گنجور

شمارهٔ ۶۵۶

بنزد زبده ایام قدوه الحکما
سر افاضل عالم غیاث ملت و دین
محیط مرکز علم و سپهر اختر حلم
جهان لطف و کرم پیشوای اهل یقین
که باشد آنکه پس از عرض صد هزار اخلاص
بگوید این دو سه حرف از زبان ابن یمین
که از مجالس قرب تو گه گهم دوری
بجز وساوس شیطان نکرد کس تلقین
کنون کز آینه خاطرم صفای دلت
زدود زنگ توهم بصیقل تمکین
به پیشوائی شوق و برهنمائی عقل
شدم بدولت فرخنده باز با تو قرین
چو دیدمت همه آزادگی چو سرو سهی
بشکر جمله زبانم چو سوسن سیمین
چو گویم از قدم و از وفا و از کرمت
که اینصفات ترا هست و صد هزار چنین
صفای آینه رأی تو کند پیدا
سرایری که در استار غیب هست دفین
هنر پناه کریما توئی که چون تو دگر
نداد دور زمان و ندید چشم زمین
چو شاه رقعه دانش توئی نکو دانی
که در روش که بود چون رخ و که چون فرزین
اگر چه معتقد و مخلصت زیند بسی
ولی نساخت کس از خار و خس گل و نسرین
بقول حاسد و صاحب غرض دریغ بود
گرم ز دست دهی بی تفحص وتبیین
امید واثق و ظن صادقست زین سپسم
چو پیش خاطر تو هست سر غیب مبین
که کارگر نشود بی بیان سعایت خصم
علی الخصوص که لطفت بدین شدست ضمین
سعادت ابدی باد قسم ایامت
همیشه تا متعاقب بود شهور و سنین

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بنزد زبده ایام قدوه الحکما
سر افاضل عالم غیاث ملت و دین
هوش مصنوعی: به نزد بهترین افراد در زمان‌های گذشته، پیشوای حکمت و رهبری، که بزرگ‌ترین و برتر از همه در علم و دین است، بروید.
محیط مرکز علم و سپهر اختر حلم
جهان لطف و کرم پیشوای اهل یقین
هوش مصنوعی: محیط، جایگاه دانش و ستاره‌ای معنوی در آسمان خرد است. جهان سرشار از مهربانی و بخشش، رهبری برای کسانی است که به یقین رسیده‌اند.
که باشد آنکه پس از عرض صد هزار اخلاص
بگوید این دو سه حرف از زبان ابن یمین
هوش مصنوعی: آیا کسی پیدا می‌شود که بعد از بیان صد هزار بار خلوص و دوستی، بتواند این چند کلمه را به زبان ابن یمین بگوید؟
که از مجالس قرب تو گه گهم دوری
بجز وساوس شیطان نکرد کس تلقین
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به این موضوع اشاره می‌کند که هیچ‌کس جز وسوسه‌های شیطانی نمی‌تواند او را از مجالس نزدیک به پروردگارش دور کند. این بیانگر این است که حضور در این مجالس برای او بسیار مهم است و تنها القائات منفی شیطان می‌تواند او را از این فضا دور کند.
کنون کز آینه خاطرم صفای دلت
زدود زنگ توهم بصیقل تمکین
هوش مصنوعی: حالا که یاد تو در آینه خاطرم روشن شده است، زنگ‌های اشتباهات و تصورات نادرست پاک شده و من به آرامش و تسلط رسیده‌ام.
به پیشوائی شوق و برهنمائی عقل
شدم بدولت فرخنده باز با تو قرین
هوش مصنوعی: به رهبری شوق و بدون پیروی از عقل، به لطفی خوشایند دوباره با تو همراه شدم.
چو دیدمت همه آزادگی چو سرو سهی
بشکر جمله زبانم چو سوسن سیمین
هوش مصنوعی: وقتی تو را می‌بینم، تمام آزادگی و بزرگی‌ات مانند سرو بلند است. زیبایی‌ات زبانم را به گل سوسن وامیدارد.
چو گویم از قدم و از وفا و از کرمت
که اینصفات ترا هست و صد هزار چنین
هوش مصنوعی: هرگاه دربارهٔ رفتارت، وفاداری‌ات و بخشندگی‌ات سخن بگویم، این ویژگی‌ها از آن توست و هزاران صفت خوب دیگر نیز در تو وجود دارد.
صفای آینه رأی تو کند پیدا
سرایری که در استار غیب هست دفین
هوش مصنوعی: روشنی و صفای آینه، نشان دهندهٔ افکار و نظرات تو می‌شود، و در دنیای پنهان و نامشهود، حقیقت‌هایی وجود دارد که در آن جا مخفی است.
هنر پناه کریما توئی که چون تو دگر
نداد دور زمان و ندید چشم زمین
هوش مصنوعی: تو هنر و زیبایی هستی که هیچ کس دیگر مانند تو در این دنیا وجود ندارد و زمان هم نتوانسته همچون تو را به وجود آورد. زمین نیز چشمی ندارد که بتواند تو را ببیند.
چو شاه رقعه دانش توئی نکو دانی
که در روش که بود چون رخ و که چون فرزین
هوش مصنوعی: تو مانند یک پادشاه، چهره‌ای با‌لیاقت و زیبا داری و می‌دانی که در میان روشنی و روشنایی، چه کسی چون تو است و چه کسی مانند فرزین است.
اگر چه معتقد و مخلصت زیند بسی
ولی نساخت کس از خار و خس گل و نسرین
هوش مصنوعی: هرچند بسیاری به تو ایمان دارند و صمیمانه به تو ارادت می‌ورزند، اما هیچ‌کس نتوانسته است از چیزهای بی‌ارزش، گل و گلبرگ زیبایی بسازد.
بقول حاسد و صاحب غرض دریغ بود
گرم ز دست دهی بی تفحص وتبیین
هوش مصنوعی: به گفته‌ی کسانی که حسد می‌ورزند و نیت‌های نامناسب دارند، واقعاً جای تأسف است که اگر به سرعت و بدون بررسی و توضیح کافی چیزی را از دست بدهیم.
امید واثق و ظن صادقست زین سپسم
چو پیش خاطر تو هست سر غیب مبین
هوش مصنوعی: امید واقعی و گمان درست از این پس وجود دارد، چرا که وقتی به فکر تو می‌رسم، اسرار ناگفته‌ای در دل دارم که نمی‌توانم ببینم.
که کارگر نشود بی بیان سعایت خصم
علی الخصوص که لطفت بدین شدست ضمین
هوش مصنوعی: هیچ کارگری بدون بیان و توضیح، نمی‌تواند به نتیجه برسد، به ویژه وقتی که دوستی و محبت روانی موضوع را تضمین کرده باشد.
سعادت ابدی باد قسم ایامت
همیشه تا متعاقب بود شهور و سنین
هوش مصنوعی: مبارک باد بر تو زندگی خوش و جاودان، تا همیشه که سال‌ها و ماه‌ها می‌آیند و می‌روند.