گنجور

شمارهٔ ۱۹

بربود دلم، در چمنی، سرو روانی
زرین کمری، سیمبری، موی میانی
خورشید وشی؛ ماه رخی، زهره جبینی
یاقوت لبی، سنگدلی، تنگ دهانی
عیسی نفسی، خضر دمی، خاتم دوران
جم مرتبتی، تاجوری، شاه نشانی
شکر شکرینی، چو شکر در دل خلقی
شوخی نمکینی، چو نمک، شور جهانی
در چشم امل، معجزهٔ آب حیاتی
در باب سخن نادرهٔ سحر بیانی
جادو فکنی، عشوه گری، فتنه پرستی
لشکر شکنی، تیر قدی، سخت کمانی
بیداد گری، کج کلهی، عربده جوئی
آسیب دلی، رنج تنی، راحت جانی
بی زلف و رخت حاصل ترکیب امامی
آهی و سرشکی و بخاری و دخانی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بربود دلم، در چمنی، سرو روانی
زرین کمری، سیمبری، موی میانی
هوش مصنوعی: دل من در چمنی از زیبایی یک سرو خوش قامت و خوش اندام و موهای میانه‌اش پرواز کرده است.
خورشید وشی؛ ماه رخی، زهره جبینی
یاقوت لبی، سنگدلی، تنگ دهانی
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف زیبایی ظاهری افراد می‌پردازد. در آن به چهره‌ای زیبا اشاره شده که با درخشش خورشید و ماه مقایسه شده است. زیبایی چهره و لبان او به گونه‌ای است که مانند زهره و یاقوت می‌درخشند، اما در عین حال، شخصی تنهایی، سرد و با خلق و خوی بسته به نظر می‌رسد. به طور کلی، این توصیف نکات متضادی از زیبایی و سختی روح را به تصویر می‌کشد.
عیسی نفسی، خضر دمی، خاتم دوران
جم مرتبتی، تاجوری، شاه نشانی
هوش مصنوعی: تو مانند عیسی، روحی مقدس داری و همچون خضر، زندگی‌بخش و جاودانی هستی. تو برترین، آخرین و شاه نشانی از دوران خویش به شمار می‌آیی و مقام و منزلتی ویژه داری.
شکر شکرینی، چو شکر در دل خلقی
شوخی نمکینی، چو نمک، شور جهانی
هوش مصنوعی: مثل شکر که شیرینی دارد، تو نیز باید در دل مردم شیرین و دلنشین باشی. و مانند نمک که طعم را تند و شور می‌کند، تو نیز باید در جهان با شوخی و لطافت خود، شور و نشاط بیفزایی.
در چشم امل، معجزهٔ آب حیاتی
در باب سخن نادرهٔ سحر بیانی
هوش مصنوعی: در نگاه امل، جذابیت و شگفتی کلامی مانند معجزه‌ای است که در دل سخنان ناب و سحرآمیز نهفته است.
جادو فکنی، عشوه گری، فتنه پرستی
لشکر شکنی، تیر قدی، سخت کمانی
هوش مصنوعی: زبان شعر درباره زیبایی و جذابیت است. به نوعی، شاعر از ویژگی‌های خاص و دلربا سخن می‌گوید؛ مثل جادو و فریبایی که می‌تواند حواس را پرت کند. همچنین به فتنه و محبوبیت اشاره دارد که شبیه به لشکری قدرتمند است. در نهایت، اشاره‌ای به قد بلند و ویژگی‌های خاصی دارد که قدرتی را تداعی می‌کند. این تصویرسازی‌ها حس سحر و جاذبه را منتقل می‌کند.
بیداد گری، کج کلهی، عربده جوئی
آسیب دلی، رنج تنی، راحت جانی
هوش مصنوعی: در اینجا به موضوعاتی از جمله ظلم و بی‌عدالتی، رفتارهای نادرست و آزار رساندن به دیگران اشاره شده است. همچنین، به مشکلاتی چون درد و رنج جسمی، و در عین حال آرامش و آسایش در روح نیز پرداخته می‌شود. به طور کلی، توصیف حالات انسانی و احساسات مختلف در مواجهه با سختی‌ها و چالش‌های زندگی است.
بی زلف و رخت حاصل ترکیب امامی
آهی و سرشکی و بخاری و دخانی
هوش مصنوعی: بدون مو و چهره‌ات، تنها نتیجه‌ی ترکیب یک آه و یک اشک و مقداری بخار و دود است.

حاشیه ها

1403/07/14 00:10
جلال ارغوانی

این شعر بسیار فنی ودلکش در دیوان سعدی نیز هست.با توجه به استادی که در این غزل به کا رفته بعید است از هروی باشد

1404/01/03 19:04
سبحان پناهنده پور

در علم تصحیح وقتی شعری منتسب به دو سخنور باشد و در دیوان هر دو وجود داشته باشد شعر را به شاعری که کمتر معروف است نسبت می دهند.