَاطَغی.. سر این معنی است در ما زاغَ الْبَصَرُ تذرو رنگین عقل را شکارگاه باز عشق کردنست. و اللّه که در استغراق بعشق در دنیا و آخرت بچشم قبول دیدن بت پرستیدن است:
آنانکه ز جام عشق مستند هنوز
در تحت تصرف الستند هنوز
از دنیی و آخرت اگر آگاهند
در مذهب عشق بت پرستند هنوز
فصل ۲۷: عشق را رهبر عقل است اما بنسبتی دیگر، هرچه او اثبات میکند این برمیدارد تا بحدی برسد که عقل نتواند که هیچ چیز اثبات کند چون عقل از اثبات باز ایستاد عشق خود را بدو نماید و گوید در من نگر و بی هیچ راهبر راه ببین عقل از هیبت این سخن روی بعالم نفی آرد و بادلّه و براهین خود نفی اغیار کردن گیرد عشق درآید و گوید وَیْحَکَ از محالی گریختی و در محالی آویختی در نفی اثباتست و کار درو بی ثباتست نمی‌دانی که نَفْیُ الْعَیْبِ عَمَّنْ لاعَیْبَ لَهُ عَیْبٌ عقل بیچاره را جای گریز در میان لاوالا بود عشق بقهرش از میان نفی و اثبات بیرون کند و می‌گوید اقتدا بدان رونده که گفته است.فصل ۲۹: چنانکه عاشق را ذکر دنیا و آخرت فرو می‌باید گذاشت نظر سر هم از ازل و ابد بر می‌باید داشت زیرا که ازل عبارت از اول زمانست و ابد اشارت بآخر زمانست و همت عاشق ماوراء زمانست. ای برادر آن بهتر که عاشق روی دل بحقیقت وجود خود آرد و بیقین داند که حقیقت وجود او زمانی و مکانی نیست و پیوسته با خود می‌گوید:
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عقل کدخدای سرای دنیا و آخرتست و روی دل در عشق بدین هر دو آوردن از معشوقی که این هر دو بنده دران راه اویند حجاب بود و آنچه آن گرم رو بگوشه چشم بهر دو باز ندید که ما زاغَ الْبَصَر وَ مَاطَغی.. سر این معنی است در ما زاغَ الْبَصَرُ تذرو رنگین عقل را شکارگاه باز عشق کردنست. و اللّه که در استغراق بعشق در دنیا و آخرت بچشم قبول دیدن بت پرستیدن است:
هوش مصنوعی: عقل به‌عنوان سرپرست و قاضی دنیا و آخرت شناخته می‌شود و قلب انسان باید در عشق به معشوقی که دو دنیای مادی و معنوی را در بر می‌گیرد، متمرکز شود. در این مسیر، موانعی وجود دارد که فرد را از دیدن حقیقت بازمی‌دارد، و این عدم توانایی در دیدن حقیقت، در واقع تمایل به مشاهده رنگ و جلوه‌های ظاهری است. عشق واقعی و عمیق است که انسان را از این موانع عبور می‌دهد و به عمق معانی می‌برد. در حالی که غرق در عشق به دنیا و آخرت می‌شویم، از نظر معنوی به نوعی پرستش و عبادت مشغول می‌گردیم.
آنانکه ز جام عشق مستند هنوز
در تحت تصرف الستند هنوز
هوش مصنوعی: افرادی که از عشق سرشارند و هنوز تحت تأثیر آن احساسات هستند، همچنان در تسلط و چیرگی یادها و خاطرات گذشته قرار دارند.
از دنیی و آخرت اگر آگاهند
در مذهب عشق بت پرستند هنوز
هوش مصنوعی: اگر از حقیقت دنیا و آخرت باخبر باشند، هنوز هم در عشق به معشوق به گونه‌ای پرستش می‌کنند.