گنجور

شمارهٔ ۷

تاج دین و دولت ای صدری که گرد موکبت
دیده افلاک و انجم را مکحل می‌کند
کلک دولت‌پرورت روح‌الامینی دیگر است
لاجرم هردم هزاران وحی منزل می‌کند
لفظ معنی پرورت گر آسمان داد نیست
مشکل بیداد را بر خلق چون حل می‌کند
زرگر دست ترا رسمی‌ست کاندر روز بذل
افسر امید سائل را مکلل می‌کند
موسی قهر ترا دستی‌ست کاندر لیل تار
فرق گیتی را ز جعد قیرگون کل می‌کند
پرتو دست صبا را گر به خود ره می‌دهد
جنبش او اقحوان را در عرق حل می‌کند
خسرو خشم تو هیچ ار بر چمن می‌نگذرد
در لب شیرین لعاب نخل حنظل می‌کند
آسمان داد را خاک جنابت با سپهر
ز انتقام دولت و ملت مبدل می‌کند
آفتاب جاه را دست شکوهت در ثبات
ز اهتمام ملک و دین خط مبدل می‌کند
دین‌پناها، صاحبا، روح امامی در ثنات
چون دعا می‌گوید آمین روح اول می‌کند
خاک دولت خانهٔ یزد ار چه بی‌تأثیر سعی
زبده و قانون اعراض محصل می‌کند
دختران خاطرش از پرده بیرون می‌نهند
پا و گیسوی سیهشان را مسلسل می‌کند
تا نظام و اهتمام ملک را تأثیر چرخ
گاه مجمل می‌نماید گه مفصل می‌کند
باد حکمت را قضا، تابع که گردون بند گشت
چون مفصل می‌نداند کرد مجمل می‌کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تاج دین و دولت ای صدری که گرد موکبت
دیده افلاک و انجم را مکحل می‌کند
هوش مصنوعی: تاج احترامی که تو بر سر داری، ای صدری، نور و جلال تو چنان است که ستاره‌ها و آسمان را زیبا و جذاب می‌کند.
کلک دولت‌پرورت روح‌الامینی دیگر است
لاجرم هردم هزاران وحی منزل می‌کند
هوش مصنوعی: دولت‌پرور تو یک روح مطمئن و دیگرگونه است، بنابراین همواره هزاران الهام و پیام جدید به او نازل می‌شود.
لفظ معنی پرورت گر آسمان داد نیست
مشکل بیداد را بر خلق چون حل می‌کند
هوش مصنوعی: اگر خداوند چیزی را به انسان عطا کند، هیچ مشکلی برای او دشوار نخواهد بود و او می‌تواند مشکلات و سختی‌ها را برای مردم برطرف کند.
زرگر دست ترا رسمی‌ست کاندر روز بذل
افسر امید سائل را مکلل می‌کند
هوش مصنوعی: زرگر به تو احترام دارد و در روزی که نیازمندان درخواست می‌کنند، با بخشش‌هایش به آنها امید می‌دهد و آنان را با نعمت‌هایش خوشحال می‌کند.
موسی قهر ترا دستی‌ست کاندر لیل تار
فرق گیتی را ز جعد قیرگون کل می‌کند
هوش مصنوعی: موسی، قدرت تو به قدری است که در شب تار، با یک اشاره می‌توانی تفاوت‌های جهان را تغییر دهی و هر چیزی را به هم بریزی.
پرتو دست صبا را گر به خود ره می‌دهد
جنبش او اقحوان را در عرق حل می‌کند
هوش مصنوعی: اگر پرتوی از دست نسیم صبحگاهی به گل‌ها برسد، حرکت آن، گل‌های اقحوان را در عرق خود غوطه‌ور می‌کند.
خسرو خشم تو هیچ ار بر چمن می‌نگذرد
در لب شیرین لعاب نخل حنظل می‌کند
هوش مصنوعی: اگر چه خشم تو بر روی چمن‌ها تأثیر نمی‌گذارد، اما در دل شیرینی می‌تواند تلخی را به تصویر بکشد.
آسمان داد را خاک جنابت با سپهر
ز انتقام دولت و ملت مبدل می‌کند
هوش مصنوعی: آسمان به خاطر حق‌طلبی تو، به زیر پای تو می‌آید و سرنوشت دولت و ملت را تغییر می‌دهد.
آفتاب جاه را دست شکوهت در ثبات
ز اهتمام ملک و دین خط مبدل می‌کند
هوش مصنوعی: خورشید مقام و منزلت تو با قدرت و عظمتت در استواری، دغدغه‌های ملک و دین را به خط جدیدی تبدیل می‌کند.
دین‌پناها، صاحبا، روح امامی در ثنات
چون دعا می‌گوید آمین روح اول می‌کند
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به ارتباطی خاص با روح امام و تأثیر دعا اشاره می‌کند. او می‌گوید که روح امام به دعاهایی که برای او می‌شود، پاسخ مثبت می‌دهد و این موضوع نشان‌دهنده‌ی ارتباط عمیق و معنوی با مقام والای امام است. به نوعی، این شعر به قدرت دعا و اثرات آن در دنیای معنوی و روحانی اشاره دارد.
خاک دولت خانهٔ یزد ار چه بی‌تأثیر سعی
زبده و قانون اعراض محصل می‌کند
هوش مصنوعی: خاک یزد اگرچه تحت تأثیر تلاش و قوانین برتر نمی‌باشد، اما می‌تواند برکات و نعمت‌های خود را به ارمغان آورد.
دختران خاطرش از پرده بیرون می‌نهند
پا و گیسوی سیهشان را مسلسل می‌کند
هوش مصنوعی: دختران دل‌باخته، با زیبایی و جذابیت خود، خود را در معرض نمایش قرار می‌دهند و با موهای سیاه و پاهای زیبا، نگاه‌ها را به خود جلب می‌کنند.
تا نظام و اهتمام ملک را تأثیر چرخ
گاه مجمل می‌نماید گه مفصل می‌کند
هوش مصنوعی: تا زمانی که چرخ فلک بر نظام و تلاش پادشاهی تأثیر می‌گذارد، این تأثیر گاهی به شکل خلاصه‌ای نمایان می‌شود و گاهی به تفصیل توضیح داده می‌شود.
باد حکمت را قضا، تابع که گردون بند گشت
چون مفصل می‌نداند کرد مجمل می‌کند
هوش مصنوعی: باد حکمت به قضا و قدر خداوند وابسته است، وقتی که دنیا تحت تأثیر قرار می‌گیرد، به روشنی به مسائل پیچیده پرداخته می‌شود و آنچه که مبهم است، به سادگی درک می‌شود.