گنجور
عراقیعراقی

غزل شمارهٔ ۲۸۸

بود آیا که خرامان ز درم بازآیی؟
گره از کار فروبستهٔ ما بگشایی؟
نظری کن، که به جان آمدم از دلتنگی
گذری کن: که خیالی شدم از تنهایی
گفته بودی که: بیایم، چو به جان آیی تو
من به جان آمدم، اینک تو چرا می‌نایی؟
بس که سودای سر زلف تو پختم به خیال
عاقبت چون سر زلف تو شدم سودایی
همه عالم به تو می‌بینم و این نیست عجب
به که بینم؟ که تویی چشم مرا بینایی
پیش ازین گر دگری در دل من می‌گنجید
جز تو را نیست کنون در دل من گنجایی
جز تو اندر نظرم هیچ کسی می‌ناید
وین عجب تر که تو خود روی به کس ننمایی
گفتی: «از لب بدهم کام عراقی روزی»
وقت آن است که آن وعده وفا فرمایی
غزل شمارهٔ ۲۸۷: ای ربوده دلم به رعناییغزل شمارهٔ ۲۸۹: بیا، که بی‌تو به جان آمدم ز تنهایی

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بود آیا که خرامان ز درم بازآیی؟
گره از کار فروبستهٔ ما بگشایی؟
هوش مصنوعی: آیا ممکن است که با لطف و زیبایی‌ات دوباره به در من برگردی و مشکلات و گره‌های زندگی ما را حل کنی؟
نظری کن، که به جان آمدم از دلتنگی
گذری کن: که خیالی شدم از تنهایی
هوش مصنوعی: نگاهی به من بینداز، زیرا دلتنگی مرا به شدت آزار می‌دهد. لحظه‌ای گذر کن، چرا که از تنهایی به دور از واقعیت تبدیل شده‌ام.
گفته بودی که: بیایم، چو به جان آیی تو
من به جان آمدم، اینک تو چرا می‌نایی؟
هوش مصنوعی: تو گفته بودی که وقتی من به جانت بیایم، تو هم خواهی آمد. من حالا برای تو آمده‌ام، پس چرا تو نمی‌گویی؟
بس که سودای سر زلف تو پختم به خیال
عاقبت چون سر زلف تو شدم سودایی
هوش مصنوعی: به خاطر عشق و شوق به موهای تو چنان غرق خیال شدم که اکنون خودم هم همانند موهای تو دیوانه و مجنون شده‌ام.
همه عالم به تو می‌بینم و این نیست عجب
به که بینم؟ که تویی چشم مرا بینایی
هوش مصنوعی: من در تمام عالم تو را می‌بینم و این برایم عجیب نیست. زیرا تو تنها کسی هستی که به من قدرت دیدن داده‌ای.
پیش ازین گر دگری در دل من می‌گنجید
جز تو را نیست کنون در دل من گنجایی
هوش مصنوعی: قبل از این، کسی جز تو در دل من جا نمی‌شود، اکنون دیگر کسی در دل من جا ندارد.
جز تو اندر نظرم هیچ کسی می‌ناید
وین عجب تر که تو خود روی به کس ننمایی
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز تو در ذهن من نمی‌آید و عجیب‌تر این‌که خودت هم به کسی توجهی نمی‌کنی.
گفتی: «از لب بدهم کام عراقی روزی»
وقت آن است که آن وعده وفا فرمایی
هوش مصنوعی: تو گفتی که روزی از لبانم کام دل عراقی را خواهی برد. حال زمان آن رسیده که به این وعده عمل کنی.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۸۸ به خوانش کیوان عاروان
غزل شمارهٔ ۲۸۸ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۲۸۸ به خوانش محمدرضاکاکائی

آهنگ ها

این شعر را چه کسی در کدام آهنگ خوانده است؟

"ساز و آواز (درآمد همایون)"
با صدای محمدرضا شجریان (آلبوم همایون مثنوی)
"ادامه ی آواز (چکاوک، حصار، بیات راجع، عشاق، شور، رضوی، جامه دران، فرود به همایون)"
با صدای محمدرضا شجریان (آلبوم همایون مثنوی)
"مقدمه اصفهان و آواز تنهایی"
با صدای محسن کرامتی (آلبوم ای که دل داری)

حاشیه ها

1387/01/09 14:04
مرتضی

در بیت آخر مصرع اول، کلمه > دل< اضافی است
---
پاسخ: با تشکر از شما «کام دل عراقی» در مصرع مذکور با «کام عراقی» جایگزین شد.

1388/08/11 08:11
محسن

با سلام این شعر زیبا را استاد شجریان در کاست همایون مثنوی ، با آوازی دلنشین خوانده اند که شنیدن آن را به تمامی عزیزانی که لطافت طبع دارند سفارش می کنم .

