گنجور

بخش ۹ - در نصیحت ملوک

گفت استاد عالم عاقل:
از دو حال است آدمی کامل
اولین اکتساب علم خدا
که حیات است نفس ناطقه را
زنده کردن روان خود به علوم
به زدودن ز روح زنک ظلوم
از مناهی دین حذر کردن
میوهٔ شاخ «واتقوا» خوردن
دوم از ملک ناشدن غافل
هم نشینان صالح و عاقل
کامران بودن از طریق عدول
لطف و قهری بجای هر معمول
خاطر اهل دل طلب کردن
دور بودن ز مردم آزردن
رتبت اهل حق به جان جستن
آشکارا و از نهان جستن
این صفت‌ها، که سیرت سلف است
صاحبان خلیفه را خلف است
اندر ایام او به حمدالله
خواجه دارد همه به دولت شاه
آن مشارالیه اهل هنر
آن سرشته ز نور پا تا سر
علم علم با نهایت عقل
رایت اوست در ولایت عقل
علم علم بی‌نهایت ملک
آب و آتش که دیده در یک سلک؟
چشم بد دور آز آن جمال و کمال
دایمش پایدار باد اقبال

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفت استاد عالم عاقل:
از دو حال است آدمی کامل
هوش مصنوعی: استاد دانا گفت که انسان کامل می‌تواند در دو حالت قرار بگیرد.
اولین اکتساب علم خدا
که حیات است نفس ناطقه را
هوش مصنوعی: اولین درک و دریافت از علم الهی، حیات است که در وجود انسان به شکل نفس ناطقه تجلی پیدا می‌کند.
زنده کردن روان خود به علوم
به زدودن ز روح زنک ظلوم
هوش مصنوعی: این عبارت به مفهوم اهمیت علم و دانش در پرورش روح و زنده نگه‌داشتن آن اشاره دارد. همچنین، به تلاش برای رهایی از ویژگی‌های منفی و ظلماتی که ممکن است بر روح حاکم شود، تأکید می‌کند. در واقع، یادگیری و کسب دانش می‌تواند به پاک‌سازی و تقویت روح کمک کند.
از مناهی دین حذر کردن
میوهٔ شاخ «واتقوا» خوردن
هوش مصنوعی: از گناهانی که در دین منع شده است دوری کن تا به میوه‌های شیرین و خوش‌طعم دست یابی.
دوم از ملک ناشدن غافل
هم نشینان صالح و عاقل
هوش مصنوعی: از جامعه‌ای که افراد آن نیکو و باهوش هستند غافل نشوید، حتی اگر در بهشت هم نباشید.
کامران بودن از طریق عدول
لطف و قهری بجای هر معمول
هوش مصنوعی: برای رسیدن به موفقیت باید به دنبال راه‌هایی غیرمعمول و متفاوت بود که شاید در ابتدا به نظر غیرمنصفانه یا سخت بیایند.
خاطر اهل دل طلب کردن
دور بودن ز مردم آزردن
هوش مصنوعی: به یاد آوردن افرادی که دل‌های حساس دارند، به این معنی است که باید از دوری و جدایی از جمعیت پرهیز کرد و به عنوان یک فرد با احساس، باعث ناراحتی دیگران نشد.
رتبت اهل حق به جان جستن
آشکارا و از نهان جستن
هوش مصنوعی: مقام و جایگاه افرادی که پیرو حق هستند، به طور واضح و آشکار مشخص می‌شود و از طریق پنهان‌کاری و عدم ابراز خود، به خوبی شناخته نمی‌شود.
این صفت‌ها، که سیرت سلف است
صاحبان خلیفه را خلف است
هوش مصنوعی: این ویژگی‌ها، که نشانه‌های رفتار و شخصیت پدران و اجداد است، برای جانشینان و successors نیز وجود دارد.
اندر ایام او به حمدالله
خواجه دارد همه به دولت شاه
هوش مصنوعی: در روزگاران او، به لطف خداوند، همه از برکت و نعمت‌های شاه برخوردارند.
آن مشارالیه اهل هنر
آن سرشته ز نور پا تا سر
هوش مصنوعی: آن شخص هنرمند، از سر تا پا پر از نور و روشنایی است.
علم علم با نهایت عقل
رایت اوست در ولایت عقل
هوش مصنوعی: دانش با عقل کامل، نشانه و نماد رهبری عقل در مسیر رهبری و هدایت است.
علم علم بی‌نهایت ملک
آب و آتش که دیده در یک سلک؟
هوش مصنوعی: آیا دانشی که بی‌پایان است، می‌تواند ملک و قدرت آب و آتش را در یک قالب جمع کند؟
چشم بد دور آز آن جمال و کمال
دایمش پایدار باد اقبال
هوش مصنوعی: چشم‌بد از آن زیبایی و کمال دور باشد و امیدوارم که Fortuna (ایزد بخت و اقبال) همیشه به خوبی به آن ببیند.