گنجور

لمعۀ هشتم

محبوب یادرآینۀ صورت روی نماید، یا در آینۀ معنی، یا ورای صورت و معنی. اگر جمال بر نظر محب در کسوت صورت جلوه دهد، محب از شهود لذت تواند یافت و از ملاحظه قوت تواند گرفت. اینجا سر: رأیت ربی فی احسن صورة با او گوید: فاینما تولوا فثم وجه الله، چه معنی دارد؟ و معنی: الله نور السموات والارض باوی در میان نهد که عاشق چرا گوید:

یاری دارم که جسم و جان صورت اوست
چه جسم و چه جان؟ جمله جهان صورت اوست
هر صورت خوب و معنی پاکیزه
کاندر نظر من آید آن صورت اوست

اگر جلال او از درون پردۀ معنی در عالم ارواح تاختن آرد، محب را از خود چنان بستاند که از اونه رسم ماند و نه اسم، اینجا محب نه لذت شهود یابد و نه ذوق وجود. اینجا فنای:‌من لم یکن و بقای: من لم یزل، باوی روی نماید که:

شعر
بیت
ظهرت لمن ابقیت بعد فنائه
فکان بلاکون لانک کنته

چگونه باشد؛‌و اگر محبوب حجاب صورت و معنی از پیش جمال و جلال برافکند، سطوت ذات اینجا با محب همه این گوید:

در شهر بگوی یا تو باشی یا من
کاشفته بود کار ولایت بدو تن

محب رخت بر بندد که: اذا جاء نهرالله بطل نهر عیسی.

پشه پیش سلیمان از باد بفریاد آمد، فرمود که: خصم خود را حاضر کند، گفت: اگر مرا طاقت مقاومت او بودی بفریاد نیامدمی.

در کدام آینه درآید او؟
خلق را روی کی نماید او؟

اطلاعات

وزن: مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: کتابخانهٔ تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

محبوب یادرآینۀ صورت روی نماید، یا در آینۀ معنی، یا ورای صورت و معنی. اگر جمال بر نظر محب در کسوت صورت جلوه دهد، محب از شهود لذت تواند یافت و از ملاحظه قوت تواند گرفت. اینجا سر: رأیت ربی فی احسن صورة با او گوید: فاینما تولوا فثم وجه الله، چه معنی دارد؟ و معنی: الله نور السموات والارض باوی در میان نهد که عاشق چرا گوید:
هوش مصنوعی: محبوب ممکن است در چهره خود رونمایی کند، یا در معنای عمیق‌تر، یا حتی فراتر از ظاهر و معنا. اگر زیبایی در نگاه عاشق به صورت ظاهر نمایان شود، او می‌تواند از این مشاهده لذت ببرد و نیرویی بگیرد. در اینجا نکته‌ای مطرح می‌شود که چگونه عاشق می‌بیند که خداوند در زیباترین شکل نمایان شده است و این‌که هر کجا که رو به آن سمت برود، وجه خداوند نیز آنجاست. همچنین بیان می‌شود که خداوند نور آسمان‌ها و زمین است و عاشق به این دلیل چنین می‌گوید.
یاری دارم که جسم و جان صورت اوست
چه جسم و چه جان؟ جمله جهان صورت اوست
هوش مصنوعی: یار من کسی است که وجودش هم جسم است و هم جان. حالا چه تفاوتی دارد بین جسم و جان؟ تمام جهان تنها تجلی و نمای اوست.
هر صورت خوب و معنی پاکیزه
کاندر نظر من آید آن صورت اوست
هوش مصنوعی: هر چهره زیبا و هر معنای خوبی که در نظر من جلوه‌گر می‌شود، به نوعی نشان‌دهنده اوست.
اگر جلال او از درون پردۀ معنی در عالم ارواح تاختن آرد، محب را از خود چنان بستاند که از اونه رسم ماند و نه اسم، اینجا محب نه لذت شهود یابد و نه ذوق وجود. اینجا فنای:‌من لم یکن و بقای: من لم یزل، باوی روی نماید که:
هوش مصنوعی: اگر جلال خداوند در عالم ارواح به قدری عمیق باشد که عاشق را کاملاً از خود بگیرد، به‌طوری که نه اثری از او باقی بماند و نه نامی، در این حالت عاشق نه طعم شناخت الهی را خواهد چشید و نه حس وجود را. در این مقام، نابودی مخلوق و بقای خداوند به او روی خواهد آورد.
ظهرت لمن ابقیت بعد فنائه
فکان بلاکون لانک کنته
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که تو برای کسانی که بعد از نابودیشان باقی مانده‌اند، ظهور کردی، پس غیر از تو کسی وجود نداشت چون تو همیشه در دل آن‌ها بوده‌ای.
چگونه باشد؛‌و اگر محبوب حجاب صورت و معنی از پیش جمال و جلال برافکند، سطوت ذات اینجا با محب همه این گوید:
هوش مصنوعی: چگونه ممکن است؛ اگر محبوب، پرده چهره و معنا را از جلوه و زیبایی خود کنار بزند، در این صورت عظمت ذات، تمام این مسائل را به محب می‌گوید.
در شهر بگوی یا تو باشی یا من
کاشفته بود کار ولایت بدو تن
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به ارتباط و حضور دو نفر در یک مکان اشاره می‌کند و بیان می‌کند که در این شهر یا باید یکی از آن دو باشد یا دیگری. این مسأله نشان دهنده اهمیت هر یک از آن دو در فضای اجتماعی یا سیاسی است و به نوعی به تأثیری که هر کدام بر دیگران دارند اشاره می‌کند.
محب رخت بر بندد که: اذا جاء نهرالله بطل نهر عیسی.
هوش مصنوعی: محبت به دوش می گیرد که وقتی اراده خداوند وارد شود، به قدرت دیگر هیچ چیز اعتباری نخواهد بود.
پشه پیش سلیمان از باد بفریاد آمد، فرمود که: خصم خود را حاضر کند، گفت: اگر مرا طاقت مقاومت او بودی بفریاد نیامدمی.
هوش مصنوعی: پشه ای نزد سلیمان رفت و از تندی باد شکایت کرد و خواست که سلیمان دشمن او را فراخواند. پشه گفت: اگر من قدرت مقابله با او را داشتم، هرگز به تو شکایت نمی کردم.
در کدام آینه درآید او؟
خلق را روی کی نماید او؟
هوش مصنوعی: او در کدام آینه ظاهر می‌شود؟ و رویش را به کدام مردم نشان می‌دهد؟