1389/03/15 15:06
مازیار شجاعی

با دقت در مطلع این غزل توجه خوانندگان گرامی را جلب می کنم به غزلی که بیش از صد سال بعد حافظ با این مطلع آغاز کرده:
بود آیا که در میکده ها بگشایند
گره از کار فرو بسته ما بگشایند
این نزدیکی کلام البته نه به معنی تقلید حافظ از عراقی بلکه به معنی نزدیکی کلام بزرگان ادب با هم است

1391/09/24 19:11
امیر

آقای مازیار در این که در حافظ در شعر «بود آیا که در میکده ها ...» از عراقی تقلید کرده هیچ شکی نیست هما نطور که از سعدی و خاجو و اوحدی و .... تقلید کرده . حال این توجیه کردن شما چه باشد؟

1393/04/22 00:07
هنر جو

خود حافظ عزیز اذعان می کند:
"غزلیات عراقیست سرود حافظ"
و اگر بخوانید هر دو دیوان را این نزدیکی معانی و لغات بدیهی ست.

1394/04/17 22:07
کسرا

گفتی: «از لب بدهم کام عراقی روزی»
وقت آن است که آن وعده وفا فرمایی
ای روزگار...

1394/06/19 14:09
علی عطارنژاد

غزلی زیبا و دل نشین که استاد شجریان در دستگاه همایون که روحانی ترین دستگاه موسیقی ملی ماست با ظرافت و مهارت تمام اجرا کرده اند در آلبومی به نام همایون مثنوی به همراهی سنتور زنده نام منصور صارمی..بشنوید و شنیدن آن را به دیگران نیز توصیه فرمایید.

1394/09/16 11:12
خداوندگار آواز: سیاوش

با درود حضور جناب عطارنژاد و پیرو فرمایش ایشان به هنرجویان آواز پیشنهاد میکنم این اواز استاد شجریان رو در آلبوم همایونمثوی به گوش جان بشنوند که خود یک کلاس آواز جامع و کامل مینماید. سپاس

1395/08/20 03:11
محمدرضا

چقدر این غزل زیباست،
عراقی از مولوی تاثیر گرفته و سعدی از عراقی و حافظ از سعدی...
غزل های زیبای سعدی و حافظ را مدیون فخرالدین عراقی هستیم

1396/11/24 12:01
بهزاد

با سلام به همه دوستان اهل ادب و هنر . به نظر من غزل به این زیبایی را فقط استاد آواز ایران محمدرضا شجریان می تواند به این زیبایی بخواند . درودبیکران بر استاد شجریان

1397/10/14 22:01
علی شیخ پور

به نظر میرسد در بیت سوم مصرع اول باید اینچنین باشد:
گفته بودی که بیایی چون به جان آیم من

1398/12/16 21:03
محسن

البته سعدی از اشعار شعرای پیش از خود بسیار کم استفاده کرده و در صورت استفاده، متعهدانه و شجاعانه به نام شاعر اشاره کرده، اما حافظ به دفعات متعدد از اشعار سعدی بدون ذکر نام بهره برده و رندانه به روی مبارک نیاورده؛ بی‌تردید اگر حافظ در این زمان می‌زیست به سبب قانون کپی‌رایت مورد بازخواست قرار می‌گرفت!

1399/01/09 19:04
عزیزی

با عرض سلام وارادت خدمت دوستان فرهیخته وسپاس از اقا محسن بخاطر متن زیبا ورندانه:عرض کنم اگر چه غزل ( بود ایا در میخانه ها بگشایند ) حضرت حافظ ظاهرا از این غزل عراقی الهام گرفته ولی نمیتوان گفت تقلید کرده است زیرا کلیات این دو غزل شباهتی ندارند وهر کدام حال وهوای خاص خود را دارند .هر کدام از انها دنیای خیال انگیز دگرگونه ای را به تصویر میکشند. این مسئله در تمام غزلهای شعرا که الظاهر شبیه هم هستند وشایبه تقلید وکپی برداری را ایجاد میکند صدق میکند.تمام شعرا اثار سایرین را میخواندند وبا الهام از انان یک اثر شورانگیز جدیدی را با حال وهوا وادبیات خاص خود خلق میکردند.جایگاه رفیع این ستارگان بی بدیل ادب پارسی وعارفان دلسوخته از این اتهامها مبری است

1402/06/08 10:09
غلامحسین مرادی

عرض سلام و ادب و احترام 

البوم همایونمثنوی تنها بخشی از اجرای ۵ساعته!استاد فقید محمدرضا شجریان و مرحوم منصور صارمی می باشد که امیدواریم وارثین استاد شجریان ومخصوصا جناب همایون عزیز مابقی این کار فوق العاده را هم در دسترس عموم قرار دهند 

1403/12/09 11:03
علی

چرا در بیت دوم، مصرع دوم، بعد از «گذری کن» دو نقطه (:) اومده؟؟