گنجور

بخش ۵۱ - کشتن مختار عمرو و ابن صبیح

که بد آن بد اختر هم از دشمنان
بدندی به فرمانش سنگ افکنان
نمودندی آن فرقه ی تیره بخت
به دارای دین سنگباران سخت
شبانگاه خیره دل و تیره رای
بدی عمرو خفته به بام سرای
در آن شب غلامان میر اجل
به سرتاختندش چو پیک اجل
فکندندش از پا به زخم سنان
به دوزخ بگرداند ریمن عنان
از آن پس به هر خانه و برزنی
که جست از شهنشاه دین دشمنی
گرفت و سرافکند و بردار کرد
تن بی روانشان نگونسار کرد
همان خانمانشان به آتش بسوخت
رخ دین زکردار خود برفروخت
چو این داستان اندر آمد به بن
ز رزم براهیم بشنو سخن
که با پور مرجانه آن شیر مرد
چه کرد او چو شد با سپه هم نبرد
خدایا ببخشای مزد نکوی
به فرخ براهیم آزاده خوی
که او نیز در راه دین رنج برد
زمین را ز آل امیه سترد
زما کردگار جهان را سپاس
چنان کایدر از مرد یزدان شناس
جهان آفرین اوست، ما بنده گان
به یکتایی او را پرستنده گان
ازو جست باید همی زینهار
وزو بود بیاد همی ترس کار
بباید همی در سخن گستری
نخستین به نامش ستایش گری
از آن پس درود آوری بی کران
به روش روان، پاک پیغمبران
به ویژه شهنشاه یثرب زمین
جهان را امان و خدا را امین
خداوند این احد تاجدار
همایون فرستاده ی کردگار
خدا نیست لیکن جهان آفرین
بود از خداوند جهان آفرین
برآن شاه و بر آل پاکش درود
رسد هر دم از پاک یزدان درود
به ویژه علی آنکه جز او نبود
هال نبی زیر چرخ کبود
ز حق باد بر پیروانش سلام
همی تا نماید قیامت قیام

