گنجور

بخش ۱۷ - برآشفتن مروان به ولید به علت دست برداشتن از امام علیه السلام

چو شه سوی آرامگه شد چمان
برآشفت مروان به والی دمان
که ای بی خرد مرد ناهوشمند
تو را هر چه گفتم نیامد پسند
همی خوار مایه گرفتی تو کار
تفو باد برچون تو فرمانگذار
نبینی کز اینت چه آید همی
چه آشوب ازین کار زاید همی
بدو گفت والی که ای تیره بخت
همی بینمت دل چو فولاد سخت
بترس از جهاندار یزدان پاک
چه خواهی به دنیا درینم هلاک
به دارنده ی آشکار و نهان
که بخشندم ار ملک و مال جهان
نجویم ره فتنه انگیختن
به فرزند پیغمبر آویختن
تو خواهی که پور پیمبر شهید
شود تاکه خوشنود گردد یزید
هرآنکس که ریزد زکین خون او
نگردد به روز جزا سرخ رو
بدو گفت مروان پر از خشم و کین
کنون گر نگه داشتی پاس دین
نکو کردی ای میر فرمان تراست
سپس کاربند آنچه دانی سزاست
اگر آشکارا چنین کرد یاد
نهانش دگر بود آن بد نهاد
چو مروان پلیدی به گیتی نبود
به آل نبی زو چها رخ نمود
چو رفت از جهان زاده ی پور صخر
زقتل شه دین همی کرد فخر

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چو شه سوی آرامگه شد چمان
برآشفت مروان به والی دمان
هوش مصنوعی: وقتی شاه به سوی محل آرامش خود رفت، مروان که والی بود، به شدت نگران و مضطرب شد.
که ای بی خرد مرد ناهوشمند
تو را هر چه گفتم نیامد پسند
هوش مصنوعی: ای انسان نادان و بی‌خود! هرچه من به تو گفتم، برای تو خوشایند نبود.
همی خوار مایه گرفتی تو کار
تفو باد برچون تو فرمانگذار
هوش مصنوعی: تو که از بی‌پایه و بی‌ارزش چیزها بهره می‌گیری، چگونه می‌توانی بر افکار و اراده دیگران تسلط یابی؟
نبینی کز اینت چه آید همی
چه آشوب ازین کار زاید همی
هوش مصنوعی: اینکه نمی‌بیند چه نتایج و عواقبی از این کار به دست می‌آید و چه مشکلات و ناراحتی‌ها از آن به وجود می‌آید.
بدو گفت والی که ای تیره بخت
همی بینمت دل چو فولاد سخت
هوش مصنوعی: والی به او گفت: ای بدبخت، می‌بینم که دلت همچون فولاد محکم و سخت است.
بترس از جهاندار یزدان پاک
چه خواهی به دنیا درینم هلاک
هوش مصنوعی: از قدرت و حاکمیت خدای پاک بترس، زیرا در این دنیا هر چه بخواهی، به هلاکتت خواهد انجامید.
به دارنده ی آشکار و نهان
که بخشندم ار ملک و مال جهان
هوش مصنوعی: به کسی که تمامی رازها و اسرار را می‌داند و قادر است که هر چیزی را ببخشد، حتی اگر تمام ملک و ثروت دنیا را به او بدهم، باز هم فایده‌ای ندارد.
نجویم ره فتنه انگیختن
به فرزند پیغمبر آویختن
هوش مصنوعی: من به دنبال راهی نیستم که با تحریک و ایجاد فتنه، به فرزند پیامبر آسیب برسانم.
تو خواهی که پور پیمبر شهید
شود تاکه خوشنود گردد یزید
هوش مصنوعی: تو می‌خواهی که پسر پیمبر (پیامبر اسلام) قربانی شود تا یزید خشنود گردد.
هرآنکس که ریزد زکین خون او
نگردد به روز جزا سرخ رو
هوش مصنوعی: هر کس که در زندگی‌اش غیرت و شجاعت داشته باشد و از حق و عدالت دفاع کند، در روز قیامت با سر افراشته و رو سفید خواهد بود.
بدو گفت مروان پر از خشم و کین
کنون گر نگه داشتی پاس دین
هوش مصنوعی: مروان با خشم و کینه گفت: اگر اکنون پاس دین را حفظ نمی‌کنی، باید به کجا بروی؟
نکو کردی ای میر فرمان تراست
سپس کاربند آنچه دانی سزاست
هوش مصنوعی: تو خوب عمل کردی، ای فرمانده‌ی ما، حالا بر اساس آنچه که می‌دانی، به کارهایی که شایسته است بپرداز.
اگر آشکارا چنین کرد یاد
نهانش دگر بود آن بد نهاد
هوش مصنوعی: اگر کسی به وضوح و آشکارا رفتار بدی کند، در آن صورت یادش در دل دیگران متفاوت خواهد بود؛ زیرا عملکرد ناپسند او بر سرشت بدش تأثیری دیگر خواهد گذاشت.
چو مروان پلیدی به گیتی نبود
به آل نبی زو چها رخ نمود
هوش مصنوعی: مروان، فردی پلید و ناپاک بود و در دنیا مثل او وجود نداشت. از نسل پیامبر (ص)، این فرد چگونه ظاهر شد و نمایان شد؟
چو رفت از جهان زاده ی پور صخر
زقتل شه دین همی کرد فخر
هوش مصنوعی: زمانی که فرزند پور صخر از این جهان رفت، او به خاطر کشتن شاه دین به خودش می‌بالمی کرد.