گنجور

بخش ۷۷ - خطبه ی حضرت ام کلثوم علیه السلام و مخاطبه اش با کوفیان

بمویید یک لخت و آنگاه گفت
که ای کوفیان مرگتان باد جفت
حسین علی (ع) رانمودید خوار
خود و یاورانش بکشتید زار
بریدید سراز تنش تشنه کام
به غارت ببردید مالش تمام
نمودید اهل حریمش اسیر
همان کودکان و را دستگیر
رسد برشما پستی و نیستی
کز این ننگتان هیچ غم نیستی
الا هیچ دانید ای قوم زشت
که بهر شما دست هاتان چه کشت؟
چه بار بزرگ از گنه بسته اید
چه زشتی که بر خویش پیوسته اید
فکندید از کین چه تن ها به خاک
چه دل ها که شد از شما دردناک
چو اطفال با ناز پرورده گان
که شد ازشما خوار چون برده گان
شهی را که از مردم روزگار
بدی مه پس از شاه رفرف سوار
بکشتید و بر وی نبخشید کس
تو گفتی که دل ها ز سنگ است و بس
بدانید ای مردم نابکار
که باشند خیل خدا رستگار
کسانی که شیطان بود شاهشان
به سوی زیان می رود راهشان
حسین (ع) را بکشتید ای مردمان
به سنگ و به تیر و به تیغ و سنان
در این کارتان طعن بر مادر است
همان آتش پر شرر کیفر است
به خون گروهی گشودید دست
که بر دوستی شان خدا عهد بست
شما را کنم آگه ای قوم دون
کز آتش نیایید هرگز برون
زگفتار بانو سراسر به درد
گرستند و هرکس به خود مویه کرد
گشودند از هم زنان موی ها
شخودند از درد و غم روی ها
به سرها همی خاک غم ریختند
به گردون فغان ها برانگیختند
وزآن پس علی (ع) شاه اهل سجود
بفرمود با کوفیان عنود

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بمویید یک لخت و آنگاه گفت
که ای کوفیان مرگتان باد جفت
هوش مصنوعی: گفتید که سبک و بی‌پروا در روزگار خود زندگی کنید و سپس با کنایه به کوفیان، آرزو کردید که مرگتان بیفتد.
حسین علی (ع) رانمودید خوار
خود و یاورانش بکشتید زار
هوش مصنوعی: حسین (ع) و یارانش را به سرانجامی تلخ و دردناک رساندید و آنان را به شدت آزار دادید.
بریدید سراز تنش تشنه کام
به غارت ببردید مالش تمام
هوش مصنوعی: آن‌ها با بی‌رحمی بدن او را قطع کردند، در حالی که او تشنه و بی‌صبر بود و تمام دارایی‌اش را به غارت بردند.
نمودید اهل حریمش اسیر
همان کودکان و را دستگیر
هوش مصنوعی: اهل حریم او را گرفتار کرده‌اید و کودکانش را دستگیر کرده‌اید.
رسد برشما پستی و نیستی
کز این ننگتان هیچ غم نیستی
هوش مصنوعی: به شما پستی و نقص می‌رسد، ولی از این شرم و ننگ هیچ اندوهی ندارید.
الا هیچ دانید ای قوم زشت
که بهر شما دست هاتان چه کشت؟
هوش مصنوعی: ای مردم زشت، آیا نمی‌دانید که دست‌هایتان برای چه چیزی تلاش کرده‌اند؟
چه بار بزرگ از گنه بسته اید
چه زشتی که بر خویش پیوسته اید
هوش مصنوعی: بار سنگینی از گناه بر دوش دارید و چه زشتی است که به این حالت خود ادامه می‌دهید.
فکندید از کین چه تن ها به خاک
چه دل ها که شد از شما دردناک
هوش مصنوعی: از کینه‌ی شما، چه بدن‌هایی بر خاک افتادند و چه دل‌هایی از درد شما به شدت رنج کشیدند.
چو اطفال با ناز پرورده گان
که شد ازشما خوار چون برده گان
هوش مصنوعی: مانند کودکانی که با ناز و نوازش بزرگ شده‌اند، شما هم اکنون مانند بندگان خوار و ذلیل شده‌اید.
شهی را که از مردم روزگار
بدی مه پس از شاه رفرف سوار
هوش مصنوعی: سخن از یک پادشاهی است که در زمانه‌ای ناسازگار و زشت زندگی می‌کند و در پیروی از او، شخصیتی دیگر نیز تحت تأثیر قرار گرفته و سوار بر اسب می‌شود. این تصویر به نوعی از چالش‌ها و مشکلاتی که جامعه به آن دچار است اشاره دارد.
بکشتید و بر وی نبخشید کس
تو گفتی که دل ها ز سنگ است و بس
هوش مصنوعی: شما او را کشتید و هیچ‌کس به او رحم نکرد. تو گفتی که دل‌ها تنها از سنگ ساخته شده‌اند و غیر از این نیست.
بدانید ای مردم نابکار
که باشند خیل خدا رستگار
هوش مصنوعی: ای مردم بداندیش، بدانید که گروهی از خداوند، رستگار و نجات‌یافته‌اند.
کسانی که شیطان بود شاهشان
به سوی زیان می رود راهشان
هوش مصنوعی: افرادی که رهبر و مرادشان شیطانی باشد، به سوی ضرر و زیان می‌روند و مسیرشان به سمت تباهی است.
حسین (ع) را بکشتید ای مردمان
به سنگ و به تیر و به تیغ و سنان
هوش مصنوعی: ای مردمان! حسین (ع) را با سنگ، تیر، تیغ و نیزه کشته‌اید.
در این کارتان طعن بر مادر است
همان آتش پر شرر کیفر است
هوش مصنوعی: در این کار شما، به مادر خود توهین می‌کنید و نتیجه‌ی این کار، همانند آتش خطرناکی است که مجازات سختی به دنبال دارد.
به خون گروهی گشودید دست
که بر دوستی شان خدا عهد بست
هوش مصنوعی: دست به خون گروهی زدید که خدا با آنها عهد دوستی بسته بود.
شما را کنم آگه ای قوم دون
کز آتش نیایید هرگز برون
هوش مصنوعی: من می‌خواهم شما را آگاه کنم که ای مردم پست، هرگز از آتش خارج نخواهید شد.
زگفتار بانو سراسر به درد
گرستند و هرکس به خود مویه کرد
هوش مصنوعی: از صحبت‌های زن تمام دل‌ها پر از درد شد و هر کسی به فراق خود گریه کرد.
گشودند از هم زنان موی ها
شخودند از درد و غم روی ها
هوش مصنوعی: زنان موهایشان را از هم باز کردند و از درد و غم چهره‌هایشان را در هم کشیدند.
به سرها همی خاک غم ریختند
به گردون فغان ها برانگیختند
هوش مصنوعی: بر سر مردم غم و اندوه زیادی ریخته شده و در آسمان فریاد و ناله‌هایی برپا شده است.
وزآن پس علی (ع) شاه اهل سجود
بفرمود با کوفیان عنود
هوش مصنوعی: پس از آن، امام علی (ع) که رهبری مؤمنان را بر عهده داشت، با کوفیان سرسخت و نافرمان به گفتگو و فرماندهی پرداخت.