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

که بد آن بد اختر هم از دشمنان
بدندی به فرمانش سنگ افکنان
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اگرچه یک فرد ممکن است بدشانس باشد، اما حتی دشمنان آن فرد نیز به او آسیب نمی‌رسانند و در واقع به او فرصت می‌دهند تا در برابر مشکلات مقاومت کند. بنابراین، در نهایت می‌توان گفت که برخی از چالش‌ها ممکن است به نفع فرد تمام شوند.
نمودندی آن فرقه ی تیره بخت
به دارای دین سنگباران سخت
هوش مصنوعی: آن گروه بدشانس و بدچهره به وضوح خود را نشان دادند و با سرسختی در برابر دین و اعتقادات ایستادگی کردند.
شبانگاه خیره دل و تیره رای
بدی عمرو خفته به بام سرای
هوش مصنوعی: در شب، دل‌های نگران و افکار تاریک، عمر در خواب است و در بام خانه خود آرام گرفته است.
در آن شب غلامان میر اجل
به سرتاختندش چو پیک اجل
هوش مصنوعی: در آن شب، خدمتگزاران مرگ به سرعت به سوی او آمدند، مانند پیام‌آور مرگ.
فکندندش از پا به زخم سنان
به دوزخ بگرداند ریمن عنان
هوش مصنوعی: او را به شدت به زمین انداختند و مانند تیر به دوزخ پرتاب کردند.
از آن پس به هر خانه و برزنی
که جست از شهنشاه دین دشمنی
هوش مصنوعی: از آن زمان به هر خانه و مکانی که می‌روم، با دشنام و دشمنی از سوی شهنشاه دین روبه‌رو می‌شوم.
گرفت و سرافکند و بردار کرد
تن بی روانشان نگونسار کرد
هوش مصنوعی: او گرفت و ناامید شد، و به خاطر بی‌روح بودنشان، بدنشان را به سرنوشت بدی دچار کرد.
همان خانمانشان به آتش بسوخت
رخ دین زکردار خود برفروخت
هوش مصنوعی: خانواده‌شان به آتش نابودی کشیده شد و چهره‌ی دین به خاطر اعمال خود آن‌ها در حال سوزش و افروختگی است.
چو این داستان اندر آمد به بن
ز رزم براهیم بشنو سخن
هوش مصنوعی: وقتی این داستان به اوج خود رسید، از جنگ ابراهیم بشنوید و سخنان او را بپذیرید.
که با پور مرجانه آن شیر مرد
چه کرد او چو شد با سپه هم نبرد
هوش مصنوعی: در مورد مردی شجاع و دلیر صحبت می‌کند که وقتی با سپاهی بزرگ روبرو شد، با کهنه‌کاران و قهرمانان مبارزه کرد و در آن نبرد چه حماسه‌ای خلق کرد.
خدایا ببخشای مزد نکوی
به فرخ براهیم آزاده خوی
هوش مصنوعی: خدایا، لطفاً پاداش نیکو را به ابراهیم آزاد و بزرگوار عطا کن.
که او نیز در راه دین رنج برد
زمین را ز آل امیه سترد
هوش مصنوعی: او نیز در راه دین زحمت کشید و زمین را از چنگال آل امیه پاک کرد.
زما کردگار جهان را سپاس
چنان کایدر از مرد یزدان شناس
هوش مصنوعی: پس به خاطر آفریننده جهان سپاسگزاری کن، چنان که باید از مردی که خداوند را می‌شناسد، سپاسگزاری می‌شود.
جهان آفرین اوست، ما بنده گان
به یکتایی او را پرستنده گان
هوش مصنوعی: جهان را او خلق کرده است و ما بندگان او هستیم که تنها او را می‌پرستیم.
ازو جست باید همی زینهار
وزو بود بیاد همی ترس کار
هوش مصنوعی: باید از او دوری کرد و احتیاط نمود و همیشه باید به یادش بود و از کارهایش ترسید.
بباید همی در سخن گستری
نخستین به نامش ستایش گری
هوش مصنوعی: در ابتدای هر سخن، باید به ستایش نام او پرداخته شود.
از آن پس درود آوری بی کران
به روش روان، پاک پیغمبران
هوش مصنوعی: از آن زمان به بعد، سلام و درود فراوانی به شیوه‌ای روشن و بی‌نقص به پیامبران نیکوکار بفرست.
به ویژه شهنشاه یثرب زمین
جهان را امان و خدا را امین
هوش مصنوعی: به طور خاص، شاه شهر یثرب، امنیتی برای زمین و امانتی برای خداوند است.
خداوند این احد تاجدار
همایون فرستاده ی کردگار
هوش مصنوعی: خداوند این فرد بزرگ و با ارزش را که گوهری از جانب خود است، به دنیا ارسال کرده است.
خدا نیست لیکن جهان آفرین
بود از خداوند جهان آفرین
هوش مصنوعی: خدا وجود ندارد، اما جهان آفرینش به وسیله خالق جهان شکل گرفته است.
برآن شاه و بر آل پاکش درود
رسد هر دم از پاک یزدان درود
هوش مصنوعی: درود و سلام بر آن پادشاه و خانواده پاک او باد، که هر لحظه از سوی خداوند پاک بر آنها سلامتی و رحمت نازل می‌شود.
به ویژه علی آنکه جز او نبود
هال نبی زیر چرخ کبود
هوش مصنوعی: به خصوص علی، زیرا هیچ کس دیگری غیر از او در زمان نبی و در زیر آسمان آبی نبود.
ز حق باد بر پیروانش سلام
همی تا نماید قیامت قیام
هوش مصنوعی: از جانب حق، بادی بر پیروان او می‌وزد تا قیامت برپا شود.