اطلاعات
وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دیدی چو من خرابی افتاده در خرابات
فارغ شده ز مسجد وز لذت مباحات
هوش مصنوعی: آیا دیدی که مثل من کسی در میخانه خراب شده است، بی‌خبر از مسجد و لذت‌های مجاز؟
از خانقاه رفته، در میکده نشسته
صد سجده کرده هر دم در پیش عزی و لات
هوش مصنوعی: این فرد از خانقاه (محل عبادت) خارج شده و اکنون در میکده (محل نوشیدنی) نشسته است. او هر لحظه در برابر بت‌های عزی و لات، سجده می‌کند.
در باخته دل و دین، مفلس بمانده مسکین
افتاده خوار و غمگین در گوشهٔ خرابات
هوش مصنوعی: دل و دین خود را از دست داده، شخصی بی‌چیز و ناتوان در گوشه‌ای افتاده و دچار ذلت و اندوه شده است.
نی همدمی که با او یک دم دمی برآرد
نی محرمی که یابد با وی دمی مراعات
هوش مصنوعی: هیچ همراهی نیست که در کنار او لحظه‌ای به آرامش برسم، و هیچ کسی نیست که به من نزدیک شود و لحظه‌ای مرا درک کند.
نی هیچ گبری او را دستی گرفت روزی
نی کرده پایمردی با او دمی مدارات
هوش مصنوعی: روزی هیچ کافر یا خارجی او را به دست گرفت و از آن پس، او دیگر لحظه‌ای صبر نکرد و با او مدارا نکرد.
دردش ندید درمان، زخمش نجست مرهم
در ساخته به ناکام با درد بی‌مداوات
هوش مصنوعی: درد او را کسی ندیده و درمانی برایش وجود ندارد. زخم‌هایش را کسی برطرف نکرده و او با غم و درد بی‌پایانش تنها مانده است.
خوش بود روزگاری بر بوی وصل یاری
هم خوشدلیش رفته، هم روزگار، هیهات!
هوش مصنوعی: مدت زمانی خوشی وجود داشت که بوی ارتباط با محبوب شیرین بود. اکنون هم خوشی او رفته و هم زمانه، افسوس!
با این همه، عراقی، امیدوار می‌باش
باشد که به شود حال، گردنده است حالات
هوش مصنوعی: با وجود تمام این شرایط، عراقی همچنان امیدوار است که اوضاع بهبود یابد و حالت‌ها تغییر کند.
حاشیه ها
1391/01/10 11:04
کورش صفایی
حالات سالک بر یک منوال نیست و همواره در تغییر است مصداق فرمایش حضرت محمد ( ص) که هرکس دو روزش مثل هم باشد زیانکار است
فارغ شده ز مسجد وز لذت مباحات/شاید مناجات درست تر باشد
1395/01/19 07:04
میر ذبیح الله تاتار
بیشتر غزلیات عراقی تصوفی است ودر اشعارش غالبا اهل ریا تظاهر پیشگان را کوبیده است
مباح یک فعل جایز است
اما در مقابل خرابات نقیضش مناجات می خواند
مناجات لذت دارد نه مباجات
کلمه آخر (قافیه) در بیت اول در کتاب کلیات عراقی به تصحیح استاد سعید نفیسی، چاپ سوم، صفحه صد و چهل و پنج، «مباهات» درج شده است.
1399/12/06 10:03
علی عسکری_حامی سرخ
درود بر شما
بجای مباحات، مناجات صحیح می باشد و در یک نسخه معتبر، واژه مناجات بکار رفته است.از طرفی مسجد، جای مناجات است و هنگامیکه فرد فارغ ز مسجد می شود، در واقع عملی که در مسجد انجام میداده رو ترک می کند.با سپاس
1401/09/20 17:12
مریم کوشکی
لغت مباهات درست است نه مباحات. مباهات در معنی غرور و خودبینی ذکر شده است.
1403/06/20 07:09
Farhad Abbasi
عرض سلام خدمت دوستان و سپاسگزارم از عوامل گنجور برای این گنجینه.
حقیقت اینکه فکر کنم در بیت دوم مصرع دوم اگر جای لات و عزی عوض بشه خوانش بهتری دارد.
صد سجده کرده هر دم ، در پیش لات و عزی
سپاس
1403/06/20 08:09
رضا از کرمان
جناب عباسی سلام
در این صورت قافیه بیت اشتباه میشه یا بگفته‌ای قافیه رو میبازی عزیز
1403/06/20 12:09
رضا از کرمان
سلام
این بیت مرا یاد ذکر شریف امن یجیب انداخت کیست (جز خداوند) آنکه دعای مضطرّ را به اجابت رساند ورنج وغم را برطرف سازد؟
عراقی