گنجور

بخش ۵۲ - تنگ شدن کار بر محمد بن اشعث و کمک خواستنش از ابن زیاد

فرستاد وزان تیره دل یار خواست
به پیکار مسلم مددکار خواست
چنین داد سالار خود را پیام
که شد شرزه شیری برون از کنام
که پولاد جان است و خارا تن است
به کین چنگ و دندانش از آهن است
نجوید گریز و نترسد ز جنگ
به ما کرده او یک تنه کارتنگ
اگر لخت دیگر نبرد آورد
تهی مرز ما را زمرد آورد
فرستاده راگفت نا پاکخوی
که با پور اشعث زمن باز گوی
فزون از شمر کرده گردان تباه
نماند ه جز اندک به جای ازسپاه
که مسلم اگر کوهی از آهن است
شما بی شمارید واو یک تن است
همه پهلوانان با خود و تیغ
زیکین چو پویید راه گریغ
نه این است آیین مردان کار
ازین گفته بر دوده آزرم دار
نوند آنچه زان کینه گستر شنفت
دمان رفت و با پور اشعث بگفت
به گوینده گفتا چنین زشت نام
به فرمانده ازمن بگو این پیام
گمان تو اینست این جنگ و جوش
بود با یکی مرد خرما فروش
دلیری که با ما نبرد آزماست
یکی دشنه از دشنه های خداست
همان تند سیل است کاندر شتاب
دهد خانه ی زندگانی برآب
چو آتش کجا بر فروزد همی
به هر کشت کافتد بسوزد همی
جهان تا جهان گر شود پر سپاه
ز شمشیر او گشت خواهد تباه
دراین جنگ بیچاره گشتیم از وی
یکی بهر یاران خود چاره جوی

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فرستاد وزان تیره دل یار خواست
به پیکار مسلم مددکار خواست
هوش مصنوعی: یار تیره‌دل خواسته‌ای دارد و به دنبال یاری از مسلم است تا در میدان نبرد کمکش کند.
چنین داد سالار خود را پیام
که شد شرزه شیری برون از کنام
هوش مصنوعی: سالار خود پیامی فرستاد که همانند یک شیر خشمگین از لانه‌اش بیرون آمده است.
که پولاد جان است و خارا تن است
به کین چنگ و دندانش از آهن است
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف سختی و استحکام یک شخصیت یا فرد می‌پردازد. شخصیتی که روحش مانند پولاد قوی و محکم است و جسمش مانند سنگ خارا سخت و مقاوم. این فرد در مواجهه با دشمنی و مشکلات با قدرت و نیرومندی برخورد می‌کند و دندان‌هایش نیز مانند آهن مقاوم و قوی هستند. به طور کلی، این توصیف نشان‌دهنده‌ی اراده و استقامت این فرد در برابر چالش‌ها و موانع است.
نجوید گریز و نترسد ز جنگ
به ما کرده او یک تنه کارتنگ
هوش مصنوعی: به دنبال فرار نباش و از جنگ نترس، زیرا او به تنهایی بار مسئولیت را بر دوش گرفته است.
اگر لخت دیگر نبرد آورد
تهی مرز ما را زمرد آورد
هوش مصنوعی: اگر دیگر جنگی در نگرفته باشد، مرز ما همچنان پر از زیبایی و ارزش خواهد بود.
فرستاده راگفت نا پاکخوی
که با پور اشعث زمن باز گوی
هوش مصنوعی: فرستاده را گفتند که فردی ناپاک است و باید با پسر اشعث به من خبر بدهد.
فزون از شمر کرده گردان تباه
نماند ه جز اندک به جای ازسپاه
هوش مصنوعی: بیش از آنچه شمر انجام داد، سپاه خراب شده و جز اندکی از آن باقی نمانده است.
که مسلم اگر کوهی از آهن است
شما بی شمارید واو یک تن است
هوش مصنوعی: اگر حقیقت را در نظر بگیریم، حتی اگر شما مانند کوهی از قدرت و تعداد باشید، آن یک نفر می‌تواند با تمام وجودش شما را تحت تاثیر قرار دهد.
همه پهلوانان با خود و تیغ
زیکین چو پویید راه گریغ
هوش مصنوعی: همه قهرمانان با خود و شمشیرهای تیز خود، وقتی که راه را می‌پیمایند، با قدرت و شجاعت حرکت می‌کنند.
نه این است آیین مردان کار
ازین گفته بر دوده آزرم دار
هوش مصنوعی: این رفتار مردان نیست که از این سخنان بر پایه خاندان و نسب خود، خود را برتر بدانند.
نوند آنچه زان کینه گستر شنفت
دمان رفت و با پور اشعث بگفت
هوش مصنوعی: نوند از کینه‌ای که شنیده بود، به سرعت رفت و با پسر اشعث صحبت کرد.
به گوینده گفتا چنین زشت نام
به فرمانده ازمن بگو این پیام
هوش مصنوعی: به گوینده گفتند که نام زشت و ناپسند را به فرمانده نگو و فقط این پیام را به او برسان.
گمان تو اینست این جنگ و جوش
بود با یکی مرد خرما فروش
هوش مصنوعی: به نظرت این هیاهو و درگیری فقط بر سر یک آدم خرما فروش است؟
دلیری که با ما نبرد آزماست
یکی دشنه از دشنه های خداست
هوش مصنوعی: شجاعتی که در مواجهه با ما قرار می‌گیرد، نشانه‌ای از قدرت خداوند است و به نوعی، این شجاعت همچون یک سلاح تیز و آشنا به نظر می‌رسد.
همان تند سیل است کاندر شتاب
دهد خانه ی زندگانی برآب
هوش مصنوعی: سیل تند و شدید به سمت جلو در حرکت است و باعث می‌شود که خانه‌ی زندگی انسان بر آب خراب شود.
چو آتش کجا بر فروزد همی
به هر کشت کافتد بسوزد همی
هوش مصنوعی: وقتی که آتش شعله‌ور می‌شود، به هر جایی که بیفتد، همه چیز را می‌سوزاند.
جهان تا جهان گر شود پر سپاه
ز شمشیر او گشت خواهد تباه
هوش مصنوعی: اگر جهان تا ابد پر از لشکرهای او شود، با شمشیرش همه چیز نابود خواهد شد.
دراین جنگ بیچاره گشتیم از وی
یکی بهر یاران خود چاره جوی
هوش مصنوعی: در این نبرد سخت، ما از او به شدت آسیب دیدیم و هر یک از یارانم به دنبال راهی برای نجات خود بودیم.