شمارهٔ ۲ - در نعت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم گوید
شهنشاه رسولان مکرّم
جهاندار و نگهبان دو عالم
خداوند براق و رفرف و تاج
شه گردو ننورد و عرش معراج
محمد آفتاب برج لولاک
کزو هستی گرفت اجرام افلاک
طراز کارگاه آفرینش
فروغ افزای چشم اهل بینش
خدا نی لیک چون ذات خدایی
سزاوار لباس کبریایی
ز حق تا کار دین آرد به سامان
ز فرقانش به دست پاک فرمان
ز کرسی تخت بر ایوان جاهش
گروه قدسیان یکسر سپاهش
نجوم از خرمن او خوشه ای چند
ز ملکش هفت گردون گوشه ای چند
ز شهر حشتمش فردوس کاخی
ز باغ همتش طوباست شاخی
به در یک بنده جبریل امینش
به گیتی ناسخ هر شرع دینش
دوام ملتش در استقامت
شده پیوسته تا روز قیامت
کشیده خط نسخ آیات تنزیل
ازو بر نامه ی تورات و انجیل
به هم بشکسته لشکر کافران را
برافکنده بتان و بتگران را
شکوه او دم ناقوس بسته
صلیب و خاج ترسایان شکسته
براقش چند گامی ناشمرده
همه نُه باره ی گردون سپرده
کشیده ناز او بر عرش دامان
شده حق را به پشت پرده مهمان
از آن اصل طراز ملک هستی
پدید آمد ره یزدان پرستی
برابر با نبی زوج بتول است
که فرّخ نفس او نفس رسول است
همان بِه کز پس نعت پیمبر
ثنا بر پاک دامادش کنم سر
شمارهٔ ۱: به نام آنکه جان را داد مسکنشمارهٔ ۳ - در منقبت شاه اولیاء علیه السلام گوید: سریر آرای ایوان هدایت
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شهنشاه رسولان مکرّم
جهاندار و نگهبان دو عالم
هوش مصنوعی: این عبارت به توصیف یک پادشاه بزرگ و محترم اشاره دارد که به عنوان فرستادهای الهی شناخته میشود و همچنین مسئولیت حفاظت از دو جهان را بر عهده دارد. این شخصیت همواره مورد احترام و ارادت قرار میگیرد و نقش مهمی در هدایت و رهبری انسانها دارد.
خداوند براق و رفرف و تاج
شه گردو ننورد و عرش معراج
هوش مصنوعی: خداوندی که مرکبش براق و زیباییاش بینظیر است و تاج او به مانند دانهی گردو میچرخد و عرش او در بالاترین مقام قرار دارد.
محمد آفتاب برج لولاک
کزو هستی گرفت اجرام افلاک
هوش مصنوعی: محمد مانند آفتاب است که در سمت بالا میدرخشد و از اوست که موجودات جهان نور و هستی میگیرند.
طراز کارگاه آفرینش
فروغ افزای چشم اهل بینش
هوش مصنوعی: کارگاه آفرینش با زیبایی و نوری که به چشمان اهل دانش میبخشد، معیار و الگو شده است.
خدا نی لیک چون ذات خدایی
سزاوار لباس کبریایی
هوش مصنوعی: خداوند وجود ندارد، اما چون ذات او خدایی است، شایسته است که در لباس عظمت و بزرگی تجلی پیدا کند.
ز حق تا کار دین آرد به سامان
ز فرقانش به دست پاک فرمان
هوش مصنوعی: تا زمانی که حقّ، کار دین را به سامان برساند، فرمانش از فرقان (قرآن) به دست پاکی صادر میشود.
ز کرسی تخت بر ایوان جاهش
گروه قدسیان یکسر سپاهش
هوش مصنوعی: از جایگاه سلطنتی بر بام کاخ، گروهی از فرشتگان بهطور کامل در اطراف او همچون سپاهی ایستادهاند.
نجوم از خرمن او خوشه ای چند
ز ملکش هفت گردون گوشه ای چند
هوش مصنوعی: ستارهها از خرمن وجود او خوشههایی دارند و از ملک او، هفت آسمان گوشههایی هستند.
ز شهر حشتمش فردوس کاخی
ز باغ همتش طوباست شاخی
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به توصیف یک کاخ زیبا و باشکوه در شهر خود میپردازد که شبیه به بهشت است. این کاخ از باغی سرسبز و پربرکت به وجود آمده و نماد تلاشی بزرگ و همت عالی کل جامعه است. درخت طوبی که اشاره شده، نمادی از برکت و زیبایی است که در این فضا حضور دارد.
به در یک بنده جبریل امینش
به گیتی ناسخ هر شرع دینش
هوش مصنوعی: در درگاه او، فرشتهای به نام جبریل، پیامآور حقایق الهی و معانی دینش را برای مردم به زمین میآورد.
دوام ملتش در استقامت
شده پیوسته تا روز قیامت
هوش مصنوعی: سختیها و مقاومت مردم کشورش باعث شده که آن ملت همیشه پایدار و استوار بماند تا روز قیامت.
کشیده خط نسخ آیات تنزیل
ازو بر نامه ی تورات و انجیل
هوش مصنوعی: خط خورده و حذف شده آیات نازل شده از سوی او بر نوشتههای تورات و انجیل.
به هم بشکسته لشکر کافران را
برافکنده بتان و بتگران را
هوش مصنوعی: لشکر کافران به هم ریخته و شکست خورده است و بتها و بتپرستان از میدان خارج شدهاند.
شکوه او دم ناقوس بسته
صلیب و خاج ترسایان شکسته
هوش مصنوعی: عظمت او به قدری است که صدای ناقوس در برابرش خاموش شده و نشانههای دین مسیحیت نیز به زوال رفته است.
براقش چند گامی ناشمرده
همه نُه باره ی گردون سپرده
هوش مصنوعی: براق او چند قدمی بیخبر از شمارش، همه خواستهها و آرزوهایش را به آسمان سپرده است.
کشیده ناز او بر عرش دامان
شده حق را به پشت پرده مهمان
هوش مصنوعی: ناز و لطافت او به حدی است که مقام و جایگاه خداوند را به گوشهای کشانیده و در پردهای پنهان کرده است.
از آن اصل طراز ملک هستی
پدید آمد ره یزدان پرستی
هوش مصنوعی: از آن منبع اصلی، وجود و هستی به وجود آمد و راه پرستش خدا نمایان شد.
برابر با نبی زوج بتول است
که فرّخ نفس او نفس رسول است
هوش مصنوعی: این بند به رابطه ویژه و معنوی بین پیامبر و حضرت فاطمه (علیهمالسلام) اشاره دارد. در آن گفته میشود که فاطمه همسر پیامبر است و از نظر روحی و معنوی، او تجلی نفس پیامبر به شمار میآید. این نکته بیانگر مقام بلندی است که برای هر دو شخصیت در نظر گرفته شده و همچنین به ارتباط عمیق و محبت میان آنها اشاره دارد.
همان بِه کز پس نعت پیمبر
ثنا بر پاک دامادش کنم سر
هوش مصنوعی: بهتر است که به جای ستایش پیامبر، برای داماد پاکش نیز ستایش و تمجید کنم.