میرزاده عشقیشمارهٔ ۱۷ - عشوه سازی
بتا، نظام، دگر ناز و عشوه سازی نیست
که این معامله سربازی است، بازی نیست!
مکن مداخله در این کار مملکت ای شیخ
که این مباحثه غسل بی نمازی نیست
کلاه خویش نما قاضی: این همه قاضی:
چه لازم است، که اندر خزانه غازی نیست!
فریب مهر مخور، ای عروس! کاین داماد:
به جز پی به کف آوردن جهازی نیست؟
اگر به فکر خرابی خانه شد مهمان
وظیفه تو دگر، میهمان نوازی نیست!
خود این فضاحت اعمال روز عاشورا
قسم به ذات خدا جزء دین تازی نیست؟!
تو نعش دشمن دین آر، مردی ار، ورنه
تو خویش نعشی، حاجت به نعش سازی نیست!!
زیاد از آنچه ببایست، گفتم و دائم
که جز ضرر، ثمری زین زبان درازی نیست
سرم ز سر زبانم، فراز دار رود
خوشم که بهتر از این، هیچ سرفرازی نیست
تو چون سیاست، بازیچه، کار دل «عشقی »:
مگیر، ز آنکه دگر عشق، بچه بازی نیست!
شمارهٔ ۱۶ - ملت مغلوب: شب به سرم نوبه تاخت، روز تب آمدشمارهٔ ۱۸ - شب وصال: امشب آماده یار و بزم و شرابست
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بتا، نظام، دگر ناز و عشوه سازی نیست
که این معامله سربازی است، بازی نیست!
هوش مصنوعی: ای معشوق زیبا، دیگر ناز و طعنه‌زدن تو کار ما نیست؛ اینجا صحبت از نظام و فرمانبری است، نه هنگامه‌ای برای بازی و شوخی.
مکن مداخله در این کار مملکت ای شیخ
که این مباحثه غسل بی نمازی نیست
هوش مصنوعی: ای شیخ، در این مسئله مهم مملکت دخالت نکن، چرا که این بحث و گفتگو ساده و بی‌اهمیت نیست و به نوعی شایسته‌تری از توجه و دقت نیاز دارد.
کلاه خویش نما قاضی: این همه قاضی:
چه لازم است، که اندر خزانه غازی نیست!
هوش مصنوعی: به خودت نگاه کن قاضی، این همه قاضی در دنیا وجود دارند، چه نیازی به طلا و ثروت است وقتی که در دل تو انصاف و صداقت وجود ندارد؟
فریب مهر مخور، ای عروس! کاین داماد:
به جز پی به کف آوردن جهازی نیست؟
هوش مصنوعی: عزیز من، فریب محبت‌ها و ناز و کرشمه‌های او را نخور! زیرا این داماد تنها به دنبال توانگری و جلب توجه است و نه چیز دیگری.
اگر به فکر خرابی خانه شد مهمان
وظیفه تو دگر، میهمان نوازی نیست!
هوش مصنوعی: اگر مهمان قصد خراب کردن خانه را داشته باشد، دیگر وظیفه تو پذیرایی از او نیست.
خود این فضاحت اعمال روز عاشورا
قسم به ذات خدا جزء دین تازی نیست؟!
هوش مصنوعی: این کار ناپسند و ناگواری که در روز عاشورا انجام شد، آیا به خدایی که بر آن قسم یاد می‌شود، هیچ ارتباطی به دین اسلام ندارد؟
تو نعش دشمن دین آر، مردی ار، ورنه
تو خویش نعشی، حاجت به نعش سازی نیست!!
هوش مصنوعی: اگر تو به دنبال نابود کردن دشمنان دین هستی، باید مردانه عمل کنی. در غیر این صورت، خودت هم مثل یک مرده هستی و نیازی به بهانه‌جویی برای از بین بردن دیگران نداری!
زیاد از آنچه ببایست، گفتم و دائم
که جز ضرر، ثمری زین زبان درازی نیست
هوش مصنوعی: زیاد از حدی که باید، سخن گفتم و همواره می‌گویم که این زبان دراز جز ضرری ندارد و فایده‌ای از آن حاصل نمی‌شود.
سرم ز سر زبانم، فراز دار رود
خوشم که بهتر از این، هیچ سرفرازی نیست
هوش مصنوعی: من از سر زبانم دورم، اما بر روی این رود زیبا خوشحالم، چرا که هیچ چیز به اندازه این سر بلندی و افتخار وجود ندارد.
تو چون سیاست، بازیچه، کار دل «عشقی »:
مگیر، ز آنکه دگر عشق، بچه بازی نیست!
هوش مصنوعی: تو مثل یک سیاستمدار هستی که احساسات و دل افرادی را از بین می‌بری. پس مواظب باش و از این کار دست بردار، چرا که عشق دیگر مانند گذشته ساده و بی‌ضرر نیست و به بازیچه تبدیل شده است.