گنجور

لمعۀ بیست و چهارم

طلب و جستجوی عاشق نمونۀ طلب معشوق است، خود هر صفت که عاشق بدان صفت متصف شود، چون حیا و شوق و فرح و ضحک، بل هر صفتی که محب بر آن مجبول است، باصالت صفت محبوب تواندبود، در پیش محب امانت است، او را در آن هیچ شرکتی نیست،‌ چه مشارکت در صفات دلیل کند بر مباینت در ذات، و در چشم شهود در همه وجود بحقیقت جز یک ذات موجود نتواند بود.

بیت

اشیا اگر صداست و گر صد هزار بیش
جمله یکی است،‌چون بحقیقت نظر کنی

پس صفات جمله محبوب را باشد، محب را از خود هیچ صفت وجودی نتواند بود، عدم را صفت وجودی چگونه بود؟ اما اگر محبوب از راه کرم در خانۀ محب قدم نهد و خانه را بجمال خود منور گرداند و صاحب خانه را بکسوت صورت خود مشرف کند، خود رادر لباس محب بر خود جلوه دهد، محب را در خود بغلط نباید افتاد که: همه هیچ‌اند هیچ، اوست که اوست.

شیخ الاسلام گفت‌:حق تعالی خواست که صنع خود را ظاهر کند، عالم آفرید، خواست که خود را ظاهر کند، آدم آفرید.

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طلب و جستجوی عاشق نمونۀ طلب معشوق است، خود هر صفت که عاشق بدان صفت متصف شود، چون حیا و شوق و فرح و ضحک، بل هر صفتی که محب بر آن مجبول است، باصالت صفت محبوب تواندبود، در پیش محب امانت است، او را در آن هیچ شرکتی نیست،‌ چه مشارکت در صفات دلیل کند بر مباینت در ذات، و در چشم شهود در همه وجود بحقیقت جز یک ذات موجود نتواند بود.
هوش مصنوعی: تمایل و جستجوی عاشق به دنبال معشوق، نمادی از محبت است. هر ویژگی‌ای که عاشق داشته باشد، مانند حیا، شوق، شادی و خنده، می‌تواند نشان‌دهنده ویژگی‌های معشوق باشد. این صفات در حقیقت به نحوی امانت در دست عاشق قرار دارد و او در این خصوص هیچ شریک دیگری ندارد. زیرا مشارکت در صفات می‌تواند نشان‌دهنده تفاوت در ذات باشد و در واقع، در عالم وجود، تنها یک ذات حقیقی وجود دارد.
اشیا اگر صداست و گر صد هزار بیش
جمله یکی است،‌چون بحقیقت نظر کنی
هوش مصنوعی: اگرچه اشیا ممکن است صداهایی داشته باشند و تعدادشان هم بسیار زیاد باشد، اما در اصل همه آن‌ها یکی هستند، وقتی که به حقیقت نگاه کنی.
پس صفات جمله محبوب را باشد، محب را از خود هیچ صفت وجودی نتواند بود، عدم را صفت وجودی چگونه بود؟ اما اگر محبوب از راه کرم در خانۀ محب قدم نهد و خانه را بجمال خود منور گرداند و صاحب خانه را بکسوت صورت خود مشرف کند، خود رادر لباس محب بر خود جلوه دهد، محب را در خود بغلط نباید افتاد که: همه هیچ‌اند هیچ، اوست که اوست.
هوش مصنوعی: در این متن به این موضوع اشاره می‌شود که محبوب دارای صفات خاصی است و محب (دوستدار) نمی‌تواند از خود هیچ صفت وجودی داشته باشد. با توجه به این، عدم به عنوان یک صفت وجودی نمی‌تواند مطرح شود. اما اگر محبوب با لطف و محبت خود به خانه محب بیاید و آنجا را با زیبایی‌های خود روشن کند و صاحب خانه را به جمال خود مزین سازد، باید توجه داشت که محب نباید به اشتباه بیفتد و تصور کند که همه چیز در نهایت بی‌معناست؛ زیرا در حقیقت، محبوب خود را در صورت محب جلوه‌گر می‌کند و اصل در اینجا خود محبوب است.
شیخ الاسلام گفت‌:حق تعالی خواست که صنع خود را ظاهر کند، عالم آفرید، خواست که خود را ظاهر کند، آدم آفرید.
هوش مصنوعی: شیخ الاسلام بیان کرد که خداوند می‌خواست آفرینش خود را نشان دهد، به همین دلیل جهان را خلق کرد و سپس برای نمایان کردن خود، آدم را آفرید.