گنجور

بخش ۱۶ - برانگیختن مروان حکم ولید را در بیعت از امام و رفتن آنحضرت ازآنجا به خشم

بدو گفت کاین کرده نبود پسند
به دهر اندر از بخرد هوشمند
همین شب یکی گفت من در پذیر
ازاین مرد پیمان بیعت بگیر
چو برخیزد از جایگاه نشست
تو را با حسین علی نیست دست
تودانی که او زاده ی حیدر است
چو فرخ پدر ضیغم داور است
چو از دست ما گردد امشب رها
بتابد سراز رزم او اژدها
اگر من به جای تو می بودمی
ازین گونه گفتار نشنودمی
مر او را به بیعت درآوردمی
ویا سر به تیغش جدا کردمی
برازنده ی فر پیغمبری
خداوند سر پنجه ی حیدر ی
زمروان چواین گفتش آمد به گوش
بدان مرد بی باک برزد خویش
که هان ای بد اندیش مرد پلید
تو خواهی مرا سرزپیکر برید؟
ویا این امیری که دراین دیار
به حکم یزید است فرمانگذار؟
تورا نیست یارا و این مرد را
که با من سگالید ناورد را
چو رخ زو بتابید گفت:ای ولید
نه ماییم آل رسول (ص) مجید؟
خلافت زیزدان سزاوار ماست
بزرگی و دین پروری کار ماست
علی جانشین نبی بود و بس
پس از وی نبد جز حسن هیچ کس
چو فرخ برادرم بربست رخت
منم درخلافت سزاوار تخت
نه آن زشت بدخو یزید پلید
کزو شوم تر چشم گردون ندید
که کارش نه غیر از قمار و شراب
به خونریزی اهل دین درشتاب
چنین کس که گشته ازو دین تباه
زمن پیروی کردن او مخواه
مجوی از خداوند دین بنده گی
نه زیبد زداور سرافکنده گی
بگفت این و یازنده بالا فراشت
قدم درسرای ولایت گذاشت

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بدو گفت کاین کرده نبود پسند
به دهر اندر از بخرد هوشمند
هوش مصنوعی: او به او گفت که این عمل ناپسند است و در دوران زندگی، از انسان خردمند و باهوش انتظار می‌رود که چنین کارهایی نکند.
همین شب یکی گفت من در پذیر
ازاین مرد پیمان بیعت بگیر
هوش مصنوعی: همین امشب یکی گفت که من از این مرد بخواهید که بیعت کند و پیمان بگیرد.
چو برخیزد از جایگاه نشست
تو را با حسین علی نیست دست
هوش مصنوعی: زمانی که از جایت برخیزی، در کنار حسین علی نخواهی بود.
تودانی که او زاده ی حیدر است
چو فرخ پدر ضیغم داور است
هوش مصنوعی: تو می‌دانی که او از نسل حیدر است و مانند پدرش، فرخ، قوی و نیرومند است.
چو از دست ما گردد امشب رها
بتابد سراز رزم او اژدها
هوش مصنوعی: هنگامی که امشب از کنترل ما خارج شود، آن وقت شعله‌های جنگ او مانند اژدهایی درخشان خواهد درخشید.
اگر من به جای تو می بودمی
ازین گونه گفتار نشنودمی
هوش مصنوعی: اگر من به جای تو بودم، چنین سخنانی را نمی‌شنیدم.
مر او را به بیعت درآوردمی
ویا سر به تیغش جدا کردمی
هوش مصنوعی: من او را به بیعت و پیمان ملحق می‌کردم و یا اینکه سرش را با تیغ جدا می‌کردم.
برازنده ی فر پیغمبری
خداوند سر پنجه ی حیدر ی
هوش مصنوعی: خود را شایسته و مناسب مقام پیامبری خداوند می‌دانی، با قدرت و توانایی که از حیدر (علی) به ارث برده‌ای.
زمروان چواین گفتش آمد به گوش
بدان مرد بی باک برزد خویش
هوش مصنوعی: وقتی زمرّان این سخن را گفت، به گوش آن مرد بی‌باک رسید و او به خود آمد و واکنش نشان داد.
که هان ای بد اندیش مرد پلید
تو خواهی مرا سرزپیکر برید؟
هوش مصنوعی: ای مرد بداندیش و پلید، آیا تو می‌خواهی که مرا از سر و جسم جدا کنی؟
ویا این امیری که دراین دیار
به حکم یزید است فرمانگذار؟
هوش مصنوعی: آیا این حکمران که در این سرزمین به حکم یزید فرمان می‌روید، واقعاً شایسته است؟
تورا نیست یارا و این مرد را
که با من سگالید ناورد را
هوش مصنوعی: تو یاوری نداری و این مردی که با من اندکی نشسته است، در واقع بی‌فایده است.
چو رخ زو بتابید گفت:ای ولید
نه ماییم آل رسول (ص) مجید؟
هوش مصنوعی: وقتی چهره‌اش تابیده شد، گفت: ای ولید، ما چه کسانی هستیم جز خاندان رسول خدا (ص) بزرگ؟
خلافت زیزدان سزاوار ماست
بزرگی و دین پروری کار ماست
هوش مصنوعی: جانشینی خداوند بر ما واجب است و بزرگ‌منشی و خیّر بودن در دین وظیفه‌ی ماست.
علی جانشین نبی بود و بس
پس از وی نبد جز حسن هیچ کس
هوش مصنوعی: علی تنها جانشین پیامبر بود و بعد از او هیچ‌کس جز حسن وجود نداشت که شایستگی رهبری را داشته باشد.
چو فرخ برادرم بربست رخت
منم درخلافت سزاوار تخت
هوش مصنوعی: زمانی که برادرم فرخ روی به قدرت آورد، من هم لایق نشستن بر تخت سلطنت هستم.
نه آن زشت بدخو یزید پلید
کزو شوم تر چشم گردون ندید
هوش مصنوعی: هیچ شخص زشت و بدخویی مانند یزید وجود ندارد که ناپاک‌تر و منفورتر از او در دنیا دیده نشده باشد.
که کارش نه غیر از قمار و شراب
به خونریزی اهل دین درشتاب
هوش مصنوعی: این شخص تنها به قمار و شراب مشغول است و به سرعت به کشتار افراد دیندار می‌پردازد.
چنین کس که گشته ازو دین تباه
زمن پیروی کردن او مخواه
هوش مصنوعی: کسی که دینش خراب شده، پیروی از او را نکنید.
مجوی از خداوند دین بنده گی
نه زیبد زداور سرافکنده گی
هوش مصنوعی: از خداوند فقط چیزی نخواه که موجب خفت و ذلت تو شود؛ بلکه باید طلب کنی که به تو عزت و کرامت بدهد.
بگفت این و یازنده بالا فراشت
قدم درسرای ولایت گذاشت
هوش مصنوعی: او این را گفت و یازنده، بالا رفت و قدم در خانهٔ سرزمین خود گذاشت.