گنجور

شمارهٔ ۷ - زندگی و مرگ من

گرسنه چون شیرم و برهنه چو شمشیر
برهنه‌ای شیر گیر و گرسنه‌ای شیر
برهنه‌ام دستگیری‌ام نکند کس!
دست نگیرد کسی به برهنه شمشیر
من دم شیرم، به بازی‌ام نگرفتند
کس نه به بازی، گرفته است دم شیر
گرسنه از درد، دلش همچو تهی طبل
شهر خبر سازد، ار نماید تقدیر
طبل تهی را بلند آید آواز
گرسنه را ناله، بیش باشد تأثیر
عزت نفسم نگر که هست خوراکم
خون دل و اشک چشم و چشم دلم سیر!
مرده‌شو این مرده‌دوست مردم ببرد
گشته فقط حُبّ مرده، درشان تخمیر!
بی سر و وضعم چو اغلبی ز حکیمان
گرسنه ماندم چو اکثری ز مشاهیر!

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گرسنه چون شیرم و برهنه چو شمشیر
برهنه‌ای شیر گیر و گرسنه‌ای شیر
هوش مصنوعی: من مانند شیر، گرسنه و بی‌پناه هستم، عریان و آماده برای شکار. در حقیقت، من همانند شیر، در جستجوی طعمه‌ای هستم که به آن نیاز دارم.
برهنه‌ام دستگیری‌ام نکند کس!
دست نگیرد کسی به برهنه شمشیر
هوش مصنوعی: من در شرایطی vulnerable و بی‌پناه هستم و هیچ‌کس به من کمک نمی‌کند. هیچ‌کس هم حاضر نیست در این وضعیت دشوار به من یاری رساند و از من حمایت کند.
من دم شیرم، به بازی‌ام نگرفتند
کس نه به بازی، گرفته است دم شیر
هوش مصنوعی: من مانند دمی هستم که از شیر بیرون آمده، اما هیچ‌کس به من توجه نکرد و بازی‌ام نگرفت. در واقع، این دم شیر است که بازی کرده و همه را تحت تأثیر قرار داده است.
گرسنه از درد، دلش همچو تهی طبل
شهر خبر سازد، ار نماید تقدیر
هوش مصنوعی: کسیکه از درد گرسنه و رنجیده است، دلش چنان خالی و بی‌محتواست که اگر تقدیر بخواهد، می‌تواند خبرهای مهم و هشداردهنده‌ای را برای شهر به ارمغان بیاورد.
طبل تهی را بلند آید آواز
گرسنه را ناله، بیش باشد تأثیر
هوش مصنوعی: صدای طبل خالی بلندتر از صداهای دیگر شنیده می‌شود، همان‌طور که ناله گرسنه نیز تأثیر بیشتری دارد.
عزت نفسم نگر که هست خوراکم
خون دل و اشک چشم و چشم دلم سیر!
هوش مصنوعی: این بیت به احساس عمیق درد و رنج اشاره دارد. بیانگر آن است که افتخار و عزت نفس گوینده به قدری مهم است که حتی تحمل درد و ناراحتی مانند خون دل و اشک چشم را نیز به جان می‌خرد. در واقع، برای او این احساسات به نوعی تغذیه روحی تبدیل شده و با وجود این رنج‌ها، هنوز هم دلش سیر نمی‌شود.
مرده‌شو این مرده‌دوست مردم ببرد
گشته فقط حُبّ مرده، درشان تخمیر!
هوش مصنوعی: مردم به عشق مرده‌ها علاقه‌مندند و این عشق باعث می‌شود که آن‌ها به یاد مرده‌ها بیفتند و زندگی خود را تحت تأثیر قرار دهند.
بی سر و وضعم چو اغلبی ز حکیمان
گرسنه ماندم چو اکثری ز مشاهیر!
هوش مصنوعی: من در وضعیتی آشفته و بی‌سر و سامان هستم، شبیه کسانی که همیشه در جستجوی دانش و حکمت هستند. مانند بسیاری از افراد مشهور، از علم و دانایی بی‌بهره مانده‌ام.